Sau ba giờ đối thoại vào tối 14.11, cuộc hội đàm giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Bali, Indonesia bên lề Hội nghị cấp cao nhóm G20 đã kết thúc.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tối 14.11 đã có cuộc hội đàm trực tiếp đầu tiên với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình kể từ khi ông Biden nhậm chức tổng thống vào năm 2021 dù hai bên đã 5 lần điện đàm hoặc họp trực tuyến trong khoảng thời gian đó. Đây cũng là cuộc gặp đầu tiên giữa hai nhà lãnh đạo kể từ năm 2015.
Đối thoại thẳng thắn
Sau cuộc gặp kéo dài 3 giờ giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, Nhà Trắng đã đưa ra thông cáo về cuộc hội đàm. Theo đó, Tổng thống Biden nói với Chủ tịch Tập rằng Mỹ sẽ tiếp tục cạnh tranh với Trung Quốc, bao gồm đầu tư vào các nguồn lực trong nước, gắn kết các nỗ lực với đồng minh và đối tác trên toàn thế giới.
Tuy nhiên, người đứng đầu Nhà Trắng lưu ý rằng hai bên phải quản lý để cuộc cạnh tranh không biến thành xung đột và duy trì các đường dây liên lạc. Hai nhà lãnh đạo đã thảo luận về tầm quan trọng của việc phát triển các nguyên tắc thúc đẩy những mục tiêu này và giao nhiệm vụ cho các nhóm làm việc thảo luận thêm.
Ông Biden nhấn mạnh Mỹ và Trung Quốc phải cùng nhau giải quyết các vấn đề xuyên quốc gia, bao gồm biến đổi khí hậu, ổn định kinh tế vĩ mô toàn cầu, an ninh y tế và an ninh lương thực toàn cầu, vì đây là điều cộng đồng quốc tế mong đợi. Hai bên còn hoan nghênh những nỗ lực không ngừng nhằm giải quyết các vấn đề cụ thể trong quan hệ song phương Mỹ – Trung.
Trong khi đó, thông cáo Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra sau cuộc họp cho biết hai bên đã có cuộc trao đổi thẳng thắn và sâu sắc về các vấn đề chiến lược quan trọng trong quan hệ song phương cũng như các vấn đề toàn cầu.
Trung Quốc khẳng định thế giới đủ rộng để Mỹ – Trung cùng tồn tại và thịnh vượng, đồng thời nói rằng hai nước nên hình thành nhận thức đúng đắn về các chính sách đối nội, đối ngoại và các ý định chiến lược của nhau. “Trung Quốc không tìm cách thay đổi trật tự quốc tế hiện có hoặc can thiệp vào công việc nội bộ của Mỹ, và không có ý định thách thức hoặc thay thế Mỹ”, theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Hai nhà lãnh đạo nhất trí rằng Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken sẽ có chuyến thăm Trung Quốc để tiếp tục các cuộc đối thoại giữa hai bên.
Đài Loan là lằn ranh đỏ
Về vấn đề Đài Loan, Tổng thống Biden cho biết chính sách một Trung Quốc của Mỹ không thay đổi. Tuy nhiên, Washington phản đối bất kỳ sự thay đổi đơn phương nào đối với hiện trạng, đồng thời khẳng định duy trì hòa bình và ổn định ở eo biển Đài Loan là lợi ích của thế giới. Ông Biden cũng phản đối các hành động của Trung Quốc đối với Đài Loan, cho rằng các động thái này làm suy yếu hòa bình, ổn định trên eo biển Đài Loan và trong khu vực, đồng thời gây nguy hiểm cho sự thịnh vượng toàn cầu.
Tổng thống Biden cũng nêu lên quan ngại về các hoạt động kinh tế phi thị trường của Trung Quốc, gây tổn hại đến công nhân và gia đình Mỹ cũng như công nhân và gia đình trên khắp thế giới.
Trong khi đó, Chủ tịch Tập nhấn mạnh rằng vấn đề Đài Loan là cốt lõi trong các lợi ích cốt lõi của Trung Quốc, là nền tảng chính trị và là lằn ranh đỏ đầu tiên không được vượt qua trong quan hệ Mỹ – Trung. “Nguyện vọng chung của nhân dân và đất nước Trung Quốc là thực hiện thống nhất đất nước và bảo vệ toàn vẹn lãnh thổ. Bất cứ ai tìm cách tách Đài Loan khỏi Trung Quốc sẽ vi phạm lợi ích cơ bản của Trung Quốc. Người dân Trung Quốc tuyệt đối sẽ không để điều đó xảy ra!”, thông cáo của Trung Quốc cho biết.
Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Tổng thống Biden trong hội đàm đã nhiều lần nói rằng Mỹ không ủng hộ “Đài Loan độc lập” và không có ý định sử dụng Đài Loan như một công cụ để tìm kiếm lợi thế trong cạnh tranh với Trung Quốc hoặc kiềm chế Trung Quốc. “Chúng tôi hy vọng rằng Mỹ sẽ hành động để lời đảm bảo này có hiệu lực thực sự”, theo thông cáo của Trung Quốc.
Vấn đề hạt nhân và Ukraine
Nhà Trắng cho biết Tổng thống Biden đã nói đến hoạt động quân sự của Nga tại Ukraine và những lời đe dọa sử dụng hạt nhân của Nga. Hai bên cũng nhắc lại thỏa thuận chung về việc ngăn chặn chiến tranh hạt nhân, đồng thời phản đối việc sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine.
Tuy nhiên, vấn đề hạt nhân không được đề cập trong thông cáo của Trung Quốc. Thay vào đó, Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết ông Tập rất quan ngại về tình hình hiện tại ở Ukraine, ủng hộ hòa bình và sẽ tiếp tục khuyến khích các cuộc đàm phán hòa bình. “Chúng tôi ủng hộ và mong muốn các cuộc đàm phán hòa bình giữa Nga và Ukraine được nối lại. Đồng thời, chúng tôi hy vọng rằng Mỹ, NATO và EU sẽ tiến hành các cuộc đối thoại toàn diện với Nga”, ông Tập nói với ông Biden.
Nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng liệt kê các bước mà cộng đồng quốc tế cần thực hiện để giải quyết cuộc khủng hoảng, đồng thời kêu gọi “phải tránh đối đầu giữa các nước lớn”.
Tổng thống Biden cũng nêu quan ngại về các hoạt động của CHDCND Triều Tiên, lưu ý rằng tất cả thành viên của cộng đồng quốc tế đều quan tâm đến việc khuyến khích Bình Nhưỡng hành động có trách nhiệm. Ông Biden còn nhấn mạnh cam kết chặt chẽ của trong việc bảo vệ các đồng minh Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương. Một lần nữa, vấn đề này không được Trung Quốc nhắc đến trong thông cáo.