Người Trung Quốc đang “rất lo lắng” cho tương lai của loài sinh vật này.
“Người Việt Nam sẽ làm sạch vảy và vây của cá dọn bể, sau đó ướp thêm nhiều loại gia vị khác nhau rồi đem đi nướng. Có người ướp ớt đi nướng, có người nấu canh cà chua. Ngoài ra, có người tẩm ướp thêm nhiều gia vị khác rồi đem đi chiên rán, nhìn khá bắt mắt. Bây giờ người ta có nhiều cách chế biến, có vẻ như tương lai của cá dọn bể thật đáng lo ngại”, một cư dân mạng Trung Quốc miêu tả cách người Việt Nam chế biến món ăn với cá dọn bể.
Một cư dân mạng Trung Quốc gật gù thán phục, cá dọn bể – loại cá mà người Trung Quốc không thể chinh phục được lại trở thành mỹ vị ở Việt Nam.
Thịt cá dọn bể có thể ăn được và được ưa chuộng ở Việt Nam? Sự thực như thế nào?
Cá dọn bể là loài xâm lấn nguy hại
Cá dọn bể hay cá lau kính/kiếng, cá tỳ bà, là một loài cá nhiệt đới thuộc họ Loricariidae, có nguồn gốc ở Nam Mỹ, có chiều dài lên tới 70cm. Chúng gây ấn tượng với vẻ ngoài xấu xí và hàng vây sắc.
Theo mô tả, vây cá dọn bể nhọn và cứng như đinh, tiêu hủy bằng cách chôn lấp cũng không ăn thua, thậm chí có thể làm thủng lốp ô tô, có những con to cả kilogam chả khác gì quái vật.
Cá dọn bể đẻ khá dày, một con đẻ 5.000-6.000 trứng/lần. Chúng có khả năng sinh sản quanh năm và có thể sống mà không cần đến thức ăn suốt 1 tháng. Môi trường sống lý tưởng của chúng là dưới đáy ao hồ.
Do có tác dụng hữu ích trong việc làm sạch nước, dọn rong rêu và tạp chất nên cá dọn bể thường được nuôi nhiều trong các bể cá cảnh để làm nhiệm vụ dọn bể.
Cá dọn bể du nhập vào Việt Nam từ những năm 1908. Tuy nhiên, hiện tại, loài sinh vật này đã trở thành loài xâm lấn và thành vấn nạn đối với hệ sinh thái và nguồn lợi thủy sản nước ta.
Tại Việt Nam, đặc biệt là vùng đồng bằng sông Cửu Long, cá dọn bể xuất hiện dày đặc khắp các kênh rạch, ao hồ, đồng ruộng v.v… Đặc biệt, trong các ao nuôi cá của người dân, cá dọn bể sinh sôi nảy nở vô tội vạ và không chỉ ăn rong rêu mà chúng còn diệt sạch các loại cá khác trong ao khiến người dân đứng trước nguy cơ mất trắng.
Theo Đài truyền hình Long An, những năm vừa qua, trước sự phát triển đàn của cá dọn bể, người dân địa phương đã chịu thiệt hại rất nhiều, thu nhập một ao nuôi cá hàng năm ước đạt 1 tỷ đồng thì giờ đây chỉ thu về khoảng 100 triệu đồng. Bởi một mẻ lưới kéo lên quá nửa là cá dọn bể.
Ngoài ăn rong rêu, tranh ăn thức ăn với cá nuôi trong ao như cá tra; cá dọn bể còn đeo bám vào da cá vồ, cá tra để hút nhớp, thậm chí còn, đào hang, phá hại bờ ao, bờ bao thông.
Nói chung, cá dọn bể là loại cá ngoại lai nguy hại tương tự như ốc bươu vàng hay rùa tai đỏ, không có giá trị thương phẩm. Tuy nhiên, bất ngờ thay, loài sinh vật này đã dần trở thành món khoái khẩu trên bàn nhậu của nhiều người Việt Nam.
Đặc sản – ăn ngon như thịt gà
Ít ai ngờ, loài cá dọn bể xấu xí, chuyên phá hoại, tưởng chừng như bỏ đi lại được nhiều người miền Tây săn đón và chế biến thành những món ăn đặc sắc với mùi vị vô cùng hấp dẫn. Từ nướng, hầm sả, kho tiêu, hấp nước dừa v.v…, cá dọn bể đã chinh phục được người sành ăn và ghi danh trở thành một trong những món ngon đặc sản của miền Tây.
Chia sẻ với Tuổi trẻ, một chủ nhà hàng ở Cần Thơ cho biết, thịt cá dọn bể thơm ngon như thịt gà, giờ đây được coi như đặc sản, bán đầy ở các chợ.
Có thời điểm, trong nhiều đám tiệc, các gia chủ còn chế biến nhiều món ăn từ cá dọn bể cho khách quan thưởng thức. Đặc biệt, cá dọn bể rất được lòng các dân nhậu và họ truyền tai nhau rằng, do loài cá này có khả năng sinh sản mạnh nên có tác dụng bổ dương, trị nhức mỏi, đau lưng.
Đáng chú ý, thời gian gần đây còn xuất hiện tin đồn, cá dọn bể là thần dược chữa bệnh đái tháo đường nên có người tận dụng để làm thuốc. Nhiều bài thuốc có nguyên liệu là cá dọn bể được lan truyền, người dân cũng tin dùng chế biến theo, tuy nhiên, theo ghi nhận vẫn chưa có ai khỏi bệnh theo những bài thuốc truyền miệng này.
Một bác sĩ Bệnh viện Nhân dân 115 (TP. Hồ Chí Minh) cho biết, chưa có cơ sở khoa học để khẳng định cá dọn bể có tác dụng điều trị bệnh đái tháo đường. Thậm chí, nếu lạm dụng có thể khiến loét tay chân, hoặc lâu dẫn sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm khác.
T.P