Trong vòng 1 tháng qua, các quan chức quân sự, ngoại giao và kinh tế cấp cao của Trung Quốc và Mỹ đã tiếp xúc 5 lần, đây là điều chưa từng có từ khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong một tuyên bố cho biết, cả hai bên đều tin rằng cuộc hội đàm này là thực chất và mang tính xây dựng, sẽ giúp tăng cường hiểu biết lẫn nhau, giảm thiểu hiểu lầm, đồng thời tạo điều kiện cho các cuộc trao đổi cấp cao giữa hai nước trong tương lai.
Ông Blinken cũng sử dụng những từ như “thực chất, thẳng thắn và mang tính xây dựng” để nói về cuộc hội đàm.
Trang tin “Người quan sát” của Trung Quốc nhận thấy rằng, việc thêm “lan can” vào quan hệ Trung – Mỹ đã trở thành từ khóa được phía Mỹ sử dụng thường xuyên trong một thời gian dài, và cuộc hội đàm lần này cũng không phải là ngoại lệ. Và phản ứng của Trung Quốc cũng rất rõ ràng: 3 thông cáo chung Trung – Mỹ là “sự bảo vệ” đáng tin cậy nhất cho hai nước.
Giáo sư Thẩm Đinh Lập thuộc Viện Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Phúc Đán (Trung Quốc) tin rằng, phía Mỹ cho rằng mục đích cuối cùng của việc thêm “lan can” là để tránh xung đột vũ trang giữa Trung Quốc và Mỹ, đó là điểm mấu chốt.
“Trên cơ sở này, hai bên tìm kiếm một số hợp tác để cải thiện mối quan hệ vốn đã rất căng thẳng, và những hợp tác có thể phù hợp với lợi ích của Mỹ, nhưng cũng có lợi cho mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ”, giáo sư Thẩm nói.
Ngoài ra, 4 danh sách do Trung Quốc đề xuất với Mỹ cũng thu hút sự chú ý rộng rãi.
4 danh sách bao gồm: Danh sách các chính sách, phát ngôn và hành động của Trung Quốc bị Mỹ coi là sai trái và yêu cầu Mỹ đính chính; Danh sách các trường hợp chính mà Trung Quốc quan tâm; Danh sách các dự luật liên quan đến Trung Quốc mà Trung Quốc đặc biệt quan tâm; và Danh sách 8 lĩnh vực hợp tác Trung – Mỹ.
Điều đáng chú ý là 2 danh sách đầu tiên được Trung Quốc đề xuất với Mỹ khi Thứ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tạ Phong hội đàm với Thứ trưởng Ngoại giao Mỹ Wendy Sherman tại Thiên Tân (Trung Quốc) hồi tháng 7 năm ngoái. Trên cơ sở đó, lần này phía Trung Quốc đưa ra yêu cầu khác với phía Mỹ là bổ sung hai danh sách cuối cùng.
Giáo sư Thẩm Đinh Lập cho biết, “trước đây, Mỹ thường đưa ra yêu cầu với Trung Quốc. 2 danh sách đưa cho bà Sherman năm ngoái là lần đầu tiên Trung Quốc đưa ra danh sách cho Mỹ. Trung Quốc chưa từng đưa ra danh sách trước đây”. Điều này phản ánh sự thay đổi trong phong cách ngoại giao của Trung Quốc đối với Mỹ, và Trung Quốc đã bắt đầu áp dụng phong cách như Mỹ thường áp dụng.
Giáo sư Thẩm cho rằng, Danh sách 8 lĩnh vực hợp tác Trung – Mỹ của Trung Quốc rất có thể sẽ nhận được phản ứng tích cực. Phía Mỹ chắc chắn sẽ nghiên cứu kỹ danh sách này và có thể tìm ra một số lĩnh vực có thể đạt được thỏa thuận hợp tác sớm hơn, đồng thời hai bên cũng sẽ thành lập một nhóm công tác về việc này.
Tiếp xúc cấp cao 5 lần trong vòng 1 tháng
Trang tin “Người quan sát” nhận thấy rằng, trong vòng 1 tháng qua, các quan chức cấp cao trong lĩnh vực quân sự, ngoại giao và kinh tế của Trung Quốc và Mỹ đã tiếp xúc lên tới 5 lần, đây là điều chưa từng có kể khi Tổng thống Joe Biden nhậm chức vào tháng 1/2021.
Ngày 10/6, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa hội đàm với Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin tại Đối thoại Shangri-La (Singapore).
Ngày 13/6, Giám đốc Văn phòng Ủy ban Đối ngoại của Ủy ban Trung ương Đảng cộng sản Trung Quốc Dương Khiết Trì và Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan đã gặp nhau tại Luxembourg.
Ngày 5 tháng 7, Phó Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc Lưu Hạc – người đứng đầu Đối thoại Kinh tế Toàn diện Trung – Mỹ – đã hội đàm trực tuyến với Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen.
Ngày 7/7, Tham mưu trưởng Bộ Tham mưu Liên hợp Quân ủy Trung ương Trung Quốc Lý Tác Thành đã hội đàm trực tuyến với Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Mark Milley.
Ngày 9/7, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Tony Blinken sau khi tham dự Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao G20 tại Indonesia.
Trong đó, có 3 cuộc hội đàm trực tiếp và 2 cuộc hội đàm trực tuyến. 2 cuộc hội đàm trực tuyến này đều là phía Trung Quốc được mời.
Giáo sư Thẩm Đinh Lập phân tích rằng, một mặt, điều đó cho thấy trong tình hình quốc tế hiện nay, cả Trung Quốc và Mỹ đều muốn cải thiện quan hệ. Mặt khác, đây là các bộ phận chức năng đang tích cực chuẩn bị cho cuộc gặp có thể diễn ra theo hình thức trực tuyến giữa hai nguyên thủ trong thời gian tới.
Ông Thẩm cho biết, mặc dù còn nhiều khó khăn, thách thức trong việc mở rộng hợp tác giữa hai bên, nhưng tin tưởng rằng Trung Quốc và Mỹ có chung mong muốn hợp tác trong nhiều lĩnh vực như biến đổi khí hậu, y tế công cộng, an ninh lương thực, an ninh năng lượng…
Theo giáo sư Thẩm, một số dự án hoặc lĩnh vực hợp tác trong Danh sách 8 lĩnh vực hợp tác Trung – Mỹ mà phía Trung Quốc đưa ra lần này có thể đã được xác định thông qua các cuộc đối thoại liên bộ thường xuyên gần đây và thái độ tìm hiểu lẫn nhau giữa Trung Quốc và Mỹ.
T.P