Thanh tra chính phủ chỉ ra những sai phạm của nhiều dự án đất vàng tại Hà Nội sau khi kiểm tra 38 dự án thì có 20 dự án vi phạm về xây dựng, chậm đưa đất vào sử dụng, được giao đất không thông qua đấu giá.
Dự án Sakura Tower tại 47 Vũ Trọng Phụng (Q.Thanh Xuân) có nhiều sai phạm
Thanh tra Chính phủ (TTCP) vừa có thông báo kết luận thanh tra một số dự án đầu tư xây dựng từ nguồn vốn vay, vốn ngân sách, chuyển đổi, chuyển nhượng nhà đất của cơ quan, doanh nghiệp nhà nước có vị trí đắc địa thay đổi mục đích sử dụng khác tại Hà Nội trong giai đoạn 2003-2016.
Theo kết luận của TTCP, tháng 12/2010, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành quyết định yêu cầu các doanh nghiệp có quyền sử dụng đất cũ phải di dời được phép hợp tác với nhà đầu tư mới để thực hiện dự án.
Tuy nhiên, Thành phố Hà Nội đã không có văn bản quy định, hướng dẫn cụ thể nên các doanh nghiệp 100% vốn nhà nước đưa vị trí đất vào hợp tác liên doanh thành lập pháp nhân mới làm chủ đầu tư chuyển mục đích sử dụng đất đã xác định giá trị lợi thế thương mại chưa sát với thị trường. Một số doanh nghiệp lựa chọn nhà đầu tư đưa lợi thế đất để đấu giá đã thu về cho nhà nước số tiền lớn như: Dự án 31 Láng Hạ (514,9 tỷ đồng), dự án phát triển nhà Phong Phú- Deawon – Thủ Đức tại 378 Minh Khai (312,9 tỷ đồng).
Song, nhiều doanh nghiệp khác không tổ chức đấu giá lựa chọn nhà đầu tư (tự thỏa thuận theo hình thức hỗ trợ) thu về số tiền thấp như: Dự án số 1 Phùng Chí Kiên; dự án tại 365A Minh Khai; dự án 167 Thụy Khuê; dự án 69 Vũ Trọng Phụng; dự án CTCP Dệt Mùa Đông 47 Nguyễn Tuân dự án CTCP Dụng cụ số 1 tại 108 Nguyễn Trãi…
Theo TTCP, việc pháp luật không có quy định xác định lợi thế thương mại đối với giá trị quyền sử dụng đất cũng như việc đấu giá khi lựa chọn nhà đầu tư liên doanh, liên kết để chuyển mục đích sử dụng đất thực hiện dự án, đây là một trong những sơ hở chính sách gây thất thoát ngân sách nhà nước trong quá trình chuyển mục đích sử dụng đất và thực hiện dự án đất ở những vị trí đắc địa. Trách nhiệm của những sai phạm nói trên thuộc về Bộ Xây dựng, UBND Hà Nội, Sở Kế hoạch và Đầu tư, Sở Tài chính cùng Sở Tài nguyên và Môi trường.
Liên quan đến việc đầu tư xây dựng theo quy hoạch, tháng 7/2011 Thủ tướng có Quyết định 1259 phê duyệt Quy hoạch chung xây dựng thủ đô Hà Nội đến năm 2030 và tầm nhìn đến 2050, sau đó Thành phố Hà Nội đã lên kế hoạch triển khai, tổ chức lập 68 đồ án quy hoạch.
TTCP cho rằng, việc triển khai đồ án quy hoạch phân khu quá chậm, các đồ án quy hoạch phân khu mãi đến năm 2015 mới được phê duyệt, điều đó ảnh hưởng đến công tác quản lý trật tự xây dựng đô thị, phá vỡ quy hoạch, gây quá tải cho mạng lưới giao thông và hạ tầng ở một số khu đô thị.
Cũng theo kết luận, TTCP đã kiểm tra 38 dự án ở vị trí vàng thì có đến 20 dự án vi phạm về trật tự xây dựng, có 4 dự án chậm đưa đất vào sử dụng so với tiến độ.
Ngoài ra, TTCP còn phát hiện Sở Xây dựng cấp phép xây dựng theo phương án kiến trúc cho 10 dự án có thêm các tầng kỹ thuật không đúng với quy hoạch đã được phê duyệt. Thực tế cho thấy, một số chủ đầu tư dự án không sử dụng vào công năng kỹ thuật mà chủ yếu xây dựng để sử dụng vào mục đích kinh doanh làm văn phòng, dịch vụ thương mại và dịch vụ công cộng cho thuê nhưng chưa được Thành phố Hà Nội và các cơ quan chức năng xác định giá thu tiền sử dụng đất, dẫn đến nhiều chủ đầu tư được hưởng lợi vì không phải thực hiện nghĩa vụ nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất, gây thất thu ngân sách nhà nước. Tổng số tiền các dự án sai phạm mà TTCP phát hiện ra khoảng 3.974 tỷ đồng, trong đó số tiền các chủ đầu tư dự án nợ đọng gần 2.000 tỷ đồng.
Tổng TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Xây dựng tổ chức kiểm điểm trách nhiệm trong việc hướng dẫn và thẩm định một số dự án, giao Thành phố Hà Nội kiểm điểm trách nhiệm của các tập thể, cá nhân qua các thời kỳ trong việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, thiếu kiểm tra đôn đốc, chậm xử lý các sai phạm trong việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước theo kết luận của thanh tra.
Hồi tháng 3/2021 Văn phòng Chính phủ đã có thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình về việc đồng ý với kiến nghị của TTCP tại kết luận thanh tra số 1468 (tháng 9/2018) và Báo cáo số 08 (tháng 1/2021). Yêu cầu UBND Thành phố Hà Nội và các cơ quan, tổ chức nghiêm túc thực hiện các kiến nghị tại văn bản trên.