Mỹ đang triển khai các phương tiện không người lái cực lớn dưới nước để răn đe Trung Quốc; chúng có thể thực hiện các hoạt động tấn công bí mật và thu thập tình báo với chi phí thấp hơn nhiều tàu ngầm thường.
Hôm thứ Tư (28/9), Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin đã đến thăm Trung tâm Chiến tranh Thông tin Hải quân Thái Bình Dương ở San Diego. Ông đã nghe báo cáo tóm tắt về hiện trạng phát triển của các phương tiện không người lái (Unmanned underwater vehicles, UUV) và tàu nổi của Hải quân Hoa Kỳ.
Ông Austin nhấn mạnh sự cần thiết của sự hợp tác trong lĩnh vực “rất phức tạp” này và hy vọng rằng các nhà phát triển sẽ tiếp tục thúc đẩy nghiên cứu và phát triển công nghệ mới nhất, đồng thời tiếp tục cung cấp sự đổi mới trang bị, phương tiện cho các lính chiến Mỹ.
Hải quân Mỹ hiện đang chuyển đổi sang cấu trúc hạm đội kiểu phân tán. Nikkei Asia đưa tin, nếu tập trung các chức năng chính vào một số tàu lớn, tên lửa chính xác cao của Trung Quốc có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến năng lực trên biển của Mỹ khi PLA tấn công.
Các phương tiện không người lái dưới đáy biển và mặt nước giúp cung cấp một giải pháp tiềm năng. Các công nghệ mới cho phép các tàu chiến và phương tiện không người lái tác chiến hiệp đồng với nhau ngay cả khi chúng bị phân tán ở các nơi khác nhau.
Hồi tháng 4 năm nay, Hải quân Mỹ đã tiết lộ phương tiện không người lái khổng lồ Orca và một trong những nhiệm vụ ban đầu của nó là triển khai các thủy lôi Hammerhead Shark, loại thủy lôi này sẽ được đặt dưới đáy đại dương, Orca cũng được trang bị ngư lôi chống tàu ngầm. Các chuyên gia cho rằng Orca cuối cùng sẽ được trang bị trở thành phương tiện thu thập thông tin tình báo, tiến hành chiến tranh điện tử và phát động các cuộc tấn công.
David Ochmanek, một nhà nghiên cứu cấp cao tại RAND Corporation, cho biết các phương tiện không người lái lớn dưới đáy biển với khả năng cảm biến và tấn công chống hạm có thể giúp ích trong các tình huống khẩn cấp liên quan đến Đài Loan.
So với tàu ngầm, phương tiện không người lái dưới biển rẻ hơn nhiều, ông Ochmanek nói: “Điều này có nghĩa là chúng tôi có khả năng sản xuất nhiều loại UUV và bố trí ở những nơi như Yokosuka (một căn cứ hải quân của Mỹ ở Nhật Bản) để chúng có thể phản ứng nhanh chóng trước các mối đe dọa tấn công.”
Mỹ cho rằng khi xảy ra một cuộc xung đột ở eo biển Đài Loan, PLA sẽ sử dụng kho tên lửa khổng lồ của mình để ngăn cản sự tiếp cận của các tàu mặt nước của Mỹ. Vì phương tiện không người lái dưới nước rất khó bị phát hiện, chúng được cho là có thể vượt qua các lá chắn phòng thủ của Trung Quốc và tấn công các tàu đổ bộ đang cố gắng tiếp cận Đài Loan.
Tuyên bố của các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, Anh và Australia hôm thứ Sáu tuần trước (23/9) đã khẳng định những tiến bộ mà ba bên đạt được trong việc tăng cường hợp tác về các khả năng dưới đáy biển. Họ dự định bắt đầu thử nghiệm phương tiện không người lái dưới đáy biển vào năm tới.
Về vấn đề này, ông Seth Cropsey, Chủ tịch Viện nghiên cứu Yorktown và là một cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc, cho biết: “Lợi ích của việc hợp tác giữa Mỹ với Vương quốc Anh và Australia là bổ sung công nghệ và thực lực tác chiến cho nhau.”
Ba nước này là thành viên của hiệp ước an ninh AUKUS (gồm Australia-Anh-Mỹ), nhằm cung cấp cho Australia công nghệ và khả năng triển khai các tàu ngầm chạy bằng năng lượng hạt nhân. Vì khả năng này có thể đến những năm 2040 mới đạt được đầy đủ, nên phương tiện không người lái dưới biển được coi là chìa khóa để tăng cường khả năng răn đe ngắn hạn đối với Bắc Kinh.
Nhiều người cho rằng khả năng phát hiện kẻ thù dưới nước của Bắc Kinh là tương đối thấp. Vào tháng 7/2021, quân đội Trung Quốc đã trình diễn một phương tiện không người lái quân sự dưới nước có tên Robot Shark, nhưng thiếu thông tin kỹ thuật để có thể so sánh.
Zack Cooper, một thành viên tại Viện Nghiên cứu Doanh nghiệp Hoa Kỳ nói: “Tôi cho rằng Hoa Kỳ có một lợi thế đáng kể dưới đáy biển. Đây có lẽ là lĩnh vực (quân sự) duy nhất mà Hoa Kỳ có một ưu thế to lớn.”
Ngoài ra, việc triển khai các khả năng quân sự dưới đáy biển cũng không cần sự cho phép của nhiều quốc gia khác mới được tiến hành như trong quá khứ.
Đáng chú ý, vào ngày 27/8 theo giờ địa phương, Bộ Quốc phòng Anh đã thông báo trên trang web chính thức rằng Anh sẽ cung cấp cho Ukraine các phương tiện không người lái dưới biển và huấn luyện cho Hải quân Ukraine tại Anh cách sử dụng các thiết bị này để rà phá bom mìn trên tuyến vận tải biển.
Thông báo cho biết, 6 phương tiện không người lái dò mìn dưới biển sẽ được Anh điều động đến Ukraine để giúp dò tìm thủy lôi ở vùng biển ven bờ của nước này, 3 trong số đó được lấy từ kho hiện có ở Anh và 3 chiếc còn lại sẽ được mua từ các doanh nghiệp liên quan.
Các phương tiện không người lái này có thể hoạt động hiệu quả dưới nước lên đến 100 hải lý, sử dụng một loạt các cảm biến để phát hiện, xác định vị trí các quả thủy lôi.
Trong vài tháng tới, hàng chục sĩ quan và lính hải quân Ukraine sẽ được đưa tới Anh để học cách sử dụng thiết bị. Đợt nhân sự đầu tiên đã bắt đầu được huấn luyện.
T.P