Nga và Ukraine đã tiến hành vụ trao đổi tù nhân đầu tiên kể từ khi Nga cho quân tấn công Ukraine trong “chiến dịch quân sự đặc biệt”. 9 tù binh Nga được Ukraine đổi lấy thị trưởng thành phố Melitopol.
Vào ngày 21/3, theo giờ địa phương, Đại diện Nhân quyền Liên bang Nga Tatyana Moskalikova xác nhận trong một cuộc phỏng vấn với kênh truyền thông Nga Russia Today (RT) rằng Nga và Ukraine đã tiến hành cuộc trao đổi đầu tiên về các nhân viên bị bắt và 9 quân nhân Nga đã được trả tự do. Đổi lại, thị trưởng của thành phố Melitopol, Zaporozhye Oblast, Ukraine đã được trả tự do cùng lúc.
Bà Moskalikova trong cùng ngày 21 đã xác nhận việc trao đổi tù nhân với TASS và các cơ quan truyền thông khác của Nga. Đây là vụ trao đổi tù nhân đầu tiên giữa hai bên kể từ khi xung đột Nga – Ukraine bùng nổ. Một tuần trước, chính phủ Ukraine đã cáo buộc Nga “bắt cóc” thị trưởng Melitopol, điều mà Nga sau đó kiên quyết bác bỏ. Theo tuyên bố trước đó của phía Ukraine, 9 quân nhân Nga được trao đổi lần này đều còn rất trẻ, đều sinh từ năm 2002 đến 2003 và thuộc diện lính nghĩa vụ của quân đội Nga.
Trước đó mấy ngày, tối 16/3 theo giờ địa phương, bà Dasha Zarifna, phát ngôn viên của Tổng thống Ukraine Zelensky cho biết trên kênh truyền hình Ukraine rằng ông Ivan Federov đã được Nga thả tự do để đổi lấy 9 quân nhân Nga bị bắt, và người cả hai bên đã trở về an toàn.
Trung tâm An ninh thông tin và chiến lược Ukraine hôm 17/3 cũng tuyên bố, Ukraine đã sử dụng phương thức trao đổi tù binh để giải thoát thành công ông Ivan Fedorov, Thị trưởng Melitopol người “đã bị quân Nga bắt cóc đi trước đó.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky hôm 17/3 đã khảng khái tuyên bố: “Chúng ta cuối cùng đã tìm cách giải thoát cho Thị trưởng thành phố Melitopol. Thị trưởng của chúng ta không khuất phục những kẻ chiếm đóng”. Ông nói thêm “Ivan Fedorov đã được tự do. Tôi đã liên lạc với ông ấy. Quân Nga đã bắt cóc ông ấy hôm 11/3 và thuyết phục ông ấy hợp tác, nhưng Ivan Fedorov không chịu cúi đầu. Ông ấy không từ bỏ, chúng ta cũng không chịu từ bỏ, vì chúng ta là người Ukraine”.
Sau đó, một đoạn video được đăng tải trên mạng xã hội Telegram về việc Zelensky và Federov đang có một cuộc gọi trực tuyến. Trong video, Zelensky nói: “Tôi rất vui khi được nghe giọng nói của ông” và nói rằng “Tôi sẽ không từ bỏ người của mình.”
Ivan Fedorov trả lời rằng ông “đã tốt hơn nhiều”; ông cảm ơn Zelensky và cho biết ông sẽ mất một vài ngày để hồi phục sau thử thách và sau đó sẽ sẵn sàng thực hiện bất kỳ nhiệm vụ nào.
Được biết, ông Zelensky cũng đã trao tặng Huân chương cho ông Ivan Fedorov vì lòng dũng cảm.
Theo báo Anh Daily Mail, thị trưởng Melitopol, Ivan Fedorov, đã bị quân đội Nga bắt giữ vào thứ Sáu, ngày 11/3, đoạn video quay cảnh ông bị bắt đi cũng được công khai.
Đoạn video cho thấy ông Fedorov được 10 người đàn ông có vũ trang hộ tống ra khỏi một tòa nhà và đi qua Quảng trường Chiến thắng ở Melitopol.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky sau đó đã kêu gọi Đức và Pháp giúp bảo đảm thả ông Fedorov. Trưởng ban chính sách đối ngoại của EU Borrell cũng đăng trên Twitter kêu gọi Nga thả ông này ra.
Theo CNN hôm 11/3, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ngày hôm đó đã đăng một đoạn video lên mạng xã hội, tuyên bố rằng thị trưởng Melitopol bị “bắt cóc” đã phơi bày “sự yếu nhược của kẻ xâm nhập”, là “một tội ác chống lại nền dân chủ”.
Theo bản tin trước đó của TASS, Văn phòng Công tố viên khu vực Luhansk (ly khai) đang điều tra các tội danh “khủng bố” của Fedorov và ông Fedorov bị cáo buộc tài trợ cho các tổ chức cực đoan. Theo báo cáo, kết quả điều tra của các bộ phận liên quan cho thấy Ivan Fedorov, với tư cách là thị trưởng Melitopol, đã “thực hiện tội ác khủng bố đối với dân thường ở vùng Donbas” và cung cấp tài trợ tiền bạc cho tổ chức cực đoan cánh hữu “Right Sector” ở Ukraine.