Không đầy hai tuần sau khi Chủ tịch Hạ viện Pelosi rời Đài Bắc, Viện Hoa Kỳ tại Đài Loan (AIT) xác nhận 5 nghị sĩ thuộc hai đảng đã đến sân bay Tùng Sơn tối Chủ nhật (14/8) bắt đầu chuyến thăm Đài Loan.
AIT cho biết phái đoàn nghị sĩ lưỡng đảng trong Quốc hội Hoa Kỳ sẽ thảo luận với các quan chức Đài Loan về các chủ đề như quan hệ Mỹ-Đài Loan, an ninh khu vực, thương mại và đầu tư, chuỗi cung ứng toàn cầu…
Chiếc chuyên cơ hành chính C-40C số hiệu SPAR11 của Không quân Mỹ đã cất cánh từ Căn cứ Không quân Yokota ở Nhật Bản và đến Sân bay Tùng Sơn Đài Bắc vào khoảng 18h51’ tối 14/8. AIT cho biết phái đoàn do Thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ bang Massachusetts Edward Markey, Chủ tịch Tiểu ban Châu Á – Thái Bình Dương của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện dẫn đầu, với các thành viên bao gồm các Hạ nghị sĩ Đảng Dân chủ Alan Lowenthal đại diện cho California, John Garamendi đại diện cho California, Don Beyer đại diện bang Virginia và Hạ nghị sĩ Đảng Cộng hòa Aumua Amata Coleman Radewagen đại diện cho Samoa thuộc Hoa Kỳ.
Phái đoàn sẽ ở lại cho đến thứ Hai (15/8), AIT nói đây là một phần trong chuyến thăm của các nghị sĩ Mỹ tới khu vực Ấn Độ – Thái Bình Dương, truyền thông Đài Loan cho biết phái đoàn sẽ gặp nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn.
Cơ quan Ngoại giao (“Bộ Ngoại giao”) Đài Loan tối cùng ngày 14/8 đã ra thông cáo báo chí xác nhận rằng một nhóm các nhà lập pháp Hoa Kỳ thuộc các đảng phái khác nhau đã đến Đài Loan và sẽ gặp bà Thái Anh Văn vào ngày 15 và rời đi trong cùng ngày.
Thông cáo báo chí của cơ quan Ngoại giao Đài Loan nói: “Vào lúc Bắc Kinh tiếp tục leo thang căng thẳng trong khu vực, Hoa Kỳ một lần nữa tổ chức một phái đoàn nặng ký đến Đài Loan để thể hiện tình hữu nghị với Đài Loan, không sợ những lời đe dọa và uy hiếp của Bắc Kinh và thể hiện sự ủng hộ mạnh mẽ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan.”
Ông Chương Đôn Hàm (Zhang Dunhan), người phát ngôn của nhà lãnh đạo Đài Loan nói về chuyến thăm của đoàn Quốc hội Mỹ rằng bà Thái Anh Văn sẽ gặp phái đoàn tại dinh thự vào sáng ngày 15/8; do sự phối hợp và mặc nhận giữa Đài Loan và Mỹ, các thông tin sẽ được công bố sau cuộc họp.
Ông Chương Đôn Hàm cho biết vào thời điểm các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc làm gia tăng căng thẳng trên eo biển Đài Loan và căng thẳng trong khu vực, Thượng nghị sỹ Edward Markey dẫn đầu một phái đoàn lưỡng đảng đến thăm Đài Loan, điều này một lần nữa thể hiện sự ủng hộ vững chắc của Quốc hội Hoa Kỳ đối với Đài Loan và quyết tâm của các đối tác dân chủ cùng nhau duy trì hòa bình và ổn định trên eo biển Đài Loan và khu vực.
Ông Chương Đôn Hàm bày tỏ hy vọng thông qua chuyến thăm này, Đài Loan và Hoa Kỳ sẽ trao đổi về tình hình khu vực, quan hệ kinh tế thương mại và các vấn đề cùng quan tâm, tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ hợp tác Đài Loan – Hoa Kỳ, tiếp tục duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan và khu vực.
Cơ quan Ngoại giao Đài Loan cho biết thêm, ông Markey đã bỏ phiếu cho Đạo luật Quan hệ Đài Loan (Taiwan Relations Act) khi ông là nghị sĩ Hoa Kỳ vào năm 1979, khiến ông trở thành một trong số ít thành viên Quốc hội đã tham gia soạn thảo Đạo luật Quan hệ Đài Loan vẫn đang tại vị.
Chiều ngày 14/8, ông Dư Đại Lôi, người phó điều hành của cơ quan Ngoại giao Đài Loan đã thay mặt chính quyền đón tiếp ông Markey và đoàn. Trong thời gian ở Đài Loan đoàn sẽ gặp nhà lãnh đạo Thái Anh Văn, và được ông Ngô Chiêu Nhiếp, người đứng đầu cơ quan Ngoại giao mở tiệc chiêu đãi. Đoàn Quốc hội Hoa Kỳ cũng sẽ gặp các thành viên của Ủy ban Đối ngoại và Phòng vệ của Viện Lập pháp Đài Loan, hai bên sẽ trao đổi quan điểm rộng rãi về các vấn đề như quan hệ an ninh và quan hệ kinh tế và thương mại giữa Đài Loan-Hoa Kỳ.
12 ngày trước đó, Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã đến Đài Loan bằng chuyên cơ vào tối ngày 2/8, đi thăm vào ngày 3 và gặp gỡ bà Thái Anh Văn. Chính phủ Trung Quốc bày tỏ cực kì bất bình với điều này và đã phát động các cuộc tập trận quân sự quy mô lớn sau khi bà rời Đài Loan như một biện pháp đáp lại và cảnh báo.
Trung Quốc nói chuyến thăm của các quan chức cấp cao Mỹ tới Đài Loan vi phạm chính sách “một Trung Quốc” đã được Hoa Kỳ thừa nhận.
Cho đến cuối ngày 14/8, chưa có bình luận nào từ Bộ Ngoại giao Trung Quốc về chuyến thăm Đài Loan mới nhất của phái đoàn quốc hội Mỹ.
Sau khi kết thúc các cuộc tập trận quanh Đài Loan, PLA thỉnh thoảng vẫn điều máy bay quân sự vào vùng trời xung quanh Đài Loan. Cơ quan Quốc phòng Đài Loan hôm Chủ nhật (14/8) cho biết, tính đến 17 giờ chiều ngày hôm đó, tổng cộng 22 máy bay quân sự của PLA đã được phát hiện hoạt động quanh eo biển Đài Loan, trong đó có 10 chiếc vượt qua đường trung tâm không chính thức của eo biển giữa Đài Loan và Trung Quốc đại lục, trong đó có 4 chiếc Su-30 cùng 2 tiêm kích J-10, 2 tiêm kích J-11, 2 tiêm kích J-16, 1 máy bay báo động sớm KJ-500 đã tiến vào vùng trời Tây Nam. Ngoài ra, 6 tàu chiến Trung Quốc vẫn tiếp tục hoạt động quanh Đài Loan.
T.P