ĐCSTQ đang sử dụng các phương tiện truyền thông chính thức để khuếch đại tuyên truyền của Nga và kiểm duyệt những tuyên bố chống chiến tranh và ủng hộ Ukraine.
Trong khi phương Tây đang nỗ lực chống lại những thông tin sai lệch của Nga về cuộc chiến Nga-Ukraine, thì ĐCSTQ đang sử dụng các phương tiện truyền thông chính thức để khuếch đại tuyên truyền của Nga và kiểm duyệt những tuyên bố chống chiến tranh và ủng hộ Ukraine, khiến người dân Trung Quốc thấy một cuộc chiến hoàn toàn khác với những gì người người dân thế giới thấy.
Truyền thông nhà nước ĐCSTQ tung tin giả về chiến tranh Nga-Ukraine
Vài giờ sau khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2, tờ Thời báo Hoàn Cầu của ĐCSTQ đã công bố một đoạn video tuyên bố rằng một số lượng lớn binh sĩ Ukraine đã hạ vũ khí của họ. Nguồn của nó là kênh truyền thông RT TV do nhà nước Nga kiểm soát.
Các phương tiện truyền thông phương Tây đã nhiều ngày đưa tin về ý chí kiên cường chống lại quân Nga của quân đội Ukraine: một số binh sĩ Ukraine sẵn sàng hy sinh tính mạng để làm nổ tung các cây cầu chỉ để ngăn cản bước tiến của quân đội Nga; một số người trở về từ nước ngoài và tham gia cuộc chiến để bảo vệ đất nước của họ. Trong những ngày gần đây, cả đánh giá của tình báo Anh và giới chức quân sự NATO đều cho rằng ý chí kháng cự của người Ukraine đã làm chậm bước tiến của quân đội Nga.
Ngày 26/2, Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đã phát đi bản tin của Nga rằng Tổng thống Ukraine Zelensky đã bỏ trốn khỏi thủ đô Kiev. CCTV đã tạo ra một liên kết gắn thẻ liên quan trên Weibo, có 510 triệu lượt xem và được sử dụng bởi 163 phương tiện truyền thông trên khắp đất nước.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã công bố một đoạn video quay cảnh ông ở trung tâm Kiev vào ngày 26/2 và nói: “Có rất nhiều thông tin sai lệch trên mạng rằng tôi đang kêu gọi quân đội hạ vũ khí và chuẩn bị di tản”. “Tôi ở đây. Chúng tôi sẽ không buông vũ khí. Chúng tôi sẽ bảo vệ đất nước của mình”.
Về cuộc chiến, phương tiện truyền thông nhà nước Trung Quốc đưa tin rất ít về sự lên án của quốc tế đối với Nga, về thành công của Ukraine trong cuộc chiến dư luận do Zelensky lãnh đạo, hoặc về các cuộc biểu tình chống chiến tranh ở Nga.
Tờ New York Times cho biết làn sương mù thông tin sai lệch ngày càng dày khi truyền thông nhà nước Trung Quốc mô tả cuộc chiến của Nga là một nỗ lực chống phát xít. Sau khi Bộ trưởng Quốc phòng Nga thông báo trong tuần này rằng Nga sẽ tổ chức hội nghị quốc tế chống phát xít đầu tiên vào tháng 8, đài truyền hình nhà nước Trung Quốc CCTV đã đăng lại một đoạn nội dung, sau đó tạo liên kết gắn thẻ trên Weibo. Trong vòng 24 giờ, nó đã có 650 triệu lượt xem và được 90 hãng truyền thông sử dụng. Nhiều nhà bình luận đã gọi Ukraine và Mỹ là “quốc gia phát xít”.
Ngoài ra, truyền thông Trung Quốc cũng đang giúp quảng bá thông tin sai lệch của Nga cho rằng quân đội Nga chỉ nhắm vào các mục tiêu quân sự. Tuy nhiên, các quan chức phương Tây đã lên án các cuộc tấn công của Nga nhằm vào các khu vực dân sự của Ukraine, một tuyên bố được lặp lại qua các bức ảnh trực tiếp do truyền thông nước ngoài chụp tại hiện trường.
Theo New York Times, nhìn chung, cư dân mạng Trung Quốc đang chứng kiến một cuộc chiến rất khác so với những gì cư dân mạng trên thế giới thấy. Cách tiếp cận này đang đánh lạc hướng công chúng Trung Quốc khỏi sự thật, đồng thời gieo mầm mống của sự hỗn loạn.
Phương tiện truyền thông xã hội kiểm duyệt các bình luận chống chiến tranh và ủng hộ Ukraine
Tờ New York Times cho biết khi Nga xâm lược Ukraine, bộ máy truyền thông Nga hoạt động tốt ở Trung Quốc và cùng với việc Bắc Kinh kiểm duyệt nội dung ủng hộ Ukraine, họ đã tạo ra một trang web thông tin sai lệch để đánh lừa hầu hết người dùng trực tuyến Trung Quốc. Thông điệp mà họ đang cố gắng truyền tải là các hành động quân sự của Nga là chống phương Tây, chống NATO mở rộng và chống Đức Quốc xã – do đó chính đáng và được hoan nghênh.
Trên các nền tảng mạng xã hội của Trung Quốc, nhiều người đã áp dụng những luận điệu của các phương tiện truyền thông Nga, gọi phía Ukraine là những kẻ cực đoan và tân Quốc xã.
Trong khi các video lan truyền bên ngoài Trung Quốc cho thấy người Ukraine đối xử tốt với các tù nhân chiến tranh của Nga, một chủ đề phổ biến trên mạng xã hội Trung Quốc là những người Nga bị bắt phải chịu sự tra tấn giống như Đức Quốc xã. Cả CCTV và tờ Nhân dân Nhật báo của ĐCSTQ đều đã tạo ra những liên kết gắn thẻ như vậy. Cùng nhau, họ đã có hơn 200 triệu lượt xem.
Mạng xã hội Trung Quốc cũng kiểm duyệt nội dung ủng hộ Ukraine và chống Nga. Nữ diễn viên kiêm người dẫn chương trình truyền hình Trung Quốc Kha Lam (柯蓝 Ke Lan), người có 2,9 triệu người theo dõi, đã chính thức bị cấm sau khi đăng tải lại các video và hình ảnh về các cuộc biểu tình của quần chúng Nga công khai chống chiến tranh.
Một bức thư có chữ ký của 5 giáo sư Trung Quốc từ một số trường đại học danh tiếng đã xuất hiện chớp nhoáng trên mạng xã hội Trung Quốc, nhưng sau đó đã bị xóa. Bức thư chỉ trích Nga tấn công các nước láng giềng yếu hơn.
“Chúng tôi chống lại các cuộc chiến tranh phi nghĩa”, một học giả tại Đại học Thanh Hoa ở Bắc Kinh và các trường khác cho biết.
Các bình luận của những người theo chủ nghĩa dân tộc đã chỉ trích các giáo sư không giữ vững lập trường chính thức của nhà cầm quyền.
Hãng tin AP cho biết ĐCSTQ đã sử dụng sách giáo khoa trong trường học và các phương tiện truyền thông do chính phủ kiểm soát trong nhiều thập niên để thúc đẩy sự bất bình trong người dân. Truyền thông nhà nước Trung Quốc nhắc lại lập trường của Bắc Kinh rằng Mỹ và các đồng minh châu Âu phải chịu trách nhiệm về cuộc chiến ở Ukraine, các bình luận trực tuyến kêu gọi Trung Quốc hỗ trợ Nga bằng cách mua dầu, khí đốt và các hàng hóa khác.
Nhưng khi cuộc chiến tiếp diễn, một số cư dân mạng Trung Quốc bắt đầu xem xét kỹ lưỡng các báo cáo về cuộc chiến Nga-Ukraine. Tờ New York Times cho biết, ngay cả nhà văn theo chủ nghĩa dân tộc Vương Hiểu Đông (Wang Xiaodong) còn nói: “Người dân Trung Quốc nên được tiếp cận với thông tin toàn diện và đa dạng”.
Hãng tin AP cho biết những gì ĐCSTQ cho phép công bố trực tuyến và những gì nó yêu cầu các phương tiện truyền thông đăng tải là một dấu hiệu rõ ràng cho thấy ĐCSTQ muốn công chúng nhìn nhận cuộc chiến như thế nào.
Không phải tất cả người Trung Quốc đều ủng hộ Nga, tại sao thế giới bên ngoài chỉ nghe thấy một tiếng nói
Lướt mạng xã hội nước ngoài có thể nghe thấy những tiếng nói phản chiến tràn ngập, trong khi dư luận trên mạng ở Trung Quốc gần như ủng hộ ông Putin. Tờ New York Times cho rằng chắc hẳn, người Trung Quốc có nhiều hơn một tiếng nói về vấn đề này. Một số tiếng nói phản chiến đã từng lan truyền trên mạng xã hội Trung Quốc trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, và một số trở thành “phổ biến” trên WeChat với hơn 100.000 lượt xem chỉ trong một ngày. Nhưng trước khi được cả thế giới lắng nghe, họ đã nhanh chóng bị kiểm duyệt và biến mất.
Sau khi một số nhận xét của cư dân mạng Trung Quốc về cuộc chiến làm dấy lên sự phẫn nộ của công chúng ở Ukraine, các phương tiện truyền thông chính thống của Trung Quốc bắt đầu kêu gọi mọi người không làm như vậy và việc kiểm duyệt trực tuyến cũng đã được điều chỉnh theo tình hình. Tuy nhiên, các video và bài báo về cuộc chiến vẫn được lan truyền trên mạng.
T.P