Chuyến thăm Trung Quốc kéo dài 3 ngày của ông Marcos được ông Tập Cận Bình đón tiếp một cách trọng thị và nồng nhiệt. Trong các cuộc gặp,ông Tập như cố ý thể hiện rằng: Bắc Kinh muốn hợp tác thật lòng với Manila.
Thậm chí, ông Tập Cận Bình còn nói, Trung Quốc sẵn sàng giải quyết các vấn đề hàng hải với Philippines một cách “thân thiện”.
Thế nghĩa là ông Tập Cận Bình đã quả cảm thừa nhận thực tế giữa hai nước từng có những năm tháng không “thân thiện”?
Mà sao không thừa nhận kia chứ? Đến ông Duterte – người bất chấp phản đối của dư luận, gác cả lại thắng lợi đạt được trong vụ kiện đình đám qua phán quyết của Tòa trọng tài (PCA) năm 2016, vậy mà cuối nhiệm kỳ, cũng còn phàn nàn Trung Quốc không quân tử, “nói không đi đôi với làm”, hàm ý rằng những khoản viện trợ Trung Quốc cam kết dành cho Philippines vẫn chỉ nằm trên giấy…
Như vậy, dù ngoài mặt cố kìm nén, nhưng bên trong Manila, từ thời ông Duterte, đã đâu còn nghĩ Trung Quốc là quốc gia “thân thiện” với mình.
Nhưng đó là thời của ông Duterte. Còn nay, là thời của ông Marcos – người ngồi vào ghế tống chưa đầy năm.
Mà ông Marcos, thì Bắc Kinh có lý do để hy vọng. Hy vọng bởi trước khi thành tổng thống, trong thời điểm nước rút chiến dịch tranh cử quyết liệt với các ứng cử viên khác, Marcos – con trai của nhà độc tài Ferdinand Marcos cha (Tổng thống Philippines từ 1965 đến 1986) – đã tuyên bố: nếu thắng cử, ông sẽ “gác lại phán quyết lịch sử của Tòa Trọng tài năm 2016 về Biển Đông để tìm một giải pháp khác cho tranh chấp biển và lãnh thổ thông qua đàm phán trực tiếp với Bắc Kinh về các tranh chấp biển và lãnh thổ kéo dài”.
“Đàm phán trực tiếp với Bắc Kinh” nghĩa là “đàm phán song phương”. Quan điểm của một ứng cử viên tiềm năng như ông Marcos, thời điểm đó, đã khiến Bắc Kinh mừng rơn.
Mừng vì nó trúng hẳn ý muốn của Bắc Kinh lâu nay đối với các bên có yêu sách chủ quyền trên Biển Đông.
Nhưng cái mừng của Bắc Kinh khiến các quốc gia ASEAN lo sốt vó. Bởi họ biết “đàm phán song phương” thoạt nghe vẻ như tử tế, nhưng thực chất là cái bẫy của Trung Quốc nhằm phân tán, làm suy giảm sức mạnh đoàn kết của ASEAN, cũng như loại trừ vấn đề Biển Đông thành câu chuyện quốc tế…
Chỉ có điều, khác với sự săn đón, vồ vập của người tiền nhiệm là ông Duterte, lần này, ngay tại Bắc Kinh, ông Marcos như vẫn e dè những lời lẽ thân thiện phát ra từ ông Tập Cận Bình.
Có lẽ, bài học cay đắng của ông Duterte trước những hứa hẹn hoa mỹ nhưng hão huyền của ông Tập Cận Bình về viện trợ, và đặc biệt là việc tàu cá, tàu chiến Trung Quốc vẫn thi thoảng tung tăng như chỗ không người trong vùng biển Philippines kiểm soát…, đã khiến ông Marcos ngay khi được dành cho sự đón tiếp trọng thị và linh đình tại Bắc Kinh, vẫn lâm vào trạng thái nửa tin nửa ngờ vào lời hứa “thân thiện” của ông Tập Cận Bình?
T.V