Mặc dù cuộc xung đột giữa Nga – Ukraine tác động tiêu cực đến tình hình kinh tế nói chung, cũng nhe kinh tế Việt Nam nói riêng, song các chuyên ra cho rằng, nếu nhìn tích cực vẫn thấy nhiều cơ hội cho Việt Nam.
Doanh nghiệp Việt gặp khó khăn “tứ bề”
Mới đây, tại tọa đàm “Xung Đột Nga – Ukraine: Giảm tác động và tìm kiếm cơ hội” do VnEconomy tổ chức, các chuyên gia kinh tế đã có những chia sẻ và nhận định về mức độ chịu ảnh hưởng của kinh tế Việt Nam trước xung đột giữa Nga – Ukraine. Theo đó, xung đột Nga – Ukraine hiện nay đang đe dọa không ít đến sự phục hồi kinh tế toàn cầu – vốn đang rất chật vật sau khủng hoảng kéo dài của đại dịch Covid-19.
Là đại diện của một doanh nghiệp có hoạt động trao đổi thương mại với thị trường Nga, Tổng Giám đốc Công ty CP Tập đoàn Hồ Gươm, Phó Tổng Thư ký Hiệp hội Doanh nghiệp Thành phố Hà Nội, Ths. Nguyễn Duy Ninh chia sẻ, việc một số ngân hàng lớn của Nga bị loại khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT trước mắt đã gây ảnh hưởng đến việc thanh toán nhiều hợp đồng của doanh nghiệp với đối tác Nga.
“Khoảng 1 triệu USD giá trị hàng hóa đã xuất nhưng chưa được thanh toán. Về vận tải, lô hàng đã đến Hà Lan cũng bị giam ở kho chưa thể chuyển sang Nga”, ông Ninh cho hay.
Cũng theo ông Ninh, ngoài các đơn hàng đã xuất đi, hiện doanh nghiệp này còn những đơn hàng đã mua nguyên phụ liệu với khoảng 40 container, khi chuyển sang thành phẩm tương đương với 100 container trị giá gần 5 triệu USD.
“Điều đó dẫn đến những lo ngại về việc các doanh nghiệp may bị mất đơn hàng là có thể xảy ra. Dưới góc độ doanh nghiệp trực diện, chúng tôi hiện đối mặt với các biện pháp trừng phạt mạnh nhất và đang loay hoay để giải quyết”, ông Ninh cho biết.
Bên cạnh đó, quá trình vận chuyển, lưu thông hàng hóa của doanh nghiệp cũng xuất hiện nhiều khó khăn hơn. Ông Ninh nhận định, doanh nghiệp sẽ phải lựa chọn cung đường dài hơn với những phương thức vận chuyển khác trong bối cảnh giá xăng dầu tăng cao. Ngoài ra còn có cả rủi ro từ chi phí lưu kho, lưu bãi.
“Lưu kho ngày nào, mất tiền ngày đấy. Sẽ đến lúc doanh nghiệp không lấy hàng có khi còn đỡ thiệt hại hơn”, ông Ninh chia sẻ.
Theo TS. Phan Đức Hiếu, Ủy viên thường trực, Ủy ban Kinh tế của Quốc Hội cho rằng, trong bối cảnh là cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine, nền kinh tế Việt Nam đang rất bất lợi. Cụ thể, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine tiếp tục leo thang khiến giá cả hàng hóa, nguyên liệu đầu vào đang bước vào đợt tăng giá mới. Điều này khiến lạm phát của Việt Nam phải chịu 4 áp lực.
Thứ nhất, giá xăng dầu thế giới tăng cũng đồng nghĩa giá xăng dầu trong nước tăng. Vì vậy, chi phí sản xuất kinh doanh, hay chi phí sinh hoạt của người dân bị đội lên nhiều.
Thứ hai, giá xăng dầu thế giới tăng cũng tác động đến nhiều quốc gia khác, trong đó có các quốc gia là đối tác thương mại với Việt Nam.
“Việt Nam là nền kinh tế có độ mở lớn, việc bị ảnh hưởng là điều không thể tránh”, ông Hiếu nhận định.
Thứ ba, Nga còn xuất khẩu rất nhiều các loại hàng hoá khác như niken, titanium, kim loại cơ bản… thậm chí là lúa mì, lương thực và chất dinh dưỡng của phân bón. Chỉ riêng phân bón cũng đã tác động rất lớn đến nền kinh tế Việt Nam.
Bởi lẽ, Việt Nam có sản xuất phân bón nhưng cũng nhập phân bón rất nhiều. Giá phân bón tăng không chỉ tác động đến doanh nghiệp, nền nông nghiệp mà tác động đến cả bà con nông dân.
Thứ tư, theo thống kê của Liên minh châu Âu (EU), chỉ số giá tiêu dùng tại châu Âu tháng 2/2022 tăng 5,8% so với cùng kỳ năm trước. Điều này khiến nhiều quốc gia buộc phải điều chỉnh chính sách tiền tệ. Và chính những điều chỉnh này sẽ ảnh hưởng tới chính sách tiền tệ tại Việt Nam.
Từ những kênh dẫn trên, có thể nhận thấy áp lực lạm phát đang rất nặng. Trong khi đó, Việt Nam đang tiến hành triển khai gói kích thích, phục hồi kinh tế với quy mô lên tới 350.000 tỷ đồng.
“Tại thời điểm chuẩn bị ban hành gói hỗ trợ, kích thích kinh tế, nhiều chuyên gia đã lo lắng cho mục tiêu lạm phát. Giờ đây, cộng thêm các áp lực mới, rủi ro lạm phát lại càng tăng cao”, ông Hiếu nói.
Trong “nguy” có “cơ”
Mặc dù cuộc khủng hoảng đem lại nhiều tác động tiêu cực đến tình hình kinh tế nói chung, cũng nhe kinh tế Việt Nam nói riêng, song các chuyên ra cho rằng, nếu nhìn tích cực vẫn thấy nhiều cơ hội cho Việt Nam.
Ths. Nguyễn Duy Ninh nhận định, mặt tích cực có rất nhiều. Đầu tiên, tỷ trọng thương mại của Nga ở Việt Nam chỉ chiếm khoảng 1%. Cho nên, đây sẽ là 1 cơ hội lớn để các doanh nghiệp Việt Nam tiến sâu vào thị trường Nga.
Đồng quan điểm, TS. Lộc cho hay, khi phương Tây rời Nga, Việt Nam sẽ có cơ hội tiến sâu hơn vào thị trường Nga. Nếu xét về mặt ngắn hạn có thể khó khăn, nhưng về mặt dài hạn sẽ mở ra cơ hội để Việt Nam tăng cường quan hệ với Nga, tăng cường các mặt hàng xuất khẩu sang thị trường này.
Bên cạnh đó, các lĩnh vực như vận tải, logistics ở Việt Nam đang có chi phí cao, thì đây chính là cơ hội để Việt Nam tận dụng nhằm tái cơ cấu lại những lĩnh vực này. Liên quan đến vấn đề này, về mặt giải pháp, TS. Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Quốc tế Việt Nam cho rằng Việt Nam cần đa dạng hóa, chủ động trong vấn đề logistics.
“Việt Nam là một nền kinh tế mở nhưng hệ thống logistics lại phụ thuộc rất nhiều vào bên ngoài. Cho nên, tôi mong muốn Việt Nam sẽ có những doanh nghiệp logistics nội địa đủ mạnh để phục vụ cho lĩnh vực logistics ở trong nước”, ông Lộc cho hay.
Ngoài ra, trong lĩnh vực du lịch. ông Ninh nhận định, người Nga sẽ không dễ dàng du lịch sang Mỹ hoặc phương Tây, mà họ sẽ có nhu cầu đi du lịch các nơi khác, trong đó có Việt Nam.
“Để nắm bắt được các cơ hội đó, doanh nghiệp cần sự hỗ trợ của Nhà nước, và chính sách để hiện thực hóa, còn các vấn đề về thanh toán, vận chuyển, tỷ giá, chúng ta có thể sử dụng kỹ thuật để làm. Vấn đề ở đây là không chỉ chúng ta nhìn thấy cơ hội mà tất cả các nước châu Á cũng vậy, vì thế ai nhanh sẽ nhận trái ngọt nhiều hơn”, Tổng Giám đốc Tập đoàn Hồ Gươm nhấn mạnh.
T.P