Lượng xăng dầu dự trữ quốc gia vẫn thấp, chỉ tương đương 9 ngày nhập ròng và 6,5 ngày tiêu thụ, theo báo cáo về quản lý nhà nước mặt hàng xăng dầu của Bộ Công thương.
Tại báo cáo về quản lý Nhà nước mặt hàng xăng dầu, Bộ Công thương đánh giá, từ năm 2017 đến nay, các doanh nghiệp đầu mối cơ bản thực hiện đúng dự trữ lưu thông, đảm bảo đủ hàng cho hệ thống phân phối, thị trường nội địa, ngay cả khi nguồn cung trong nước gặp sự cố, nhà máy ngừng sản xuất như hồi đầu năm nay.
Tuy vậy, việc duy trì lượng hàng dự trữ lưu thông theo quy định 20 ngày tiêu thụ có những thời điểm không đạt, hoặc khi nhu cầu tăng đột biến, thị trường thấy xu hướng giá tăng cao, lượng hàng và chủng loại dự trữ lưu thông phân bổ cho địa bàn không đều, nên không cung ứng kịp thời cho các cửa hàng bán lẻ, khiến nguồn cung bị gián đoạn một số thời điểm.
Bộ Công thương cho rằng, do doanh nghiệp phải tự bỏ chi phí, trong khi giá tăng cao nên chi phí dự trữ tăng. Giá bán do Nhà nước kiểm soát lại gần như không gồm chi phí dự trữ, nên để đảm bảo hiệu quả, doanh nghiệp phải giảm tối đa hàng lưu kho.
Trong khi đó, người dân và doanh nghiệp sử dụng xăng dầu thường có tâm lý đổ xô đi mua khi có thông tin giá sắp tăng, dẫn đến nguy cơ mất an toàn về cháy nổ, ảnh hưởng đến việc đảm bảo cung cấp hàng liên tục của doanh nghiệp.
Dự trữ xăng dầu quốc gia trong nước vẫn còn thấp so với nhu cầu thực tế, mức bình quân 5 năm qua khoảng hơn 370.000 m3 mỗi năm. Số lượng này chỉ tương đương 9 ngày nhập khẩu ròng, và 6,5 ngày tiêu thụ.
Việc dự trữ xăng dầu còn thấp dẫn tới tình huống trong nhiều giai đoạn thị trường biến động, nhu cầu tăng cao hoặc khi thế giới bất ổn về nguồn cung, nguồn cung trong nước có vấn đề…, điều hành xăng dầu gặp khó khăn.
Được biết, Bộ Công thương đã xây dựng đề án trình Chính phủ nâng mức dự trữ này lên 1 tháng từ nay tới năm 2025, tức gấp khoảng 4 lần hiện nay.
“Nguồn lực Nhà nước hiện có hạn, nên việc nâng dự trữ xăng dầu quốc gia sẽ thực hiện theo lộ trình từ nay đến năm 2025. Trước mắt chưa đủ kho thì tiếp tục thuê kho của các doanh nghiệp, nhưng lộ trình tiến tới sẽ xây dựng, đầu tư kho riêng của Nhà nước”, đại diện Vụ Kế hoạch (Bộ Công thương) cho hay.
Gia tăng mức dự trữ xăng dầu quốc gia là đòi hỏi cấp thiết nhằm đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia. Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh, nếu không có các giải pháp căn cơ, tăng dự trữ quốc gia, thì trong tương lai, việc đảm bảo cung ứng xăng dầu rất khó khăn.
“Việt Nam cần có chiến lược lâu dài, đặc biệt cần tạo dự trữ chiến lược xăng dầu quốc gia để bảo đảm sự an toàn về năng lượng và cho hoạt động của nền kinh tế”, TS. Lê Đăng Doanh nói.
Trước đó, tại phiên chất vấn của Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào tháng 3/2022, Bộ trưởng Công thương cho biết, sẽ tiếp tục tham mưu để nâng lượng dự trữ xăng dầu quốc gia, bởi mức dự trữ hiện không lớn, cần tăng thêm ít nhất hàng chục lần để đảm bảo an ninh năng lượng.
Một số nước như Australia, Mỹ, Nhật Bản… đều dự trữ xăng dầu quốc gia ở mức 90 ngày. Việt Nam cũng đã rất cân nhắc về vấn đề này, nhưng phải cân đối tài chính và nâng dự trữ xăng dầu quốc gia theo từng bước.
Theo tính toán, tổng nhu cầu xăng dầu cho thị trường trong nước cả năm 2022 gàn 21 triệu m3, trong đó, nguồn cung trong nước đóng góp khoảng 14,4 triệu m3, còn lại là nhập khẩu.
T.P