Với kiến trúc Gothic tinh xảo, quá trình xây dựng kéo dài nhiều năm, Vương cung thánh đường Đức Mẹ Vô nhiễm Nguyên tội – nhà thờ Phú Nhai (xã Xuân Phương, huyện Xuân Trường, tỉnh Nam Định) đã trở thành biểu tượng văn hoá nổi tiếng của xứ đạo Nam Định.
Vương cung Thánh đường Phú Nhai không chỉ là công trình mang ý nghĩa tôn giáo, tâm linh mà còn có sự độc đáo về kiến trúc nổi bật.
Nhà thờ Phú Nhai mang đậm kiến trúc Gothic với những mái vòm nhọn đặc trưng.
Nhà thờ này thuở ban đầu có phong cách kiến trúc Gothic đậm dấu ấn Tây Ban Nha, sau được xây lại theo phong cách kiến trúc Gothic nước Pháp. Với chiều dài 80 mét, rộng 27 mét, cao 30 mét, Nhà thờ Phú Nhai được mệnh danh là Thánh đường lớn nhất Đông Nam Á.
Hai tháp chuông cao 44 mét đặt 4 quả chuông được đúc từ Pháp chuyển sang với trọng lượng lần lượt là: 2 tấn – 1.2 tấn – 0.6 tấn và 0.1 tấn.
Xung quanh nhà thờ có các phù điêu thể hiện 14 Đàng Thánh Giá. Đứng trên ngọn tháp cao của nhà thờ Phú Nhai, người dân sẽ được chiêm ngưỡng toàn cảnh của huyện Xuân Trường.
Từ xa đi lại, qua chiếc cổng đá cổ kính của nhà thờ, khách tham quan được tận mắt ngắm nghía vẻ kì vì của tòa thánh đường.
Năm 2008, Đền thánh Phú Nhai được nâng lên thành Tiểu Vương cung Thánh đường (Minor Basilica) bởi lịch sử lâu đời và lối kiến trúc cổ kính lâu năm của nhà thờ này.
Đây chính là một trong 4 nhà thờ lớn tại Việt Nam được nâng lên bậc tiểu Vương cung thánh đường xứ Phú Nhai.
Lối kiến trúc hút mắt người xem bên trong Vương cung Thánh đường Phú Nhai. Đường nét Gothic độc đáo với nhiều vòm nhọn, kết hợp nhiều cửa sổ kích thước lớn.
Lúc bắt đầu xây dựng, nhà thờ Phú Nhai được tạo dựng bằng gỗ, lợp bồi do linh mục Chính xứ Emmanuel Rianô Hòa cho xây dựng vào năm 1866.
Năm 1881, Giám mục Hòa cùng linh mục Barquerô Ninh tái thiết nhà thờ theo kiến trúc Á Đông với hai tháp chuông.
Đến năm 1916, nhà thờ được Giám mục Phêrô Munagôri Trung và linh mục Morênô xây dựng lại lần ba theo Kiến trúc Gothic. Sau 6 năm, nhà thờ Phú Nhai được khánh thành nhưng sau đó bị cơn bão lớn tàn phá nặng nề vào năm 1929.
Sau nhiều biến cố lịch sử, nhà thờ này được xây dựng lại, hoàn thành và xức dầu cung hiến thánh đường vào ngày lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội 8 tháng 12 năm 1933.
Sau thời gian bị hư hỏng nặng do thiên tai và chiến tranh, Nhà thờ Phú Nhai được trùng tu tôn tạo trong vòng hơn 1 năm và cuối cùng có diện mạo như hiện nay.