Xung đột Ukraine đã khiến Nga và Mỹ tăng cường sự hiện diện tại Địa Trung Hải lên mức chưa từng thấy trong một thế hệ qua, điều mà giới chức Ukraine nhận định ‘chiến sự Ukraine đã thay đổi mọi thứ’ kể từ thời Chiến tranh Lạnh.
Trong một cuộc phỏng vấn gần đây, ông Thibault Lavernhe, quan chức truyền thông của quân đội Pháp tại Địa Trung Hải, cho biết: “Chiến sự Ukraine đã thay đổi mọi thứ. Người Mỹ đã trở lại. Điều này đã không xảy ra kể từ thời Chiến tranh Lạnh”.
Ông Lavernhe nói: “Nga cũng tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba lần năng lực quân sự của họ trong khu vực” với việc triển khai các tàu khu trục, khinh hạm và tàu ngầm.
Bộ Ngoại giao Pháp cho biết, Địa Trung Hải có tầm quan trọng chiến lược đối với nền kinh tế thế giới. Ước tính 65% nguồn cung cấp năng lượng của EU và 30% thương mại toàn cầu đi qua vùng biển này. Có rất nhiều thành phố, hải cảng sầm uất bậc nhất thế giới nằm bên bờ Địa Trung Hải, từ châu Âu, Bắc Phi cho tới Trung Đông.
Theo ông Thibault Lavernhe, hiện có khoảng 20 tàu chiến Nga trên biển Địa Trung Hải, theo hãng tin AFP. Những con tàu này được điều động tới đây sau cuộc xung đột tại Syria. Nga đã can thiệp quân sự vào Syria vào năm 2015 theo đề nghị của Tổng thống Syria Bashar al-Assad, bắt đầu bằng việc triển khai các tàu chiến ở cảng Tartus – căn cứ sửa chữa và tiếp nhiên liệu duy nhất của hải quân Nga ở Địa Trung Hải. Nga đã tăng cường lực lượng trong vùng biển này sau khi phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine, một số nhà quan sát quân sự lưu ý.
Hải quân Nga hiện đang mở rộng phạm vi hoạt động về phía tây bắc, đến tận Peloponnese của Hy Lạp, cửa ngõ vịnh Dardanelles – con đường dẫn vào Biển Đen. Trong khi Mỹ đã tăng gấp đôi sự hiện diện của nước này bằng cách điều chuẩn các tàu từ Đại Tây Dương. “Ở đâu có lực lượng Mỹ, ở đó cũng có lực lượng Nga”, ông Lavernhe nói.
“Tàu của Nga được bố trí để giám sát hoạt động của các thành viên trong khối NATO”, quan chức này nhấn mạnh.
NATO điều hành khoảng ba nhóm tấn công tàu sân bay trong khu vực trước khi Nga xâm lược Ukraine vào ngày 24/2. Hoa Kỳ vài tuần trước đã mở rộng việc triển khai nhóm tấn công tàu sân bay USS Truman ở phía đông Địa Trung Hải.
“Vai trò của Truman, cùng với các đồng minh khác, là ngăn chặn người Nga gây hấn hơn nữa và luôn sẵn sàng chờ đợi các mệnh lệnh có thể được đưa ra từ tổng thống của chúng tôi hoặc từ các nhà lãnh đạo khác trên toàn thế giới để bảo vệ Ukraine và người dân Ukraine”, Bộ trưởng Hải quân Carlos Del Toro nói với các phóng viên vào tháng trước.
Động thái này diễn ra khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin dự kiến sẽ đến thăm thủ đô Kyiv của Ukraine vào Chủ nhật (24/4) để thảo luận về việc gửi thêm vũ khí hạng nặng cho quân đội Ukraine.
“Tôi không nghĩ rằng đây là một bí mật khi những người từ Mỹ sẽ đến thăm chúng tôi vào ngày mai, Ngoại trưởng Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin”.
Ông Zelenskyy cũng cho biết thêm rằng: “Chúng tôi sẽ mong đợi, khi an ninh cho phép, Tổng thống Mỹ sẽ đến và nói chuyện với chúng tôi”. Ông Joe Biden, người trước đây đã gợi ý rằng ông muốn đến Ukraine, hồi đầu tháng này cho biết ông đang làm việc với nhóm của mình để xác định xem liệu ông có nên cử các thành viên cấp cao trong chính quyền của mình đến nước này hay không.
Chuyến đi đã được Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy thông báo vào thứ Bảy, mặc dù Bộ Ngoại giao và Lầu Năm Góc chưa đưa ra bình luận công khai về vấn đề này.
Hoa Kỳ và các đồng minh NATO đã cho thấy sự sẵn sàng ngày càng tăng trong việc cung cấp các thiết bị hạng nặng hơn và các hệ thống vũ khí tiên tiến hơn. Vương quốc Anh đã hứa sẽ gửi các phương tiện quân sự và cho biết họ đang xem xét cung cấp xe tăng của Anh cho Ba Lan để giải phóng những chiếc T-72 do Nga thiết kế ở Warsaw cho Ukraine.
Hôm thứ Năm vừa qua, ông Biden đã thông báo Hoa Kỳ sẽ gửi thêm 800 triệu USD hỗ trợ quân sự cho Ukraine khi cuộc tấn công của Nga sắp bước sang tháng thứ ba – điều mà các quan chức Mỹ cảnh báo có thể là một giai đoạn khốc liệt hơn. Các lô hàng mới bao gồm pháo hạng nặng và 144.000 viên đạn.
Một số vũ khí pháo hạng nặng — 72 khẩu 155mm Howitzers và 144.000 viên đạn — đã được liệt kê trong gói thầu được ông Biden tiết lộ hôm thứ Năm (21/4) cùng với 72 phương tiện chiến thuật kéo xe Howitzers 155mm, hơn 122 Hệ thống máy bay không người lái chiến thuật Phoenix Ghost, cùng các thiết bị và phụ tùng khác.
Hoa Kỳ đã cung cấp tổng cộng khoảng 3,4 tỷ USD hỗ trợ an ninh cho Ukraine kể từ khi bắt đầu cuộc xâm lược của Nga vào ngày 24/2.
Cố vấn Tổng thống Ukraine Oleksiy Arestovych cho biết, các lực lượng Nga đang cố gắng tấn công nhà máy thép Azovstal ở Mariupol bằng đường bộ, được hỗ trợ bởi các cuộc bắn phá từ trên không và pháo binh.
“Quân đội Nga đang cố gắng kết liễu những người bảo vệ Azovstal và hơn 1.000 dân thường đang ẩn náu tại nhà máy”, ông Arestovych viết trên Facebook. Ông cho biết hôm thứ Bảy rằng quân đội trong khu liên hợp thép đang cố gắng phản công.
T.P