Trước đây Trung Quốc thường gọi Mỹ là con hổ giấy, là sen đầm quốc tế vì Mỹ luôn can thiệp, can dự vào nhiều quốc gia bằng nhiều cách, kể cả dùng quân sự, để tỏ rõ vai trò số một thế giới. Khi hai nước bình thường hóa quan hệ, Trung Quốc cần Mỹ nhưng không tỏ thái độ sợ Mỹ.
Trung Quốc trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới và đang dần vươn lên vị trí số 1 càng làm Mỹ lo ngại. Thế giới chỉ còn một cực, Mỹ đang tích cực lôi kéo đồng minh trực tiếp đối đầu với Trung Quốc.
Trước chuyến thăm Nga theo lời mời của Tổng thống Putin, đây là chuyến thăm nước ngoài đầu tiên sau khi tái đắc cử Chủ tịch Trung Quốc, ông Tập Cận Bình đã có bài viết đăng trên tờ Rossiyskaya Gazeta của Nga. Trong bài viết này, tuy không chỉ đích danh Mỹ nhưng người ta dễ nhận ra ông tỏ thái độ trước sự “lộng quyền” và áp đặt của Mỹ lên các vấn đề chính trị, kinh tế và an ninh của cả thế giới.
Chủ tịch Tập Cận Bình cho biết chuyến thăm Nga của ông vào ngày 20-3 nhằm tăng cường tình hữu nghị giữa hai nước, và xác lập “một quan hệ đối tác toàn diện và tương tác chiến lược, trong một thế giới bị đe dọa bởi các hành vi bá quyền, chuyên quyền và bắt nạt”.
Ông tỏ thái độ bất bình và phản đối cách áp đặt mô hình của nước này (ám chỉ Mỹ) cho nước khác, giá trị nào đó của một quốc gia cho toàn thế giới. Ông thể hiện thái độ quyết liệt: “không có mô hình chính phủ phổ quát nào và không có trật tự thế giới nào mà quyền quyết định thuộc về một quốc gia duy nhất. Đoàn kết và hòa bình toàn cầu không có chia rẽ và biến động là lợi ích chung của toàn nhân loại”. Vì thế ông cũng cho rằng giải pháp hòa bình cho tình hình Ukraina cũng “đảm bảo sự ổn định của chuỗi sản xuất và cung ứng toàn cầu”. Điều này ông thể hiện không chỉ là việc Mỹ và các nước trừng phạt kinh tế Nga mà còn cả việc Mỹ trừng phạt kinh tế Trung Quốc, với Mỹ cuộc chiến ở Ukraina chỉ là cái cớ. Vì vậy ông Tập cho rằng 12 quan điểm của Trung Quốc đưa ra hồi tháng trước thể hiện “nhiều nhất có thể về sự thống nhất các quan điểm của cộng đồng thế giới”. Theo ông “Tài liệu là yếu tố mang tính xây dựng trong việc hóa giải hậu quả của khủng hoảng và thúc đẩy dàn xếp chính trị”.
Về phía Nga, Tổng thống Putin cũng có bài viết trên tờ nhân dân Nhật báo của Trung Quốc, bày tỏ hoan nghênh Trung Quốc sẵn sàng làm trung tâ hòa giải vấn đề Ukraina, cũng như “sự cân bằng đối với những sự việc xảy ra ở Ukraina, hiểu về nền tảng và nguyên nhân thực sự”.
Cả thế giới theo dõi cuộc gặp giữa ông Tập Cận Bình và Putin, Mỹ và một số đồng minh có thể lo ngại, còn phấn lớn các nước đều nhận thấy vai trò quan trọng của ông Tập đối với thế giới hiện nay.
H.L