Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nhấn mạnh Bắc Kinh phản đối các nước thiết lập quan hệ chính thức với Đài Loan. Quân đội Trung Quốc cũng có động thái đáng chú ý sau khi Đài Bắc nộp đơn gia nhập CPTPP.
“Chỉ có một Trung Quốc trên thế giới và đây là chuẩn mực được công nhận rộng rãi trong quan hệ quốc tế”, ông Triệu trả lời trong cuộc họp báo ngày 23-9 khi được hỏi về việc Đài Loan xin gia nhập Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP).
“Chúng tôi kiên quyết phản đối các nước có quan hệ chính thức với Đài Loan, phản đối việc kết nạp khu vực Đài Loan vào bất kỳ tổ chức hoặc hiệp định, hiệp ước chính thức nào. Quan điểm của chúng tôi về chuyện này rất rõ”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc nêu quan điểm.
Không lâu sau tuyên bố của phía Trung Quốc, Cơ quan phòng vệ Đài Loan thông báo đã phát hiện 19 máy bay quân sự các loại của Trung Quốc “xâm nhập vào vùng nhận dạng phòng không Đài Loan” (ADIZ).
Theo cơ quan này, một nhóm gồm 5 máy bay ném bom H-6 và máy bay cảnh báo sớm Y-8 đã đi sâu vào ADIZ, bay vòng xuống cực nam đảo Đài Loan và bay thêm về phía đông bắc khoảng 100km trước khi quay đầu.
Một nhóm khác gồm 14 máy bay chiến đấu J-16 và J-11 cũng cất cánh hướng về Đài Loan và bay gần quần đảo Đông Sa. Nhóm máy bay này vượt qua đường trung tuyến giả định eo biển Đài Loan một đoạn ngắn rồi quay đầu.
Đài Loan đã phản ứng bằng việc điều chiến đấu cơ lên nhận dạng và theo dõi nhóm máy bay Trung Quốc bằng radar hệ thống tên lửa phòng thủ.
Đường bay của 19 máy bay quân sự Trung Quốc được Cơ quan phòng vệ Đài Loan công bố trên trang web ngày 23-9 – Ảnh: Cơ quan phòng vệ Đài Loan
Tối 22-9, Đài Loan thông báo đã gởi đơn xin gia nhập CPTPP với tên gọi “Vùng lãnh thổ có thuế quan riêng biệt tại Đài Loan – Bành Hồ – Kim Môn – Mã Tổ”.
Đây là tên Đài Bắc sử dụng khi đàm phán gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) nhằm tránh các phiền phức chính trị với Trung Quốc đại lục.
Giới quan sát đã dự đoán Trung Quốc sẽ phản đối và có các bước đi nhằm ngăn cản Đài Loan trở thành thành viên của CPTPP.
Do việc kết nạp dựa trên nguyên tắc đồng thuận (cần sự đồng ý của tất cả thành viên), việc Trung Quốc gia nhập trước sẽ đồng nghĩa Đài Loan hết cơ hội và ngược lại.
Trung Quốc xem Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và liên tục gây sức ép bằng ngoại giao, quân sự kể từ năm 2016 đến nay.
Việc Bắc Kinh điều động máy bay chiến đấu tiến vào ADIZ Đài Loan ngày 23-9 có thể được diễn giải là cách Trung Quốc phản ứng trước việc Đài Bắc xin gia nhập CPTPP. Song động thái này nên được đặt chung với nỗ lực tăng sức ép quân sự lên Đài Loan mà Trung Quốc đã thực hiện từ trước đến nay.