Máy bay chiến đấu của Trung Quốc đang nhắm vào các đồng minh của Mỹ trong “trò chơi gà con” (còn được gọi là trò chơi của người hèn nhát) ở khu vực Châu Á – Thái Bình Dương, trò chơi có khả năng vượt ngoài tầm kiểm soát và làm tăng nguy cơ có thể xảy ra chiến tranh.
Các nhà phân tích đã đưa ra cảnh báo này và nói thêm rằng các cuộc diễn tập của máy bay chiến đấu Trung Quốc, cũng như các hành động nguy hiểm gần đây của máy bay chiến đấu Trung Quốc nhằm vào máy bay của Canada và Úc trên Thái Bình Dương, cho thấy Bắc Kinh đang đẩy yêu sách lãnh thổ của mình lên một cấp độ mới.
Nếu tính toán sai lầm và máy bay chiến đấu bị bắn rơi, nó sẽ dẫn đến xung đột. Rủi ro này dự kiến sẽ là trọng tâm của các đồng minh của Mỹ tại “Đối thoại Shangri-La”, hội nghị thượng đỉnh quốc phòng lớn nhất châu Á, được tổ chức ở Singapore vào ngày 10-12/6.
Vào ngày 11/6, Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Austin đã có bài phát biểu quan trọng tại hội nghị, nêu rõ vấn đề về các hành động nguy hiểm của máy bay quân sự Trung Quốc chống lại các đồng minh của Hoa Kỳ. Trước đó một ngày, ông Austin và Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc đã gặp nhau để tìm cách tránh những tính toán sai lầm hoặc thông tin sai lệch về quân sự.
Chuyên gia: Trung Quốc đẩy chiến thuật vùng xám đến giới hạn, chặn máy bay đồng minh của Mỹ
Chính phủ Úc cho biết, ngày 26/5, một máy bay trinh sát P-8 Poseidon của Úc đang tiến hành hoạt động giám sát hàng hải định kỳ thì bị một máy bay chiến đấu của Trung Quốc đánh chặn trong không phận quốc tế ở Biển Đông.
Khi máy bay chiến đấu J-16 của Trung Quốc bay đến gần máy bay trinh sát P-8 Poseidon, nó đã phóng pháo sáng và tăng tốc cắt mặt máy bay trinh sát. Sau đó, máy bay chiến đấu J-16 đã thả một gói đạn gây nhiễu (Chaff), chứa các mảnh nhôm nhỏ, một số mảnh đã bị hút vào động cơ của máy bay trinh sát P-8 Poseidon. May mắn thay, chiếc P-8 cuối cùng đã có thể quay trở về căn cứ. Úc gọi động thái của máy bay quân sự Trung Quốc là “rất nguy hiểm”.
Chính phủ Canada gần đây cũng lên án máy bay quân sự Trung Quốc thực hiện các hành động nguy hiểm đối với máy bay Canada trên Thái Bình Dương, không tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn hàng không quốc tế, buộc máy bay tuần tra của Canada phải nhanh chóng sửa đổi đường bay để tránh va chạm với máy bay của Trung Quốc.
Trong khi các vụ việc đã khiến Hoa Kỳ và các đồng minh lo ngại, Bắc Kinh lại đổ lỗi cho Canada và Úc, và đáp trả một cách giận dữ trước các cáo buộc.
Chẳng hạn, trước sự việc của Úc, người phát ngôn của Bộ Quốc phòng ĐCSTQ, ông Đàm Khắc Phi (Tan Kefei) phản bác rằng phía Úc đã đảo lộn trắng đen, liên tục tung tin thất thiệt, chủ trương tạo thế đối đầu và yêu cầu Úc chấm dứt ngay các hành động khiêu khích và nguy hiểm tương tự, đồng thời hạn chế nghiêm ngặt các hành động của các lực lượng trên biển và trên không của nước này, nếu không sẽ phải chịu trách nhiệm về mọi hậu quả nghiêm trọng có thể phát sinh.
Nhưng CNN đưa tin rằng ông Peter Layton, một nhà nghiên cứu tại Viện Châu Á Griffith của Úc, và những người khác không đồng ý với tuyên bố của Trung Quốc. Họ nói rằng Trung Quốc đang tuân theo một kế hoạch trò chơi có chủ ý.
Các nhà phân tích đang theo dõi sát sao để xem tại sao ĐCSTQ lại tăng cường gây hấn trong thời gian gần đây và liệu nó có đại diện cho một mặt trận mới trong một cuộc xung đột “vùng xám” hay không.
Ông Peter Layton và những người khác cho biết các hành động gần đây của ĐCSTQ là một sự leo thang “nguy hiểm” của chiến lược này, và đã đến lúc phải cảnh giác.
Hoạt động vùng xám là thuật ngữ quân sự đề cập đến các hành động cưỡng chế nhằm đạt được các mục tiêu chính trị của một quốc gia, nhưng không phải là chiến tranh thực tế.
Nhiều nhà phân tích sử dụng thuật ngữ này để mô tả các hành động của Bắc Kinh ở Biển Đông. Trung Quốc đã biến các đảo và bãi đá ngầm xa xôi ở các khu vực tranh chấp trên Biển Đông thành các căn cứ quân sự và xây dựng đường băng trong nhiều năm. Trung Quốc cũng bị cáo buộc đưa tàu đánh cá đến vùng lãnh thổ mà họ tuyên bố chủ quyền, nhưng một tòa án quốc tế đã ra phán quyết bác bỏ các yêu sách lãnh thổ của Trung Quốc trong khu vực vào năm 2016. Tuy nhiên, Trung Quốc đã phớt lờ phán quyết của tòa án quốc tế và tiếp tục tuyên bố chủ quyền đối với phần lớn vùng biển rộng 1,3 triệu dặm vuông, nơi Bắc Kinh có tranh chấp lãnh thổ với một số quốc gia khác.
Ông Layton viết trên blog của Viện Lowy, Trung Quốc hiện đang đẩy mạnh chiến thuật vùng xám của mình đến mức giới hạn, tiến hành các vụ đánh chặn “ngày càng mang tính xâm lược” đối với các máy bay thuộc các đồng minh của Mỹ.
Bà Oriana Skylar Mastro, một chuyên gia quân sự Trung Quốc và là một thành viên không thường trú tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ nói với CNN rằng Bắc Kinh đang sử dụng các phi công của họ trong một “trò chơi gà con” có tỷ lệ rủi ro cao.
Tại sao ĐCSTQ chọn “trò chơi gà con” với các đồng minh của Hoa Kỳ
“Họ (Trung Quốc) đang tham gia vào những hành vi nguy hiểm này và sau đó nói (với đối thủ của họ) rằng, nếu bạn không ở đây, sẽ an toàn hơn cho bạn”, bà Mastro nói.
Bà Mastro và những người khác nói rằng rõ ràng là ĐCSTQ cho đến nay đã chọn các đồng minh của Hoa Kỳ, chứ không phải chính Hoa Kỳ, để chơi “trò chơi gà con” này.
CNN dẫn lời ông Timothy Heath, một nhà nghiên cứu quốc phòng cấp cao của RAND Corporation, nói rằng làm như vậy có thể là một cách để Trung Quốc cố gắng làm tan rã liên minh các đối tác Thái Bình Dương của Hoa Kỳ.
Ông Heath nói: “Nhắm mục tiêu vào các đồng minh của Hoa Kỳ như Canada và Úc có thể là một cách để thăm dò điểm yếu của các liên minh như vậy và nâng cao nhận thức của khán giả trong nước ở những quốc gia này về mối nguy hiểm do hợp tác quân sự với Hoa Kỳ chống lại Trung Quốc”.
Bà Mastro cho biết Bắc Kinh nhận thấy ít rủi ro khi chơi “trò chơi gà con” với các nước này hơn là với Hoa Kỳ, vì họ có nhiều phương tiện đối phó hạn chế hơn.
“Trung Quốc (ĐCSTQ) không nhất thiết phải chống lại Mỹ để làm suy yếu vị thế của Mỹ ở châu Á. Họ chỉ cần kéo các đồng minh (của Mỹ) ra xa”, bà nói.
Các nhà phân tích cho rằng Trung Quốc có khả năng sẽ chơi trò chơi lâu dài, sử dụng chiến thuật vùng xám để làm xói mòn dần ảnh hưởng của Mỹ.
Ông Layton nói: “Trung Quốc hy vọng các máy bay quân sự nước ngoài sẽ dần dần buộc phải rời khỏi Biển Đông khi đối mặt với nguy cơ va chạm hoặc thiệt hại liên tục. Nếu như vậy, các quốc gia khác có thể chấp nhận, hoặc ít nhất là chấp nhận yêu sách lãnh thổ bất thường của Trung Quốc khi các hoạt động của Trung Quốc trở nên ít bị thách thức hơn”.
Các chuyên gia kêu gọi Mỹ và các đồng minh củng cố lập trường cứng rắn đối với Trung Quốc càng sớm càng tốt
CNN đưa tin, ông Drew Thompson, một cựu quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ và là một thành viên cấp cao đang thỉnh giảng tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu thuộc Đại học Quốc gia Singapore nói rằng, bất kể động cơ đằng sau hành động gây hấn của máy bay quân sự Trung Quốc là gì, các giải pháp ngoại giao khả thi cho đến nay dường như rất khan hiếm.
Ông nói, bước tiếp theo là công khai và gây áp lực lên ĐCSTQ.
Nhưng bà Mastro cho biết cố gắng làm xấu mặt ĐCSTQ cũng không có tác dụng, bởi vì ĐCSTQ nhìn nhận tình hình từ một góc độ khác với phương Tây.
“Tuy nhiên, Washington và các đồng minh nên cho Bắc Kinh biết rằng họ sẽ buộc ĐCSTQ phải chịu trách nhiệm nếu hành vi ngang ngược của họ vượt quá tầm kiểm soát”.
Đề cập đến phương Tây, bà nói: “Chúng ta lãng phí thời gian để tìm hiểu ý đồ của Trung Quốc (ĐCSTQ), tự hỏi bản thân rằng (hành vi của Trung Quốc) có phải là cố ý không? không phải cố ý sao? Chúng ta đã cho họ rất nhiều cơ hội”.
“Đối thoại Shangri-La”, hội nghị an ninh hàng đầu châu Á, được tổ chức vào cuối tuần này tại Singapore, với sự tham dự của các bộ trưởng quốc phòng và đại diện 42 quốc gia. Bà Mastro nói rằng, một trong những câu hỏi lớn nhất trên môi của hầu hết mọi người trong hội nghị là Hoa Kỳ và các đồng minh sẽ tiếp tục cho ĐCSTQ bao nhiêu cơ hội nữa trước khi quyết định củng cố lập trường cứng rắn chống lại Trung Quốc và vạch trần nó.