Đài Loan thành điểm đổ bộ của các nghị sĩ phương Tây. Cách ví von của nhiều người quan tâm vấn đề Đài Loan sau các sự kiện ngoại giao dồn dập vừa qua, xem ra không phải không có lý.
Chuyến “đổ bộ” đình đám nhất, là của đoàn các nhà lập pháp Mỹ do đích thân bà Nancy Pelosi – Chủ tịch Hạ viện Mỹ – dẫn đầu, tới Đài Loan vào ngày 2/8.
Đình đám đến mức, một chuyến thăm ngắn ngủi chỉ kéo dài chưa đầy 24 tiếng đồng hồ mà báo chí, truyền thông cả thế giới như được mùa với cơ man thông tin các thể loại; gần như bài nào, tin nào cũng nóng, được dư luận hóng hớt, săn đón.
Đình đám tới mức, hai tuần sau khi bà Pelosi trở về Washington an toàn, tiếng vang của sự kiện vẫn còn ì ầm như những tiếng sấm báo hiệu mùa giông bão mới trong quan hệ giữa hai cường quốc Mỹ và Trung Quốc.
Đình đám tới mức, khi nhân vật chính là bà Pelosi đang bấn lên với nhiều công to việc lớn nằm trong phận sự của nhân vật quyền lực thứ ba (sau tổng thống và phó tổng thống), hãng tin Reuters vẫn có cơ hội hâm nóng dư luận chỉ bằng mỗi câu hỏi về phản ứng của bà trước cái gọi là “lệnh trừng phạt của Trung Quốc nhắm vào bà và gia đình sau chuyến thăm đảo Đài Loan”, cùng với câu trả lời có phần hờ hững gắn với cái nhếch mép coi thường cái gọi là “lệnh” của Trung Quốc từ người đàn bà tuổi tác này.
Còn Trung Quốc, đương nhiên rồi. Cuộc tập trận quy mô lớn, mô phỏng các cuộc tấn công Đài Loan cho thấy, Trung Quốc nổi giận tới mức nào. Còn việc nhiều người lo lắng chuyên cơ của bà Pelosi có thể ăn tên lửa Trung Quốc chưa xảy ra vì Bắc Kinh – bên luôn dọa Washington về “lằn ranh đỏ” – chính là bên hiểu hơn ai hết, nếu điều đó xảy ra, đồng nghĩa với việc họ đã chạm “lằn ranh đỏ” theo quan điểm của Mỹ. Khi đó, ai dám chắc, sự trả đũa của Mỹ sẽ giới hạn trong mức độ màu xanh hay màu cam?
Chuyến “đổ bộ” tiếp theo mới nằm trong kế hoạch của các nghị sĩ Hạ viện Anh. Một kế hoạch được công bố sớm những vài bốn tháng cho truyền thông, hẳn phải được chăm lo và quyết tâm ghê gớm. Nói cách khác, nó không thể là một câu nói chơi, nhất là khi kế hoạch có ý nghĩa như một thông điệp “thể hiện sự ủng hộ của Anh” với hòn đảo tự trị.
“Đổ bộ” Đài Loan, hoặc sau, hoặc trước chút ít các nghị sĩ Anh, là đoàn các nghị sĩ thuộc Ủy ban thương mại Nghị viện Châu Âu, dự kiến vào tháng 12; là đoàn các nghị sĩ Đức quốc, dự kiến vào tháng 10 tới. Cũng như đoàn Anh, mục đích của các phái đoàn nghị viện Châu Âu và Đức tới với bà Thái Anh Văn, gì thì gì, cũng không nằm ngoài việc thể hiện quan điểm ủng hộ một Đài Loan tự trị, bất chấp cảnh báo của Bắc Kinh rằng: Hãy biết điều. Đừng có “theo đuôi Mỹ”.
Và cuộc “đổ bộ” mới nhất, có phần bất ngờ, là một đoàn nghị sĩ Mỹ do Thượng nghị sĩ Dân chủ Ed Markey dẫn đầu, với thành phần được coi là “lưỡng đảng”, có sự tham gia của Hạ nghị sĩ Dân chủ John Garamendi, Hạ nghị sĩ Dân chủ Alan Lowenthal, Hạ nghị sĩ Dân chủ Don Beyer và Hạ nghị sĩ Cộng hòa Aumua Amata Coleman Radewagen, đã tới Đài Loan vào ngày 15/8 trong một chuyến thăm hai ngày.
Theo thông báo của hai bên, các nghị sĩ Mỹ sẽ gặp gỡ các nhà lãnh đạo cấp cao của đảo này để thảo luận về quan hệ song phương, an ninh khu vực, thương mại và đầu tư, chuỗi cung ứng toàn cầu, biến đổi khí hậu và các vấn đề quan trọng. Còn việc bà Thái Anh Văn tiếp đoàn, thì hẳn rồi. Không tiếp sao được, khi trong thông báo, các nghị sĩ Mỹ chẳng hề úp mở rằng: “Giữa lúc Trung Quốc không ngừng gia tăng căng thẳng ở eo biển Đài Loan và khu vực khi tiến hành nhiều cuộc tập trận quân sự, việc ông Markey dẫn đầu phái đoàn đến thăm Đài Loan tái khẳng định sự ủng hộ vững chắc của quốc hội Mỹ đối với Đài Loan”.
Eo biển Đài Loan chưa kịp nguội sau cú bắt tay của bà Pelosi với bà Thái Anh Văn, đã lại nóng rãy với cuộc “đổ bộ” của các nghị sĩ Mỹ trong những ngày vừa qua – sự kiện khiến Bắc Kinh lại triển khai một cuộc tập trận mới để “răn đe nghiêm chỉnh với Mỹ và Đài Loan khi tiếp tục động thái chính trị, gây tổn hại tới hòa bình, ổn định trên eo biển Đài Loan” – như tuyên bố của Bộ tư lệnh chiến khu Đông bộ của quân đội Trung Quốc.
Độ tháng 10 tới trở đi, thêm vài bốn cuộc “đổ bộ” nữa của cánh nghị sĩ phương Tây, chẳng biết khi nào, eo biển này, cũng như Biển Đông mớ “hạ nhiệt” được đây?
T.V