Thái Bình Dương không chỉ quan trọng với các quốc gia ở ven đại dương này mà còn quan trọng đối với thế giới. Trong suốt thế kỷ XX có hai cường quốc thống trị toàn bộ Thái Bình Dương là Mỹ và Nhật Bản.
Đầu thế kỷ XX, kinh tế Nhật Bản phát triển bùng nổ và nước Nhật đầu tư mạnh mẽ vào phát triển lực lượng hải quân. Nhật Bản coi Thái Bình Dương là khu vực quan trọng giúp cho Nhật vươn ra thế giới để phát triển. Với lực lượng hải quân hùng hậu Nhật Bản đã mở rộng ảnh hưởng, thiết lập căn cứ ở các đảo thuộc khu vực Nam Thái Bình Dương nhằm từng bước đẩy lùi ảnh hưởng của phương Tây ở khu vực này.
Đối thủ mà Nhật Bản cho rằng có thể cản trở sự bành trướng của Nhật là Mỹ. Thế chiến thứ hai bùng nổ vào năm 1939, trục phát xít Đức, Ý, Nhật đã coi Nhật có trách nhiệm bành trướng ở khu vực Thái Bình Dương. Thời gian này Mỹ gần như chưa can dự vào thế chiến thứ hai. Giữa bối cảnh như vậy Nhật Bản bất ngờ tấn công Trân Châu Cảng, nơi Mỹ đặt tổng hành dinh của hạm đội Thái Bình Dương. Từ đó, Mỹ chính thức tham chiến. Sau đó Mỹ và Nhật Bản đã điều động lực lượng khổng lồ để quyết chiến với nhau ở Thái Bình Dương.
Trận thủy chiến thứ nhất là San Hô diễn ra từ ngày 4 đến ngày 8-5-1942. Mỹ huy động hai tàu sân bay với 128 chiến đấu cơ, 8 tàu tuần Dương, 14 tàu khu trục. Nhật Bản huy động tới 3 tàu sân bay với 140 chiến đấu cơ 15 tàu khu trục, 9 tàu tuần dương. Trong trận này Mỹ chịu nhiều thiệt hại nhưng đã phá tan kế hoạch tấn công Úc của Nhật.
Trận hải chiến thứ hai, diễn ra từ ngày 4-7.6.1942 huy động lực lượng lớn hơn trận trước. Kết thúc trận này Nhật Bản chịu thất bại nặng nề dẫn đến khi kết thúc thế chiến hai Nhật Bản là nước bại trận.
Sau chiến tranh thế giới hai, Nhật Bản và Mỹ là hai cựu thù lại dần trở thành đồng minh và Nhật Bản lại trở thành cường quốc, Mỹ gần như làm chủ Thái Bình Dương.
Bước sang thế kỷ 21, Trung Quốc với sự vươn lên là nền kinh tế thứ hai thế giới, tăng cường phát triển hải quân. Trung Quốc đã từng bước đánh chiếm các đảo ở khu vực Biển Đông và tiến xuống xây dựng căn cứ ở Nam Thái Bình Dương.
Hiện nay không chỉ có Mỹ, Nhật, Úc mà Trung Quốc đã trở thành lực lượng tranh bá ở Thái Bình Dương và đang nuôi tham vọng tiến sang Ấn Độ Dương. Chính vì vậy Bộ tứ: Mỹ – Nhật – Úc – Ấn Độ đang buộc phải liên kết để chống lại sự bành trướng của Trung Quốc. Năm nay bộ tứ sẽ tổ chức tập trận ở khu vực này với quy mô lớn nhất.
Trung Quốc thì không còn e ngại, sẵn sàng thể hiện là lực lượng đủ sức tranh bá với Bộ tứ.
H.B