Gần đây, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ban hành chính sách mới, nhắm tới người thân của các quan chức điều hành cơ quan của Đảng, Nhà nước; những người có vận hành doanh nghiệp kinh doanh. Chính sách được cho là sẽ tạo ra cơ sở để ông Tập thực thi chính sách ‘đả hổ’ diệt tham nhũng, thanh trừng nội bộ khốc liệt hơn trước thềm Đại hội ĐCSTQ lần thứ 20.
Trang tin Tân Hoa Xã, phát ngôn của ĐCSTQ, ngày hôm qua (19/6) đưa tin, Văn phòng Trung ương ĐCSTQ đã ban hành “Quy định về kiểm soát thông tin doanh nghiệp do vợ, chồng, con của cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan quản lý nhà nước điều hành”. Thông báo thi hành tốt quy chế này được ban hành, đảm bảo thông suốt từ trung ương tới địa phương.
Kiểm soát doanh nghiệp ‘sân sau’ của quan chức
Việc ông Tập Cận Bình đưa ra quy chế kiểm soát hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp do vợ, chồng, con của các quan chức của ĐCSTQ là có lý do.
Tân Hoa Xã cho biết trong một bản tin rằng quy chế này quy định rõ đối tượng và hoàn cảnh áp dụng, biện pháp làm việc và yêu cầu kỷ luật đối với việc quản lý vợ, chồng, con của cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan quản lý đảng, chính quyền và doanh nghiệp.
“Quy định” nêu rõ “đối tượng áp dụng” chủ yếu là các cơ quan đảng và chính quyền của ĐCSTQ, các tổ chức đoàn thể, doanh nghiệp và cơ quan, cán bộ lãnh đạo cấp cục trở lên; Doanh nghiệp hoặc doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và các vị trí cấp cao khác, các quỹ đầu tư, quỹ cổ phần tư nhân, tham gia vào các dịch vụ pháp lý và trung gian xã hội có trả tiền, v.v. “Quy chế” đưa ra yêu cầu [về lĩnh vực, khu vực] cấm vợ, chồng, con, vợ, chồng của cán bộ lãnh đạo các cấp, các ngạch điều hành doanh nghiệp.
Vào ngày 17/6, khi ông Tập Cận Bình chủ trì cuộc học tập tập thể của Bộ Chính trị Trung ương, ông đã yêu cầu “các cán bộ lãnh đạo, đặc biệt là các cán bộ cấp cao, phải chăm sóc tốt cho bản thân, gia đình và người thân và chăm lo công việc của những người xung quanh”. Ông Tập nói rõ “Các ủy viên Bộ Chính trị phải tuân thủ các tiêu chuẩn cao nhất là nghiêm khắc với bản thân, đi đầu trong những việc toàn đảng làm và kiên quyết không làm những việc toàn đảng không làm”.
Việc ông Tập Cận Bình nhắc nhở các thành viên của Bộ Chính trị của Ủy ban Trung ương là điều hiếm thấy trên các phương tiện truyền thông cơ quan ngôn luận lớn của ĐCSTQ. Việc này đã khơi dậy sự chú ý và thảo luận từ giới chính trị, chuyên gia bên ngoài Trung Quốc.
“Quy định” cũng yêu cầu những cán bộ lãnh đạo của ĐCSTQ phải báo cáo trung thực việc vợ hoặc chồng, con cái điều hành các doanh nghiệp khi kiểm điểm cá nhân hàng năm.
Theo đó, việc kiểm tra ngẫu nhiên, kiểm tra trọng điểm sẽ được thực thi. Dựa báo trên báo cáo ghi nhận trong bản kiểm điểm cá nhân hàng năm, nếu phát hiện doanh nghiệp vi phạm điều cấm kinh doanh thì ra lệnh cho cán bộ lãnh đạo giải trình. Vợ hoặc chồng, con của lãnh đạo đó phải nghỉ việc kinh doanh, cán bộ đó phải thôi giữ chức vụ hiện tại. Cán bộ có người thân vi phạm sẽ phải chấp nhận thay đổi vị trí công tác, nhận hình thức xử phạt tương ứng theo từng tình huống cụ thể. Ngay cả đơn vị, cá nhân có liên quan tới bổ nhiệm cán bộ có sai phạm như vậy cũng phải chịu trách nhiệm trước Đảng và Pháp luật Trung Quốc vì đã “để xảy ra hậu quả nghiêm trọng”, tạo ra ảnh hưởng xấu do quản lý yếu kém. Những tổ chức, cá nhân đó cũng phải chịu trách nhiệm một cách nghiêm khắc.
Mọi chính sách đều tiềm ẩn lý do chính trị đằng sau
Vào ngày 15/2/2021, tạp chí Wall Street Journal (WSJ) trích dẫn các nguồn tin nói rằng ĐCSTQ đã chính thức ngừng kế hoạch IPO của Ant Group (kế hoạch được thiết kế từ năm 2020). Trang tạp chí này nhận định rằng: “ngoài những lo ngại về rủi ro hệ thống tài chính và sự tức giận trước những chỉ trích của Jack Ma, có một lý do quan trọng khác khiến kế hoạch IPO của Ant Group phải dừng lại: một cuộc điều tra của chính quyền trung ương phát hiện ra rằng đằng sau các lớp phương tiện đầu tư không rõ ràng nắm giữ cổ phần trong Ant Group, có một nhóm nhỏ các chức sắc của ĐCSTQ có quan hệ tốt trong giới, một số người trong số họ có liên hệ chính trị những gia đình đặt ra thách thức tiềm tàng đối với ông Tập Cận Bình”.
Tạp chí này ám chỉ gia tộc Giang Trạch Dân và Tăng Khánh Hồng, đối thủ chính trị sống còn của ông Tập Cận Bình.
Theo WSJ, cuộc điều tra của nhà chức trách đối với cấu trúc vốn chủ sở hữu của Ant Group đã phát hiện ra rằng Boyu Capital, được thành lập bởi Giang Miên Hằng, cháu trai của cựu lãnh đạo ĐCSTQ Giang Trạch Dân, nắm giữ cổ phần của Ant theo cách vòng vo thông qua quỹ đầu tư tư nhân “Beijing Jingguan”; Li Botan, con rể của cựu Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị Giả Khánh Lâm, cũng sở hữu Ant thông qua Beijing Zhaode Investment do ông ta kiểm soát. Cũng theo bài báo này, những người bạn của Jack Ma cũng nắm giữ Ant Group trong các phương tiện đầu tư khác nhau, bao gồm Guo Guangchang, chủ tịch Fosun Group, Shi Yuzhu, chủ tịch Giant Network và Lu Zhiqiang, chủ tịch kiêm chủ tịch China Oceanwide Holdings Group.
Trang WSJ đề cập rằng Giang Miên Hằng, người tốt nghiệp Đại học Harvard và Jack Ma đã quen biết nhau từ lâu. Tập đoàn tài chính CITIC với Boyu Capital của Jack Ma đã mua lại một nửa cổ phần của Yahoo tại Alibaba với giá 7,1 tỷ USD. Các công ty này có mối quan hệ chính trị mạnh mẽ. Vào thời điểm đó, tập đoàn này cũng phân bổ gần 5% vốn cổ phần của Alibaba, và Alibaba đã thu được lợi nhuận khổng lồ khi niêm yết cổ phiếu tại Hoa Kỳ hai năm sau đó.
Tờ Nihon Keizai Shimbun từng dẫn các nguồn tin cho biết, khi ông Tập Cận Bình đã rất tức giận khi nhìn thấy danh sách bí mật của các bên liên quan đứng sau Ant Group.
Ngày 15/5, ấn phẩm “Tìm kiếm sự thật” của Ủy ban Trung ương ĐCSTQ đăng bài phát biểu của ông Tập Cận Bình tại Hội nghị Công tác Kinh tế Trung ương vào cuối năm ngoái. Ông Tập cảnh báo: “Tất cả các loại vốn không được [tùy ý phát triển] tràn lan. Cần phải ngăn chặn sự tăng trưởng man rợ của một số loại vốn. Cần chống độc quyền, trục lợi, giá cao ngất ngưởng, đầu cơ thâm độc, cạnh tranh không lành mạnh”.
Tiến sĩ Wang Youqun, cựu Ủy viên Ủy ban Thường vụ Cục Chính trị ĐCSTQ kiêm Bí thư Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, trong một bản viết tay gửi tới Watch China, ông Youqun tin rằng rằng mấu chốt quy định mới này là để chống lại những người khổng lồ tư bản đã thông đồng với kẻ thù chính trị của ông Tập và gây ra mối đe dọa cho quyền lực cho ông Tập.
Tuy nhiên, từ những bài phát biểu và bài báo liên quan của Tập Cận Bình và Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương, có thể thấy rằng các quan chức của ĐCSTQ luôn “có chính sách từ trên xuống và đối sách từ dưới lên”, và đầy rẫy những “Kẻ hai mặt” trong nội bộ ĐCSTQ. Dùng nhiều cách khác nhau để bán đứng quan lại và làm chư hầu, làm giàu. Động thái của Tập Cận Bình chắc chắn sẽ chạm vào miếng pho mát của nhiều quan chức tham nhũng khác nhau, và nó chắc chắn sẽ kích thích hơn nữa cuộc đấu tranh trong nội bộ ĐCSTQ trước thềm Đại hội ĐCSTQ lần thứ 20.
T.P