Theo ông Nguyễn Việt Quang, Chủ tịch Quỹ VinFuture, giải thưởng VinFuture sẽ là chiếc cầu nối giới khoa học Việt Nam và giới khoa học toàn cầu, mang lại nguồn cảm hứng thúc đẩy nền khoa học Việt Nam phát triển.
Như Thanh Niên đã đưa tin, tối 20.1, tại Nhà hát lớn Hà Nội sẽ diễn ra lễ trao giải thưởng VinFuture. Trong đó, phần lễ sẽ được tổ chức theo nghi lễ trang trọng nhất với sự chứng kiến của lãnh đạo nhà nước Việt Nam, và các nhà khoa học kiệt xuất, là chủ nhân của những giải thưởng khoa học danh giá thế giới như Nobel, Millennium Technology, Turing…
Lễ trao giải sẽ được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam và livestream thông qua các kênh truyền thông quốc tế chuyên về khoa học công nghệ. Hoạt động này nằm trong chuỗi sự kiện lễ trao giải VinFuture lần thứ 1, từ 18 – 21.1, một chuỗi sự kiện tầm cỡ quốc tế, quy tụ các nhà khoa học kiệt xuất thế giới về Việt Nam để cùng chung tay thúc đẩy sứ mệnh phụng sựnhân loại một cách thiết thực và hiệu quả.
Hôm nay 18.1, ông Nguyễn Việt Quang, Chủ tịch Quỹ VinFuture, đã có trao đổi với PV Thanh Niên xung quanh về sự kiện này.
Thưa ông, chủ nhân của giải thưởng VinFuture Grand Prizelần thứ nhất sắp được xướng danh tại Nhà hát lớn tối 20.1. Ông có thể tiết lộ với bạn đọc báo Thanh Niên đôi nét thông tin của chủ nhân giải thưởng?
Ông Nguyễn Việt Quang: Rất xin lỗi vì thông tin chi tiết cần bảo mật tới phút cuối. Tuy nhiên, có một điều chắc chắn, các chủ nhân giải thưởng VinFuture là những nhà khoa học kiệt xuất với các công trình đột phá, mang lại lợi ích cho hàng triệu, thậm chí là hàng tỉ người – đúng như sứ mệnh ra đời của giải thưởng VinFuture. Đó là những công trình mà chắc chắn dù là người trong giới khoa học hay không cũng đều cảm thấy xứng đáng.
Quỹ VinFuture trao cho giải thưởng VinFuture sứ mệnh “tạo ra những thay đổi tích cực trong cuộc sống hàng ngày của hàng triệu người bằng việc thúc đẩy nghiên cứu khoa học và đổi mới công nghệ”. Vậy nhìn vào danh mục nhà khoa học được đề cử cũng như danh sách nhà khoa học được nhận giải thưởng, ông có thể nói gì về việc thực hiện sứ mệnh đó của giải thưởng trong mùa giải đầu tiên này?
Điều tuyệt vời là trong gần 600 đề cử, chúng tôi nhận được rất nhiều đề cử xuất sắc, có thể tạo đột phá trong nhiều lĩnh vực như khoa học sức khỏe, biến đổi khí hậu, xử lý nước, năng lượng, vật liệu mới, khoa học máy tính… Đây đều là các dự án phù hợp với 17 mục tiêu phát triển bền vững của Liên hợp quốc cũng như mục tiêu cốt lõi của giải thưởng.
Đặc biệt, với những công trình được nhận giải, như tôi đã nói, đây là những công trình thật sự xứng đáng vì đã góp phần giải quyết được những thách thức cấp bách nhất của nhân loại. Không chỉ tôi và các vị giáo sư trong hội đồng giải thưởng và hội đồng sơ khảo đều thừa nhận, mùa giải đầu tiên của VinFuture đã thể hiện được đúng sứ mệnh của giải thưởng tầm cỡ thế giới.
Các nhà khoa học lớn sẽ đến Việt Nam bàn về các vấn đề của nhân loại
Nhìn vào danh sách hội đồng sơ khảo, hội đồng khoa học, những người quan tâm tới giải thưởng này trong giới khoa học Việt Nam cũng kỳ vọng vào sự xứng đáng của những chủ nhân giải thưởng lần thứ nhất. Vậy ông có thể chia sẻ về những nỗ lực trong thời gian qua của Quỹ VinFuture trong việc tìm người xứng đáng để trao giải?
Với gần 600 đề cử và rất nhiều công trình xuất sắc, đúng là không dễ để tìm người chủ nhân xứng đáng. Hội đồng sơ khảo và Hội đồng Giải thưởng của chúng tôi bao gồm rất nhiều các nhà khoa học danh tiếng đã phải làm việc liên tục trong 6 tháng, từ đầu tháng 6.2021 đến tháng 12.2021 để xem xét từng đề cử.
Ở mỗi vòng, các thành viên hội đồng sẽ đánh giá độc lập trước khi họp toàn thể để chấm giải. Thực tế, số lượng các cuộc họp toàn thể đã nhiều hơn rất nhiều dự kiến ban đầu bởi chúng tôi muốn xem xét kĩ lưỡng và thận trọng tác động tới thực tiễn cuộc sống – điều khiến VinFuture khác biệt so với các giải thưởng khác.
Sau quá trình làm việc nghiêm túc này, Hội đồng giải thưởng đã đồng thuận cao với 4 chủ nhân giải thưởng – những nhà khoa học đáng kính với những công trình mang lại lợi ích to lớn cho con người.
Việc mời được nhiều nhà khoa học danh tiếng, lãnh đạo các tổ chức nghiên cứu khoa học công nghệ hàng đầu sang Việt Nam trực tiếp dự chuỗi sự kiện tuần lễ VinFuture hứa hẹn thành công của mùa giải đầu tiên. Ông có muốn chia sẻ thêm gì về điều này?
Các nhà khoa học danh tiếng của thế giới tới Việt Nam không những để giao lưu, truyền cảm hứng mà còn để bàn về những vấn đề lớn của con người, đó là tương lai của sức khỏe, tương lai của năng lượng và tương lai của trí tuệ nhân tạo. Đây đều là những vấn đề cấp bách, có tác động lớn tới nhân loại trong thời gian tới. Điều chúng tôi muốn hội tụ những trí tuệ đỉnh cao nhất của thế giới để tạo sự kết nối, tìm ra những hướng đi, có thể tạo ra sự tích cực cho cuộc sống của con người – đúng với sứ mệnh của VinFuture.
Xin phép được hỏi thêm một câu cuối. Với giải thưởng VinFuture, Quỹ VinFuture và những nhà sáng lập quỹ có thể đã mang lại những khích lệ rất có giá trị với các nhà khoa học trong cộng đồng khoa học công nghệ toàn cầu. Nhưng Việt Nam chỉ là một chấm rất nhỏ rất khó nhận ra trong bản đồ khoa học thế giới. Vậy ông có thể chỉ ra cho công chúng trong nước thấy rõ nền khoa học Việt Nam sẽ nằm ở đâu trong tâm trí của những người sáng lập và điều hành quỹ?
Niềm tin của chúng tôi dành cho các nhà khoa học là như nhau, dù là nhà khoa học Việt Nam hay thế giới. Chúng tôi cũng rất mong, giải thưởng VinFuture được tổ chức hàng năm sẽ là cánh cửa mở ra cơ hội tiếp cận thường xuyên với khoa học đỉnh cao cho các nhà khoa học Việt. Đây cũng sẽ là chiếc cầu nối giới khoa học Việt Nam và giới khoa học toàn cầu, mang lại nguồn cảm hứng thúc đẩy nền khoa học Việt Nam phát triển.
Quỹ VinFuture là quỹ hoạt động phi lợi nhuận được sáng lập bởi Chủ tịch Tập đoàn Vingroup Phạm Nhật Vượng và phu nhân Phạm Thu Hương. Quỹ có sứ mệnh tôn vinh và hỗ trợ các nghiên cứu khoa học, các sáng chế công nghệ đột phá, đã đóng góp hoặc có tiềm năng đóng góp cho cuộc sống của hàng triệu người trên trái đất trở nên tốt đẹp hơn, đồng thời kiến tạo môi trường sống bền vững cho thế hệ tương lai. Vào Ngày Quốc tế Đoàn kết Nhân loại – 20.12.2020, Quỹ đã thành lập Giải thưởng khoa học, công nghệ thường niên toàn cầu VinFuture. Hệ thống Giải thưởng gồm 4 hạng mục, trong đó Giải thưởng chính – trị giá 3 triệu đô la Mỹ – và là một trong những giải thưởng có giá trị lớn nhất trên thế giới; 3 Giải Đặc biệt, mỗi giải trị giá 500 nghìn đô la Mỹ dành cho các nhà khoa học nữ; các nhà khoa học đến từ các nước đang phát triển và các nhà khoa học nghiên cứu những lĩnh vực mới. Đây là điểm khác biệt nhân văn của VinFuture trong bối cảnh có rất ít giải thưởng tầm cỡ, giá trị lớn tôn vinh và cổ vũ cho các nhà khoa học ở những “vùng trũng” hoặc phải đối diện với nhiều rào cản trong nghiên cứu khoa học.
T.P