Sau tám năm, đại dự án liên quan đến lực lượng Tăng thiết giáp Việt Nam đã hoàn thành bước đầu với một con số đẹp 100 xe tăng.
Thông tin từ Tổng cục Công nghiệp quốc phòng Việt Nam cho hay Việt Nam đã hoàn thành nâng cấp 100 xe tăng T-54B. Dự án được chính thức khởi động vào năm 2010 sau nhiều năm nghiên cứu, đánh giá các phương án, dưới sự chỉ đạo của Bộ Quốc phòng, Bộ Tư lệnh Binh chủng Tăng thiết giáp, trực tiếp là Tổng cục Kỹ thuật, Ban quản lý dự án cải tiến xe tăng T-54B và sự phối hợp chặt chẽ của Tổng công ty Kinh tế kỹ thuật công nghiệp quốc phòng. Nhà máy Z-153 đã phối hợp với các chuyên gia nước ngoài cải tiến loại xe tăng T-54B đầu tiên vào năm 2014. Tính đến tháng 8 năm 2020, đã hoàn thành sửa chữa đồng bộ và tổ chức nghiệm thu tại Z-153, 35 xe, bán nghiệm thu tại thực địa 11 xe. Tính đến tháng 1-2023, Tổng công ty Kinh tế Công nghiệp Quốc phòng đã hoàn thành nâng cấp 100 xe tăng T-54B cải tiến trong nước.
Điều thành công nhất là nếu ban đầu phải mất 6 năm để hoàn thiện xong 35 xe, thì sau đó chỉ mất 2 năm để hoàn thành nốt 65 xe còn lại. Thực tế, trong báo cáo năm 2020, Z-153 đã chia sẻ những khó khăn giai đoạn đầu cải tiến liên quan đến các yếu tố kỹ thuật, trình độ tay nghề của đội ngũ cán bộ, công nhân viên. Trên xe tăng T-54B cải tiến, Việt Nam đã cố gắng tự chủ trang thiết bị với tỉ lệ cao nhất có thể nhằm tránh việc phụ thuộc vào nguồn cung bên ngoài. Riêng hệ thống điều khiển hỏa lực thì tạm chấp nhận việc nhập khẩu từ Tây Ban Nha. Đây cũng là vấn đề khiến giai đoạn đầu tốc độ cải tiến chậm do đối tác không cung cấp kịp vật tư kỹ thuật.
Về thông số của T-54B cải tiến, xe được nâng cấp toàn phần về hỏa lực, giáp bảo vệ, khả năng cơ động và thông tin liên lạc. Riêng đối với hỏa lực đã sản xuất mẫu đạn xuyên động năng thế hệ mới dành cho cỡ nòng pháo 100mm trên T-54B cũng như T-55, T-59.
Về cơ bản đạn xuyên động năng hiện nay thường dùng để chỉ loại đạn có tên viết tắt là APFFDS (đạn xuyên giáp thoát vỏ ổn định bằng cánh đuôi). Đây là sự phát triển tiếp theo từ đạn xuyên giáp thoát vỏ APDS, trong đó đạn xuyên giáp thoát vỏ APDS từng là đạn xuyên động năng chủ yếu của xe tăng chủ lực, đạn được thiết kế dài hơn và nhọn hơn để tập trung động năng ở một diện tích nhỏ.
Hiện nay Mỹ và Anh là hai quốc gia sử dụng rộng rãi đạn thanh xuyên uranium trên xe tăng M1 Abrahanger khó mà nói vật liệu thanh xuyên của Việt Nam sẽ là loại nào nhưng khả năng cao là các nhà chế tạo Việt Nam sẽ chọn giải pháp tương tự công nghệ của Liên Xô cũ. Thực tế vào cuối thập niên 70, Liên Xô đã phát triển thành công đạn xuyên động năng Apfsd/s kiểu 3bm-25 trang bị cho pháo tăng 100 mm của T-54, T-55. Không rõ họ có viện trợ cho Việt Nam hay không, dẫu sao các chuyên gia quân đội Việt Nam mong muốn tham số về đạn xuyên động năng T-54B cải tiến càng “mù mịt” càng tốt, càng khó đoán càng tốt, vì đó là quân bài quan trọng nhất khi phải chống lại các xe tăng hiện đại hơn.
T.P