Quan hệ quốc phòng giữa Washington và Đài Loan rất vững chắc, nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ ở Đài Bắc tuyên bố, ngay sau thông tin binh sĩ Mỹ đồn trú trên hòn đảo này.
“Mỹ có cam kết giúp đỡ Đài Loan nâng cao khả năng tự vệ” – bà Sandra Oudkirk, tân Giám đốc Viện Mỹ ở Đài Loan, được coi như “Đại sứ quán Mỹ”, nói – “Giá trị của mối quan hệ đối tác của chúng tôi cũng như sự hỗ trợ của chúng tôi đối với Đài Loan là rất vững chắc.”
Khi nhận được câu hỏi rằng liệu Mỹ có đến bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc tấn công hay không, bà Oudkirk nói rằng chính sách của Mỹ đối với Đài Loan luôn rất rõ ràng và không thay đổi, chỉ ra những đạo luật của Mỹ liên quan tới mối quan hệ với hòn đảo này.
“Tôi sẽ không đi vào chi tiết về những hoạt động và cam kết, hay huấn luyện. Tôi có thể nói rằng chúng tôi có mối quan hệ về an ninh và quốc phòng mạnh mẽ cùng nhiều cuộc trao đổi – bà Ooudkirk nói – “Tất cả đều nằm trong một cam kết mà chúng tôi đã đưa ra nhằm giúp Đài Loan tự về, theo Đạo luật Quan hệ Đài Loan.”
Phát ngôn được đưa ra sau khi lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn lần đầu tiên xác nhận rằng binh sĩ Mỹ đang đồn trú ở hòn đảo này, thêm rằng bà tin tưởng Mỹ giữ vững cam kết đối với họ.
Giới truyền thông Trung Quốc đã lập tức phản ứng, trong đó một bài xã luận đăng tải trên tờ Nhân dân Nhật báo nói rằng sự hiện diện của “một vài binh sĩ Mỹ ở Đài Loan mang ý nghĩa về mặt chính trị nhiều hơn là về mặt quân sự”, nhắc tới phát ngôn của bà Thái rằng một số lượng binh sĩ Mỹ ở Đài Loan “không nhiều như mọi người nghĩ.”
Bài xã luận cho rằng phát ngôn của bà Thái là nhằm thúc đẩy phía Mỹ làm rõ xem liệu nước này có bảo vệ Đài Loan trong trường hợp bị Trung Quốc đại lục tấn công hay không, nhưng thêm rằng phía Washington nhận thức rất rõ về nguy cơ này.
“Thái độ của người Mỹ luôn rất rõ ràng, rằng người Đài Loan có thể được khuyến khích để bước lên lằn ranh đỏ là chính sách Một Trung Quốc, nhưng tự bản thân người Mỹ sẽ không bước lên lằn ranh đó”, bài xã luận có đoạn. “Bảo vệ Đài Loan không là gì ngoài một câu nói miệng, và nó là lời biện minh cho việc bán vũ khí cho Đài Loan.”
Trong cuộc phỏng vấn với CNN được phát sóng hôm thứ Tư tuần này, bà Thái Anh Văn nói rằng Đài Bắc có “quan hệ hợp tác sâu rộng với Mỹ” nhằm tăng cường khả năng quốc phòng của hòn đảo, nhưng lại không nêu chi tiết có bao nhiêu sĩ quan Mỹ đang ở Đài Loan.
Giới chức Đài Loan sau đó tìm cách giảm nhẹ câu chuyện này, trong đó người đứng đầu cơ quan quốc phòng Chiu Kuo-cheng nói rằng những cuộc trao đổi như vậy là nhằm mục đích huấn luyện, rất khác với việc đồn trú.
Bắc Kinh đã liên tục kêu gọi Mỹ ngừng các hoạt động trao đổi chính thức với Đài Loan kể từ khi Washington chuyển sự công nhận ngoại giao của họ sang Trung Quốc vào năm 1979. Theo luật pháp, Mỹ phải cung cấp cho Đài Loan sự hỗ trợ về an ninh, nhưng luôn áp dụng chính sách “mơ hồ chiến lược”, tức từ chối công khai tuyên bố rằng họ sẽ có hành động quân sự để bảo vệ Đài Loan.
Tổng thống Mỹ Joe Biden mới đây có phát ngôn gây hoang mang về việc liệu Mỹ còn giữ chính sách đó hay không, sau khi ông nói rằng Washington cam kết bảo vệ Đài Loan. Nhưng sau đó Nhà Trắng nói rằng chính sách với Đài Loan không hề thay đổi.
Trong hôm 28/10, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc Tan Kefei nói rằng nước này quyết tâm đáp trả nếu Mỹ tiếp tục sử dụng Đài Loan để vây hãm đại lục và hỗ trợ hòn đảo này về mặt quân sự.