Bộ Ngoại giao Philippines hôm qua (16/2) cho rằng còn quá sớm để kích hoạt Hiệp ước phòng thủ chung (MDT) giữa nước này với Mỹ, sau khi Philippines cáo buộc một tàu hải cảnh Trung Quốc “chiếu tia laser cấp độ quân sự” vào tàu tuần duyên của nước này ở Biển Đông.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Philippines Ma. Teresita Daza cho biết, chính phủ Philippines đang đánh giá báo cáo của Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines về việc các thủy thủ đã bị mất thị lực tạm thời trong 10 đến 15 giây, sau khi một tàu hải cảnh Trung Quốc sử dụng “laser cấp độ quân sự” nhằm vào tàu của Philippines đang thực hiện sứ mạnh tiếp tế ở vùng biển tranh chấp hôm 6/2 vừa qua.
Hiện chưa xác định được hành động đó của Trung Quốc có phải là một “cuộc tấn công vũ trang” hay không. Bà Teresita Daza cho biết đã có một số đề cập vấn đề kích hoạt Hiệp ước phòng thủ chung với Mỹ nhưng vẫn còn quá sớm và chính phủ đang tiếp tục các cuộc thảo luận. Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr trước đó đã triệu Đại sứ Trung Quốc tại Manila Hoàng Khê Liên đến để bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về các hành động của Trung Quốc ở Biển Đông. Bộ Ngoại giao Philippines cũng đã đệ trình công hàm phản đối ngoại giao chính thức tới Đại sứ quán Trung Quốc.
Ngay sau khi vụ việc xảy ra, Mỹ tuyên bố luôn sát cánh cùng đồng minh Philippines và một cuộc tấn công vũ trang vào các lực lượng vũ trang, tàu công vụ hoặc máy bay của Philippines, bao gồm cả lực lượng bảo vệ bờ biển ở Biển Đông, sẽ kích hoạt các cam kết phòng thủ chung của Mỹ theo Hiệp ước năm 1951.
Trong phản ứng mới nhất, người phát ngôn Bộ ngoại Trung Quốc phủ nhận cáo buộc của Philippines, đồng thời cho biết sẵn sàng hợp tác với phía Philippines để thực hiện đầy đủ những vấn đề quan trọng đã đạt được giữa lãnh đạo hai nước, tiếp tục xử lý thỏa đáng các vấn đề hàng hải thông qua tham vấn hữu nghị và cùng nhau duy trì hòa bình, ổn định ở Biển Đông
Tổng tham mưu trưởng Lực lượng Vũ trang Philippines (AFP), Tướng Andres Centino và Đại sứ Trung Quốc tại Philippines Hoàng Khê Liên cũng đã có cuộc gặp để thảo luận về hòa bình và ổn định trong khu vực. Trong thông báo đăng trên trang Facebook cá nhân, Đại sứ Hoàng Khê Liên cho biết cuộc gặp thân mật, mang tính xây dựng. Hai bên thảo luận các vấn đề liên quan đến trao đổi và hợp quân sự cũng như duy trì hòa bình và ổn định trong khu vực