Sau 82 ngày chiến đấu bảo vệ phòng tuyến của Mariupol tại nhà máy Azovstal, các binh sĩ Ukraine được lệnh ngừng chiến đấu, hạ vũ khí và rời pháo đài cuối cùng này.
Trong thông báo cuối ngày 16/5, giới chức Ukraine xác nhận đã đạt được thỏa thuận với Nga về việc sơ tán các binh sĩ Ukraine cố thủ trong nhà máy luyện kim Azovstal ở thành phố Mariupol.
Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Ganna Malyar cho biết, 264 quân nhân Ukraine đã được đưa ra ngoài, trong đó có 53 người bị thương được đưa đến một bệnh viện ở thị trấn Novoazovsk do Nga kiểm soát, 211 người khác được di chuyển qua hành lang nhân đạo đến thị trấn do lực lượng ly khai kiểm soát. Bà Malyar cho biết thêm, giới chức Ukraine tiếp tục nỗ lực để đưa hàng trăm binh sĩ còn lại trong Azovstal.
“Nhờ những chiến binh bảo vệ Mariupol, Ukraine đã có được khoảng thời gian vô cùng quan trọng để huy động lực lượng dự bị, tái tập hợp lực lượng cũng như nhận viện trợ từ đối tác. Họ đã hoàn thành tất cả sứ mệnh được giao phó. Tuy nhiên, chúng ta không thể giải vây cho Azovstal bằng sức mạnh quân sự”, bà Malyar nói.
Nhà máy Azovstal – biểu tượng cho khả năng kháng cự của Ukraine trước đà tiến công của Nga – vốn được coi là “pháo đài” của lực lượng Ukraine tại thành phố Mariupol suốt 82 ngày giao tranh khốc liệt với quân đội Ukraine và phe ly khai. Khi Nga kiểm soát hầu hết Mariupol, hơn 1.000 binh sĩ Ukraine cùng với dân thường đã lui về Azovstal cố thủ trong các đường hầm kiên cố ở đây.
Quân đội Ukraine tuy giành được nhiều bước tiến ở một số mặt trận khác nhưng vẫn không thể giải vây cho Azovstal suốt gần 3 tháng qua. Tuần trước, Chuẩn tướng Oleksiy Gromov, Cục trưởng Cục Tác chiến thuộc Bộ Tổng tham mưu quân đội Ukraine, thừa nhận việc giải vây cho lực lượng ở Azovstal bằng biện pháp quân sự rất khó khăn và nó có thể dẫn đến tổn thất nặng nề cho quân đội.
Ông giải thích, giải vây bằng biện pháp quân sự đòi hỏi nỗ lực rất lớn. “Để thực hiện một chiến dịch giải vây đòi hỏi phải có rất nhiều binh sĩ, trong khi các đơn vị quân đội của Ukraine hiện ở cách Mariupol 150 – 200km. Ngoài ra, đối phương cũng đã tạo ra một hàng rào kỹ thuật và các tuyến phòng thủ dày đặc, có thể gây ra tổn thất nặng nề cho binh sĩ của chúng ta”, ông Gromov nói.
Ông cho biết thêm, quân đội Ukraine từng tìm cách tiếp tế đạn dược, thuốc men cho lực lượng ở Mariupol nhưng kế hoạch đổ bể do thông tin bị lộ và hơn nữa lực lượng của Nga thắt chặt vòng vây khiến việc tiếp tế không hề dễ dàng.
Do không thể giải vây bằng sức mạnh quân sự, giới chức Ukraine đã tìm cách giải vây thông qua đàm phán với Nga về việc trao đổi tù binh. Phó Thủ tướng Ukraine Iryna Vereshchuk tiết lộ, Kiev đã đề nghị sơ tán những binh sĩ bị thương khỏi Azovstal qua hành lang nhân đạo, đổi lại Ukraine sẽ trao trả lại binh sĩ Nga bị bắt giữ. Bà Vereshchuk cho hay, giới chức nước này đã xem xét mọi phương án có thể để giải vây cho Azovstal, nhưng thừa nhận, “không có phương án nào hoàn hảo”.
T.P