‘Chúng tôi sẽ luôn sát cánh các đồng minh của mình và đứng lên bảo vệ trật tự quốc tế dựa trên luật lệ’ – Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken tuyên bố trên Twitter sáng 29-3 (giờ Việt Nam).
Tuyên bố của ông Blinken được đưa ra sau khi phía Philippines cho biết khoảng 220 tàu Trung Quốc đã tụ tập tại Đá Ba Đầu ngày 7-3 và 183 tàu tương tự tiếp tục xuất hiện tại đây hôm 22-3.
Đá Ba Đầu là rạn san hô có hình chữ V, thuộc cụm Sinh Tồn ở quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam.
Cũng trong tuyên bố ngày 29-3, Ngoại trưởng Blinken tuyên bố Mỹ sẽ sát cánh với đồng minh Philippines khi đối diện lực lượng dân quân biển của Trung Quốc ở Biển Đông, thậm chí đề cập thẳng việc lực lượng dân quân biển Trung Quốc tụ tập ở Đá Ba Đầu.
Trong tuần trước, nhiều nước ngoài khu vực Biển Đông gồm Canada, Mỹ, Nhật Bản, Úc, Anh đồng loạt chỉ trích những hành động gây leo thang căng thẳng ở Biển Đông. Một số nước đề cập trực tiếp Trung Quốc trong tuyên bố của họ.
“Trung Quốc sử dụng dân quân biển để dọa dẫm và khiêu khích các nước khác. Điều này phá hoại hòa bình và an ninh trong khu vực”, Đại sứ quán Mỹ tại Philippines ngày 23-3 tuyên bố.
Lực lượng đặc nhiệm quốc gia về Biển Tây Philippines (cách Philippines gọi Biển Đông) cho rằng các tàu Trung Quốc tụ tập tại Đá Ba Đầu là các tàu do dân quân biển Trung Quốc điều khiển, nhưng Trung Quốc nói rằng đây chỉ là các tàu cá vào Đá Ba Đầu trú ẩn do “điều kiện thời tiết xấu” trên biển.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines Delfin Lorenzana đặt nghi vấn tại sao các tàu này lại neo đậu cùng nhau và tại sao lại ở trong một khu vực vốn “không có lợi cho việc trú ẩn”.
Ông Lorenzana cho biết hải quân và tuần duyên Philippines sẽ tăng cường hiện diện, tiến hành các cuộc tuần tra bảo vệ chủ quyền và ngư dân của họ ở Biển Đông.