Hôm 11/4, trên mạng Trung Quốc đăng bài báo với tựa đề “Ngày 11/4 Trung – Mỹ xung đột kịch liệt vuốt kiếm, dương cung nếu thật sự khai chiến thì ai có cửa thắng nhiều hơn? ”, vì vấn đề Đài Loan nếu cuộc xung đột xảy ra thì bên nào có cơ hội thắng nhiều hơn.
Về vị trí chiến lược
Nếu Trung -Mỹ nổ ra chiến tranh vị trí địa lý hai nước sẽ là một nhân tố vô cùng quan trọng. Lãnh thổ Mỹ nằm cách xa Trung Quốc; Trung Quốc lại rất gần các đồng minh của Mỹ như Hàn Quốc, Nhật Bản. Cho nên, khi Mỹ tấn công Trung Quốc sẽ đối mặt với nhiều khó khăn về bảo đảm hậu cần và tiếp tế. Mặt khác, Trung Quốc tất nhiên phải cần phòng ngự Đài Loan và bảo vệ tuyến bờ biển tránh những đòn tấn công của quân đội Mỹ.
Về thực lực kinh tế
Mỹ là nền kinh tế lớn nhất thế giới. Tiềm lực quân sự của họ được hỗ trợ mạnh mẽ từ kinh tế, nhưng nếu chiến tranh lâu dài thì những khoản chi có thể gây áp lực lớn cho nền kinh tế. Nếu chiến tranh càng kéo dài, thì sức mạnh kinh tế Mỹ có thể bị suy yếu nghiêm trọng khiến họ rơi vào thế kém trong chiến tranh. Còn thực lực kinh tế Trung Quốc tuy không bằng Mỹ, nhưng chính phủ có thể huy động nguồn tài chính lớn để hỗ trợ chiến tranh qua đó có thể kiên trì chiến đấu.
Về sự hỗ trợ của đồng minh
Trong chiến tranh, sự hỗ trợ của đồng minh là điều rất quan trọng. Mỹ có nhiều đồng minh gồm các nước châu Âu, châu Á Thái Bình Dương và các thành viên Nato. Những nước này có thể cung cấp hỗ trợ quân sự, kinh tế cho Mỹ đồng thời hỗ trợ hành động của Mỹ trong chiến tranh. Trong khi đó, trên thế giới Trung Quốc không có nhiều đồng minh khiến họ bị cô lập hơn trong chiến tranh.
Về kỹ thuật và tình báo
Trong chiến tranh, kỹ thuật và tình báo là những nhân tố quan trọng. Mỹ có kỹ thuật tiên tiến và tổ chức tình báo lớn mạnh, giúp họ dễ dàng thu được thông tin và tình báo có lợi. Cùng với đó, Mỹ có thể lợi dụng tin tức trình báo để chỉ đạo hành động chiến tranh. Ngoài ra, Mỹ cũng có mạng lưới tình báo và gián điệp rộng lớn giúp họ dễ nắm bắt các kế hoạch và chiến lược quân sự của Trung Quốc.
Về hoàn cảnh chính trị trong nước và ý chí nhân dân
Nếu Mỹ gặp tổn thất nghiêm trọng trong chiến tranh trên eo biển Đài Loan thì có thể sẽ dẫn đến khủng hoảng chính trị trong nước và vấp phải phản đối của nhân dân. Trong khi đó, hoàn cảnh chính trị trong nước của Trung Quốc và ý chí nhân dân đối với các quyết sách và thực hành chiến tranh lại ảnh hưởng tương đối nhỏ, bởi vì các quyết định chính sách của Trung Quốc được tập trung cao độ. Tuy nhiên, nếu chiến tranh gây ra tổn thất và thương vong nghiêm trọng có thể dẫn đến sự bất mãn xã hội và áp lực chính trị.
Vậy Trung Quốc nên làm thế nào để có thể giành được chiến thắng trong chiến tranh?
Trước hết là hành động nhanh chóng khi chiến tranh nổ ra. Hành động nhanh chóng và có một kế hoạch chiến lược rõ ràng có thể là một nhân tố quan trọng để giành thắng lợi. Bởi thế, Trung Quốc nên làm tốt công tác chuẩn bị đồng thời đặt ra những kế hoạch ứng phó với các tình huống khác nhau. Thứ hai là, thu thập tình báo hiệu quả biết rõ hành động của Mỹ cùng nhược điểm và chiến lược của họ là một trong những yếu tố quan trọng nhất để chiến thắng trong chiến tranh, Trung Quốc nên đầu tư thêm tài chính và nguồn lực vào việc thu thập và phân tích tình báo đồng thời lợi dụng hiệu quả tin tức tình báo để chỉ đạo hành động tác chiến. Thứ ba, ưu thế kỹ thuật và trang bị, thắng thua trong chiến tranh hiện đại thường được quyết định ở độ trang bị và kỹ thuật. Trung Quốc nên tiếp tục tăng cường xây dựng hiện đại hoá quân đội, đề cao trình độ trang bị và năng lực đổi mới công nghệ, lấy đó để bảo đảm ưu thế cạnh tranh trong chiến tranh. Thứ tư, năng lực tổ chức và chỉ huy, Trung Quốc nên xây dựng một hệ thống chỉ huy hiệu quả và tăng cường huấn luyện bồi dưỡng tốt nhất cho nhân viên chỉ huy lấy đó bảo đảm sự thuận lợi trong hành động tác chiến. Thứ năm, để chiến tranh thắng lợi cần phải có sự ủng hộ và động viên của toàn xã hội. Vì thế Trung Quốc nên thông qua tuyên truyền và giáo dục để nâng cao ý thức yêu nước và ủng hộ chiến tranh của nhân dân, động viên toàn xã hội cống hiến để chiến tranh thắng lợi.
Tổng hợp các nhân tố trên, có thể đưa ra những kết luận sau; khả năng xảy ra chiến tranh Mỹ-Trung tương đối nhỏ bởi vì hai nước đều ý thức được hậu quả và sự nguy hiểm của chiến tranh đều hy vọng thông qua đàm phán hoà hình để giải quyết sự bất đồng. Tuy nhiên nếu chiến tranh, thực sự nổ ra, Mỹ có thể dành ưu thế trong ngắn hạn, nhưng trong dài hạn ưu thế, tiềm lực kinh tế và vị trí địa lý của Trung Quốc sẽ phát huy tác dụng. Ngoài ra, ưu thế kỹ thuật và tình báo của hai nước sẽ là một trong những nhân tố quyết định thắng thua của hai bên. Cuối cùng sự thắng thua có thể được quyết định ở năng lực lãnh đạo và quyết sách của hai bên. Bởi thế chúng tôi kêu gọi hai bên Mỹ-Trung duy trì kìm chế và cái đầu lạnh tận dụng tối đa nỗ lực để tránh làm chiến tranh bùng phát, đồng thời thông qua đàm phán và các con đường ngoại giao để giải quyết bất đồng.
Trên đây là một số so sánh tương quan giữa Mỹ và Trung Quốc kèm theo các quan điểm riêng của tác giả. Nhận xét chung, tác giả vẫn đánh giá Mỹ hơn Trung Quốc ở nhiều tiêu chí và kêu gọi hai nước nỗ lực đàm phán, giải quyết các bất đồng bằng các con đường hoà bình. Tuy nhiên trong cùng thời gian này, một đại tá Trung Quốc là Triệu Tiểu Chát đã công khai phát biểu trên sóng truyền hình quốc gia rằng những lực lượng đòi độc lập ở Đài Loan, là cái u nhọt cần phải cắt bỏ. Trước đây khi bàn về vấn đề Đài Loan, các trang mạng như sohu, tencent thường có giọng điệu rất “diều hâu”, nhưng gần đây bỗng nhiên lại xuất hiện những tiếng nói có tính chất ôn hoà.
Như về trong chương trình phân tích về bãi cát đỏ mà quân đội Đài Loan chuẩn bị để đánh lực lượng đổ bộ của Trung Quốc, có thể thấy tác giả bài viết trên mạng tencent lại công khai thừa nhận rằng những tính toán về thương vong và mức độ khốc liệt nếu quân Trung Quốc thực hiện cuộc vượt biển tấn công Đài Loan là có cơ sở. Bài viết kêu gọi Mỹ- Trung bình tĩnh kìm chế để tránh chiến tranh, sự ôn hoà bất thường này trên mạng của Trung Quốc có hai khả năng: Một là, đứng trước nguy cơ có thể xảy ra chiến tranh thật những người chủ trương hoà bình công khai phân tích những lý lẽ được mất để làm dịu đi tư tưởng hiếu chiến của quần chúng. Thứ hai, những lời kêu gọi ôn hoà này là để nghi binh làm đối phương mất cảnh giác.
Trở lại với chủ đề, nếu Mỹ và Trung Quốc xảy ra chiến tranh thì bên nào có cửa thắng nhiều hơn? Theo quan điểm cá nhân tác giả trước hết, nó phụ thuộc rất lớn vào cách mà chiến tranh xảy ra sẽ là thế nào. Nếu chiến tranh Mỹ- Trung xảy ra trong tình huống Trung Quốc tấn công Đài Loan và Mỹ nhảy vào cứu Đài Loan thì Mỹ sẽ được rất nhiều các đồng minh khác ủng hộ về chính trị, ngoại giao, Trung Quốc ngược lại sẽ bị cô lập và rơi vào bất lợi. Nếu chiến tranh Mỹ -Trung bùng phát từ một sự cố khác, và hai nước này đánh nhau trên các vùng nước tương đối xa ở biển Đông hay Hoa Đông thì câu chuyện lại rất khó dự đoán.
T.P