Trung Quốc và Ấn Độ dù đối địch nhau, nhưng đều đã đồng ý bán tàu ngầm cho một đất nước Đông Nam Á. Quốc gia nào may mắn như thế?
Mua tàu ngầm của cả hai nước đối địch
Hôm 27/12/2021, tờ The Irrawaddy (Myanmar) đưa tin: Hải quân Myanmar đã tổ chức lễ tiếp nhận và thượng cờ trên một tàu ngầm diesel điện Type 035 (lớp Minh) do Trung Quốc viện trợ. Đây là một phần trong thỏa thuận bí mật giữa hai quốc gia được kí vào năm ngoái.
Lễ tiếp nhận tàu được tổ chức tại cố đô Yangon, trùng với dịp kỉ niệm 74 năm ngày thành lập hải quân Myanmar. Đích thân Thống tướng Min Aung Hlaing, nhà lãnh đạo chính quyền quân sự Myanmar chủ trì buổi lễ.
Chiếc tàu ngầm mới nhận được đặt tên là UMS Minye Kyaw Htin, sẽ hoạt động như một tàu ngầm huấn luyện và tạm thời đảm nhận cả nhiệm vụ tấn công khi cần thiết.
Là một quốc gia có 1.930 km đường bờ biển và một vùng biển rộng hơn 600.000 km2, nên hải quân đóng một vai trò vô cùng quan trọng trong chính sách quốc phòng của Myanmar. Tỉ trọng đầu tư cho hải quân chiếm một phần rất lớn trong ngân sách quốc phòng lên đến hơn 2 tỉ USD mỗi năm của Myanmar.
Myanmar đã nghiên cứu việc mua sắm tàu ngầm từ năm 2005, và đã nỗ lực tiếp cận nhiều đối tác như Ấn Độ, Trung Quốc, Nga… Năm 2019, nước này mua của Ấn Độ một tàu ngầm Đề án 877 lớp Kilo đã qua sử dụng, đặt tên là UMS Minye Theinkhathu.
Sau đó, những nỗ lực của nước này chuyển sang Trung Quốc – quốc gia đối địch với Ấn Độ. Rào cản lớn nhất giữa hai nước chính là điều khoản cho phép các chuyên gia kỹ thuật Trung Quốc được phép bảo dưỡng tàu ngầm nước này bán cho Myanmar.
Không rõ vấn đề này đã được thương thảo như thế nào, nhưng chắc chắn là hợp đồng đã được kí, và hợp đồng đã được chuyển giao, dù không rõ giá trị. Có lẽ đó là một giá ưu đãi, tương ứng với điều kiện tài chính của Myanmar.
Thiết kế cũ, nhưng tàu mới
Tàu ngầm Type 035 là một thiết kế được Trung Quốc phát triển từ thập niên 1970, trên cơ sở sửa đổi thiết kế tàu ngầm Type 033 kiểu cũ. Hai chiếc Type 035 đầu tiên được hoàn thành năm 1974.
Hiện nay, Hải quân Quân giải phóng nhân dân Trung Hoa đang được hiện đại hóa rất nhanh, kéo theo đó là nhu cầu loại biên các tàu ngầm cũ vẫn còn khá tốt. Trung Quốc rất mạnh tay trong việc bán rẻ hay viện trợ vũ khí cho các nước trong tầm ảnh hưởng của mình. Tàu ngầm Type 035 cũng không ngoại lệ.
Trước đó, năm 2017, Bangladesh đã nhận hai tàu ngầm lớp Minh (đã được đại tu) theo một thỏa thuận trị giá 203 triệu USD.
Phiên bản tàu ngầm được bán cho Myanmar thuộc lớp Type 035B, mới được đóng xong trong giai đoạn 2000-2003, nghĩa là vẫn còn rất mới. Đây là phiên bản tốt nhất của tàu ngầm lớp Type 035.
Type 035B có tháp chỉ huy và một số phần thân được thiết kế lại, nên có vẻ ngoài khá giống các tàu ngầm Type 039 (lớp Tống). Những cải tiến này giúp con tàu thích ứng được với điều kiện tác chiến hiện đại.
Về tổng thể, tàu ngầm lớp Type 035 có độ giãn nước tối đa 2.110 tấn, dài 76 mét, lườn rộng 5,1 mét và mớn nước tối đa khi nổi là 7,6 mét. Tàu có biên chế thuỷ thủ đoàn 57 người, hoạt động được ở độ sâu tối đa khoảng 300 mét.
Hệ thống vũ khí trên Type 035 gồm 8 ống phóng ngư lôi 533 mm, 6 ống phóng phía trước và 2 ở phía sau, với cơ số ngư lôi là 16 quả. Phiên bản Type 035B còn có thể mang tên lửa hành trình chống hạm hay tên lửa đối đất, nhưng không rõ Myanmar có được trang bị hay không.
Hợp đồng này khiến cho Myanmar trở thành trường hợp đặc biệt, khi trở thành khách hàng mua tàu ngầm của hai cường quốc đối địch nhau: Ấn Độ và Trung Quốc. Cùng với những xung đột đổ máu ở khu vực biên giới, hai quốc gia này cũng đang tích cực tranh giành ảnh hưởng, nhất là ở khu vực châu Á.
Trước mắt, có lẽ hai tàu ngầm Kilo 877 và Type 035B của Myanmar sẽ được sử dụng để huấn luyện đội ngũ thủy thủ đoàn tàu ngầm, cũng như làm quen và xây dựng chiến thuật sử dụng tàu ngầm của nước này.
Trong tương lai, Myanmar vẫn tham vọng mở rộng lực lượng tàu ngầm. Nước này đang đàm phán với Nga để mua lại một tàu ngầm thuộc lớp Kilo cải tiến (Đề án 636.3).
T.P