Theo báo Kiev Post , ngày 30/3, Phó Thủ tướng Ukraine Mykhailo Fedorov tuyên bố, chính phủ nước này đã chuyển 300 máy bay không người lái dân sự Trung Quốc do sản xuất cho các đơn vị quân đội ở tiền tuyến.
Kiev Post cho biết số 300 chiếc máy bay không người lái DJI Mavic 3T này là do ba tổ chức gây quỹ mua của Trung Quốc rồi chuyển cho quân đội Ukraine. Tất nhiên, vì đây chỉ là thông báo của ông Fedorov trên trang mạng xã hội cá nhân nên vẫn chưa biết liệu họ có thực sự sở hữu nhiều máy bay không người lái Trung Quốc như thế hay không và họ mua chúng từ đâu. Tuy nhiên, nếu thật sự có nhiều máy bay không người lái như vậy được đưa ra tiền tuyến, tất nhiên sẽ tăng cường đáng kể thực lực của quân đội Ukraine, đồng thời cũng sẽ mang đến cho quân đội Nga rất nhiều phiền phức.
Thực tế, quân đội Nga cũng muốn có máy bay không người lái của Trung Quốc, cho dù chúng là loại dân dụng. Cách đây không lâu, tờ Der Spiegel của Đức đưa tin, Nga đang có kế hoạch nhập khẩu 100 máy bay không người lái dân dụng Mugin-5 của Trung Quốc tương tự như loại UAV tự sát kiểu “Shahed-136″ của Iran và việc giao hàng dự kiến sẽ diễn ra vào tháng 4/2023.
Nhiều nước phương Tây đã coi đây là bằng chứng cho thấy Trung Quốc “có thể” cung cấp vũ khí cho Nga. Thủ tướng Đức Olaf Scholz cho biết ông đã nói thẳng với Trung Quốc rằng “điều này là không thể chấp nhận được”. Tuy nhiên, ngay cả các thông tin của Đức cũng thừa nhận rằng công ty sản xuất máy bay không người lái này là một công ty thương mại bình thường và thỏa thuận (không biết liệu nó có đạt được không) cũng là một vụ mua bán thương mại chứ không phải viện trợ quân sự.
Trên thực tế, cuộc xung đột Nga-Ukraine hiện nay không chỉ là cuộc chiến tiêu hao xe tăng và pháo binh, mà còn là cuộc chiến tiêu hao máy bay không người lái dân sự. Máy bay không người lái Trung Quốc do chiếm phần lớn thị trường máy bay không người lái dân dụng trên thế giới, dĩ nhiên khó tránh khỏi bị lôi cuốn vào cuộc chiến này. Vụ việc điển hình mới đây là đêm ngày 20/3, Ukraine đã sử dụng 6 máy bay không người lái (UAV) dân sự Mugin-5 của Công ty Vân Luân Hạ Môn được hoán cải tiến hành cuộc tấn công kiểu tự sát vào thị trấn Dzhankoy, phía bắc bán đảo Crimea. Trước đó, hôm 16/3, Ukraine cũng công khai những mảnh vỡ chiếc UAV cùng loại Mugin-5 được quân đội Nga sử dụng bị họ bắn hạ gần thành phố Sloviansk ở miền đông Ukraine.
Theo thống kê của các cơ quan truyền thông độc lập, trong số 463 video chiến đấu của máy bay không người lái lưu hành trên Internet, có ít nhất 274 video về sử dụng máy bay không người lái dân dụng Trung Quốc, chiếm tỷ lệ gần 60%.
Trang web Foreign Affairs của Mỹ cũng đăng một bài báo nói rằng, đối với cả Nga và Ukraine, máy bay không người lái dân sự của Trung Quốc đã trở thành “nhu yếu phẩm trên chiến trường”, cho dù là dẫn đường cho pháo binh tấn công mục tiêu hay là vũ khí tấn công cá nhân, treo lựu đạn thả từ trên cao xuống đầu binh lính, quân đội hai nước đã có những chiêu thức sử dụng những chiếc máy bay không người lái rất đa dạng.
Hơn nữa, hiện tại, rất khó để họ tìm được sản phẩm thay thế máy bay không người lái của Trung Quốc, chủ yếu có hai lý do chính:
Thứ nhất, máy bay không người lái của Trung Quốc thao tác đơn giản và giá rẻ. Mặc dù Mỹ đã cung cấp cho Ukraine hơn 10 loại máy bay không người lái thương mại và quân sự, nhưng một binh sĩ Ukraine giấu tên cho biết trong một cuộc phỏng vấn rằng ông vẫn thích máy bay không người lái thương mại của Trung Quốc hơn, chúng có tính năng vượt trội, thao tác đơn giản và dễ hoán cải; một người bình thường chỉ cần 5 ngày huấn luyện tập trung là có thể trở thành “người điều khiển máy bay không người lái trên chiến trường” đủ tiêu chuẩn.
Quan trọng hơn, so với máy bay không người lái dân dụng của Mỹ, giá của máy bay không người lái Trung Quốc khá thấp, loại rẻ nhất thậm chí chỉ bằng 1/10 so với loại tương đương của Mỹ, rất hấp dẫn.
Thứ hai, có đủ số lượng và dễ dàng mua hàng. Máy bay không người lái dân dụng của Trung Quốc có lượng cung lớn nhất thế giới. Sản lượng này đủ để cả Nga và Ukraine sử dụng chúng như hàng tiêu hao. Chỉ cần đặt hàng trên trang web mua sắm, vài ngày sau sẽ nhận được máy bay không người lái mới hoặc đã qua sử dụng của Trung Quốc gửi đến.
Tất nhiên, các công ty máy bay không người lái có liên quan của Trung Quốc đã nhiều lần khẳng định rằng họ không đồng ý với việc sử dụng sản phẩm của họ cho mục đích quân sự, thậm chí từ lâu đã tuyên bố rằng họ sẽ không còn trực tiếp bán máy bay không người lái dân sự cho Nga và Ukraine để ngăn chặn hiện tượng này.
Tuy nhiên, để sử dụng UAV Trung Quốc, quân đội Nga và Ukraine vẫn tìm các chiêu thức riêng như mua hàng qua người dùng nước thứ ba, hay kêu gọi người ủng hộ quyên góp qua mạng. Là tổ chức thương mại, các công ty Trung Quốc nói không thể ngăn chặn hoàn toàn những sự việc như vậy, điều này giúp quân đội Nga và Ukraine sở hữu một số lượng lớn máy bay không người lái dân dụng của Trung Quốc.
Trên thực tế, Mỹ khá tức giận trước việc máy bay không người lái của Trung Quốc có mặt khắp nơi trên chiến trường trong cuộc xung đột Nga-Ukraine, nguyên nhân chính là do người Mỹ không làm được.
Một mặt, các sản phẩm của Mỹ không thể cạnh tranh với các sản phẩm của Trung Quốc, điều này khiến những người Mỹ muốn áp chế Trung Quốc trên mọi lĩnh vực rất không hài lòng.
Mặt khác, máy bay không người lái dân sự giá rẻ đã mang đến những thay đổi cho tác chiến mặt đất truyền thống, điều này cũng khiến các chuyên gia quân sự Mỹ cảnh giác. Đối với những người Mỹ đang kìm hãm sức mạnh của Trung Quốc và muốn can thiệp vào eo biển Đài Loan, họ rất lo ngại Trung Quốc sẽ giành được ưu thế trong cuộc xung đột ở eo biển Đài Loan thông qua việc sử dụng máy bay không người lái.
Trang web quân sự War on the Rock của Mỹ cách đây không lâu đã đăng một bài viết cho rằng Mỹ nên rút ra kinh nghiệm từ cuộc xung đột Nga-Ukraine, sử dụng hàng nghìn máy bay không người lái, “đạn lảng vảng” và hệ thống tác chiến điện tử trong không phận có chủ quyền của các “đồng minh” như Nhật Bản, v.v. để xây dựng một “bãi mìn trên không” chống lại sức mạnh quân sự của Trung Quốc.
Nhưng họ cũng buộc phải thừa nhận rằng chiến thuật này rất khó đạt được, bởi Trung Quốc là nước sản xuất máy bay không người lái dân dụng lớn nhất thế giới, đồng thời nước này cũng có ưu thế công nghệ khá tốt về máy bay không người lái quân sự, trong khi Mỹ lại tụt hậu về khoản này. Đối với quân đội Mỹ, đây không phải là một hiện tượng tốt.
T.P