Nga đang cân nhắc trao đổi tù binh thuộc Tiểu đoàn Azov của Ukraine lấy Viktor Medvedchuk, một tài phiệt được cho là có mối quan hệ mật thiết với Nga.
“Chúng tôi sẽ nghiên cứu khả năng này”, hãng thông tấn RIA Novosti dẫn lời Leonid Slutsky, một thành viên cấp cao trong phái đoàn đàm phán của Nga với Ukraine, phát biểu tại thành phố ly khai Donetsk ở Đông Nam Ukraine hôm 21/5.
Ông Viktor Medvedchuk, 67 tuổi, là một tài phiệt và cũng là lãnh đạo đảng đối lập lớn nhất ở Ukraine bị nghi ngờ có mối quan hệ mật thiết với Nga. Ông cũng là một trong những người giàu nhất tại Ukraine.
Ông Medvedchuk từng đảm nhận nhiều vị trí trên chính trường Ukraine từ những năm 1990 như Chánh văn phòng của cựu Tổng thống Ukraine Leonid Kuchma giai đoạn 2002-2005. Ông Medvedchuk cũng từng đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán hòa bình giữa chính quyền Ukraine với lực lượng ly khai thân Nga ở miền Đông khi chiến sự ở đây nổ ra từ năm 2014.
Năm ngoái, ông bị Kiev buộc tội phản quốc với hàng loạt cáo buộc, trong đó có cáo buộc bán bí mật quân sự cho Nga, tiếp tay cho khủng bố. Giới chức Ukraine đã quản thúc tại gia đối với ông Medvedchuk ngay từ ngày đầu tiên Nga mở chiến dịch quân sự ở nước này hồi cuối tháng 2, nhưng chỉ vài ngày sau, ông đã trốn ra ngoài và mai danh ẩn tích kể từ đó cho đến khi bị Mật vụ Ukraine bắt giữ hôm 12/4.
Ngay sau thông báo bắt giữ ông Medvedchuk, phía Ukraine đã đề nghị một cuộc trao đổi tù binh với Nga, theo đó sẽ đổi ông Medvedchuk lấy các binh sĩ Ukraine bị Nga bắt giữ. Tuy nhiên, Moscow đã bác bỏ đề nghị. Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định, ông Medvedchuk không có bất cứ mối liên hệ nào với chiến dịch quân sự của Nga nhằm “phi quân sự hóa” Ukraine.
Ủy ban An ninh Quốc gia Ukraine (SBU) hồi tháng 4 đăng tải một đoạn video, trong đó ông Medvedchuk đề nghị Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin thỏa thuận đổi ông để lấy lực lượng phòng thủ và người dân Ukraine ở thành phố Mariupol.
Ngày 21/5, Bộ Quốc phòng Nga thông báo toàn bộ binh sĩ trú ẩn bên trong nhà máy gang thép Azovstal ở thành phố Mariupol đã đầu hàng lực lượng Nga. Nga cho biết số binh sĩ đầu hàng lên tới hơn 2.000 người. Những người bị thương được điều trị tại bệnh viện, trong khi số còn lại bị đưa vào nhà tù ở Donetsk.
Hiện chưa rõ số phận của những quân nhân tại Azovstal, mặc dù phía Kiev cho biết đang nỗ lực đàm phán trao đổi tù binh với Moscow. Tổng thống Zelensky cho hay, các cơ quan tình báo của nước này đã theo dõi sát sao quá trình lực lượng phòng thủ của Ukraine rút khỏi Azovstal cũng như quá trình chuẩn bị cho các cuộc đàm phán.
Trong số các binh sĩ Ukraine đầu hàng lực lượng Nga có các thành viên của Tiểu đoàn Azov, vốn là lực lượng dân quân theo chủ nghĩa dân tộc tại Ukraine. Tiểu đoàn Azov đã gia nhập Vệ binh Quốc gia Ukraine và trở thành lực lượng nòng cốt chống lại quân đội Nga ở thành phố Mariupol.
Ngày 26/5, Tòa án Tối cao Nga dự kiến sẽ xem xét đề nghị coi Tiểu đoàn Azov là “tổ chức khủng bố”. Động thái này có thể làm phức tạp thêm việc trao đổi các tù nhân giữa hai nước.
T.P