Trung Quốc là nước luôn biết tận dụng các xung đột quốc tế để phát triển. Trước đây khi Liên Xô còn đứng đầu phe xã hội chủ nghĩa thì mâu thuẫn Xô – Trung khá gay gắt. Liên Xô tan vỡ Trung Quốc coi đây là thời cơ để vượt mặt Nga. Quan hệ Trung – Nga tuy không gay gắt như quan hệ Xô – Trung nhưng không mặn mà, thậm chí Trung Quốc còn không muốn Nga phát triển trở lại. Nhưng dù sao Nga vẫn là cường quốc quân sự và Trung Quốc vẫn cần vũ khí hiện đại của Nga, còn Nga vì khó khăn kinh tế nên cũng muốn bán vũ khí cho Trung Quốc.
Khi Mỹ đưa ra các đòn trừng phạt kinh tế Trung Quốc, lập tức Trung Quốc tìm cách cải thiện quan hệ Trung – Nga để gây sức ép với Mỹ.
Với châu Âu, nơi có nền kinh tế phát triển, công nghệ tiên tiến và là thị trường quan trọng, vì vậy Trung Quốc tìm cách thắt chặt quan hệ với châu Âu. Tuy nhiên thái độ của các nước châu Âu với Trung Quốc có khác nhau, Trung Quốc đã tìm cách quan hệ với từng nước, đặc biệt là với Anh và Đức là hai nước có nên kinh tế lớn nhất trong châu Âu. Khi Anh tìm cách thoát khỏi EU thì Trung Quốc coi đây là cơ hội để tăng cường quan hệ với Anh.
Cuộc chiến ở Ukraine bùng nổ của Mỹ, EU và Nga đều tìm cách lôi kéo Trung Quốc ủng hộ mình. Mỹ và các đồng minh phương Tây đã áp đặt nhiều biện pháp trừng phạt với chính phủ và các cá nhân ở Nga, đồng thời liên tục viện trợ vũ khí cho Kiev. Trung Quốc bày tỏ ủng hộ chủ quyền của Ukraine, song từ chối lên án Nga, đồng thời chỉ trích làn sóng trừng phạt của phương Tây với Moska. EU tìm cách không mua dầu và khí đốt của Nga thì Bắc Kinh tuyên bố sẽ tiếp tục mua dầu và khí đốt của Nga với giá ưu đãi. Hồi đầu tháng ba, Ngoại trưởng Trung Quốc khẳng định quan hệ với Nga “vững như bàn thạch”.
Trung Quốc cũng lo ngại Mỹ có thể chia rẽ quan hệ Trung Quốc với EU khi Bắc Kinh không thể hiện quan điểm rõ ràng là ủng hộ Nga hay EU. Vì vậy, ông Tập cũng tái khẳng định với Thủ tướng Đức rằng Trung Quốc và EU có “lợi ích chung nhiều hơn khác biệt”, Trung Quốc ủng hộ “quyền tự chủ chiến lược của EU, đồng nghĩa các quốc gia châu Âu có thể đưa ra quan điểm độc lập và không bị ảnh hưởng bởi Mỹ.
Rõ ràng Trung Quốc luôn biết tận dụng các xung đột quốc tế để làm lợi cho mình.
H.L