Một lần nữa, bà Nancy Pelosi lại có động thái có thể ví như “vỗ mặt” Bắc Kinh khi cả cười và tuyên bố “không quan tâm đến việc bị Trung Quốc áp lệnh trừng phạt”.
Chuyến công du Châu Á của Chủ tịch Hạ viện Mỹ – bà Pelosi – có thể nói, là đình đám bậc nhất, xét về các sự kiện ngoại giao quốc tế trong tháng Tám này. Thậm chí, nó có thế còn là một trong những sự kiện ngoại giao được quan tâm hàng đầu trong hơn nửa năm qua, trên bình diện toàn cầu.
Tâm điểm, cũng là nguyên nhân khiến chuyến đi của nhà lãnh đạo nhánh lập pháp Mỹ được dư luận chú ý, là Đài Loan là một trong 4 điểm đến.
Từ nhiều năm nay, Đài Loan, trong con mắt Trung Quốc là câu chuyện không chỉ nhạy cảm mà còn rất, rất nhạy cảm. Hòn đảo nhỏ, diện tích 36 nghìn km2 với gần 24 triệu dân nằm ở Tây Bắc Thái Bình Dương này cũng là câu chuyện nhạy cảm không kém với Mỹ. Nhiều người bình luận: Đài Loan như “điểm thử” của hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc về đối ngoại. Thử để biết, đối thủ sẽ rắn đến đâu.
Rất có thể, bà Thái Anh Văn và nhiều người Đài Loan cảm thấy tổn thương và coi lời bình trên không khác gì một sự ác ý. Nhưng ngẫm sâu xa, những người chủ trương Đài Loan là “điểm thử” có lý của họ. Là bởi, công nhận “một Trung Quốc”, nhưng Washington bấy lâu nay nhiều luôn khiến Trung Quốc bực mình vì kèm theo đó, luôn ra mặt phản đối mọi sự đơn phương thay đổi hiện trạng. Nói thế, khác nào áp đặt để thu hồi Đài Loan, Bắc Kinh phải thỏa thuận và được Đài Bắc đồng ý?
Binh tình này, đợi được đến thế có mà tới…mùa quýt!
Cả giận, Bắc Kinh tuyên bố không loại trừ dùng vũ lực để đạt mục tiêu, thì Nhà trắng cũng không vừa, nói trắng phớ “Washington sẽ can thiệp quân sự nếu Bắc Kinh tấn công Đài Loan”.
Trở lại chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Mỹ. Bắc Kinh đã làm ầm lên, thậm chí đe nẹt. Không chỉ là các quan chức hạng tôm tép, lời đe nẹt còn được ông Tập Cận Bình đích thân đưa ra trong cuộc điện đàm trực tiếp với ông Biden với các ngôn từ không thể mạnh hơn, rằng: Mỹ đừng có đùa với lửa!
Cứ từ cái miệng có gang có thép của người đứng đầu Trung Nam Hải mà suy, bà Pelosi già nua “thân gái dặm trường” có thể phải đối mặt với những tình huống nguy hiểm nhất, tỷ như chuyên cơ quân sự của bà bị máy bay, tên lửa Trung Quốc bắn hạ chẳng hạn. Đến Lầu Năm góc còn lo sốt lên nữa là. Lo nên mới đương lúc giá xăng dầu thăng thiên, vẫn phải cắn răng chịu tốn kém, điều cả tàu sân bay cùng nhiều lực lượng khác bảo vệ an toàn cho nhân vật quyền lực thứ ba trong hệ thống chính trị Mỹ.
Trong khi quân tướng chạy đôn chạy đáo, thì nhân vật chính là bà Pelose lại lặng như tờ. Cái sự lặng lẽ trước chuyến công du như muốn thể hiện rằng: chẳng có gì mà phải ầm ĩ. Việc ta ta làm. Trung Quốc dọa ư? Đố đấy…
Và đúng lịch trình, bà đáp xuống Đài Bắc, bắt tay “tài nữ” Thái Anh Văn và không tiếc lời ca ngợi xứ Đài. Cùng với đó, đồng thời, bà Pelosi cũng chẳng hề che giấu mục tiêu chuyến thăm vốn là một trong những điều khiến Trung Quốc cay cú nhất, qua tuyên bố: “Hôm nay, phái đoàn của chúng tôi đã đến Đài Loan để làm rõ một cách dứt khoát rằng chúng tôi sẽ không từ bỏ cam kết của chúng tôi với Đài Loan, chúng tôi tự hào về tình hữu nghị lâu bền của chúng ta”.
Đứng đầu nhánh lập pháp Mỹ mà ăn nói thế với quan chức “thứ hàng tỉnh” Đài Loan, trách gì Bắc Kinh chẳng tức sôi lên ùng ục!
“Sôi” bằng cách tổ chức một loạt các cuộc diễn tập quân sự hỗn hợp ở vùng biển và không phận quanh Đài Loan ngay sau khi bà Pelosi vừa rời đi.
“Sôi” bằng cách tập trận theo kiểu mô phỏng việc phong tỏa và cắt đứt các tuyến đường hậu cần xung quanh Đài Loan.
“Sôi” bằng cách bắn 4 tên lửa “được cho là đã bay ngang qua đảo chính của Đài Loan” – theo quan sát được của Bộ Quốc phòng Nhật Bản.
“Sôi” bằng cách tuyên bố “áp đặt trừng phạt đối với bà Pelosi và gia đình bà” với cáo buộc có hành động “khiêu khích” khi thăm Đài Loan.
Và cú “sôi” mới nhất: ngày 10/8, Văn phòng Các vấn đề Đài Loan và Văn phòng Thông tin của Chính phủ Trung Quốc phát hành sách trắng “Vấn đề Đài Loan và sự thống nhất của Trung Quốc trong kỷ nguyên mới”, trong đó, khẳng định quyết tâm thực hiện sứ mệnh lịch sử thống nhất Đài Loan, không loại trừ vũ lực.
Khá khen cho người đàn bà thép Pelosi ứng xử hơn người. Mặc cho Trung Quốc lồng lộn, gần như bà lặng im.
Cái lặng im của người trên cơ không thèm chấp kẻ yếu thế nhưng cố làm vẻ mạnh hơn người. Cái im lặng biết mình, biết người, coi những điều Trung Quốc đang làm om sòm ngoài kia như trò bắng nhắng. Cái im lặng của người hành xử cao đạo kiểu “vô ngôn thông” – không nói còn hơn chán vạn kẻ nói…
Mãi hôm qua, như là không thể né mãi, bà Pelosi mới miễn cưỡng trả lời hãng tin Reuters khi được hỏi về lệnh trừng phạt của Trung Quốc nhắm vào bà và gia đình sau chuyến thăm đảo Đài Loan, rằng: “Ai quan tâm chứ? Với tôi, đó là chuyện không quan trọng lắm, chẳng liên quan gì cả”.
Reuters thâm thúy và sâu cay khi cố ý tường thuật một chi tiết giàu tính biểu tượng: “Bà (Pelosi) đã bật cười khi được hỏi về thông báo Trung Quốc tuyên bố trừng phạt bà cùng gia đình”.
Cái cười trong trường hợp này của bà Pelosi liệu có bị ông ngoại trưởng cáo già Vương Nghị của Trung Quốc một lần nữa quy là hành động “khiêu khích”? Mà cho dù quy thế, thì ông Vương liệu sẽ làm được gì hơn những điều đã làm?