Chính quyền Trung Quốc mới đây công bố, tỷ lệ kết hôn tại nước này đã liên tục giảm trong gần 10 năm qua và số liệu năm 2022 chạm mức thấp kỷ lục, giảm 49,3% so với mức cao nhất vào năm 2013. Xu hướng này càng làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng nhân khẩu học vốn đã rất nghiêm trọng tại Trung Quốc.
Theo “Thống kê Dân chính Quý 4 năm 2022” do Bộ Dân chính Trung Quốc công bố vào ngày 9/6, năm 2022 chỉ có 6,833 triệu cặp vợ chồng hoàn tất thủ tục đăng ký kết hôn, giảm 803.000 cặp, tương đương với 10,5% so với năm 2021. Một phóng viên của tờ Yicai (Đệ nhất Tài chính Kinh tế) đã xem xét dữ liệu và nhận thấy rằng dữ liệu này đã đạt mức thấp mới kể từ khi được Bộ Dân chính ghi nhận vào năm 1986.
Đồng thời, đây cũng là năm thứ 9 liên tiếp tỷ lệ kết hôn của Trung Quốc sụt giảm. Năm 2013, nước này từng ghi nhận con số cao kỷ lục với 13,469 triệu cặp kết hôn. Trong 9 năm sau đó, dữ liệu này liên tục sụt giảm, từ năm 2019 đến 2022 lần lượt giảm xuống dưới 10 triệu, 9 triệu, 8 triệu và 7 triệu.
Hiện tại, Trung Quốc đang trong cuộc khủng hoảng dân số. Quy mô và tốc độ già hóa dân số nhanh chóng của Trung Quốc vượt xa các nước tiên tiến như Nhật Bản và Ý. Tỷ lệ sinh của Trung Quốc vẫn đang giảm ngay cả khi chính quyền từ bỏ chính sách một con và chuyển sang chính sách “ba con”. Việc lượng người kết hôn giảm đáng kể sẽ tiếp tục gây ảnh hưởng lớn đến tỷ lệ sinh và phủ bóng đen lên sự phát triển kinh tế của Trung Quốc.
Nhà cầm quyền Trung Quốc đã phát động một cuộc vận động trong hai năm qua nhằm thay đổi tâm lý của thế hệ trẻ – những người không muốn lập gia đình, và thúc đẩy mạnh mẽ chính sách sinh con.
Chính quyền địa phương Trung Quốc còn thử nghiệm các biện pháp bao gồm tặng tiền mặt và kéo dài thời gian nghỉ thai sản để tăng tỷ lệ sinh; hay để khuyến khích những người độc thân kết hôn, các quan chức địa phương còn tổ chức những buổi hẹn hò giấu mặt (cuộc gặp gỡ giữa hai người khác phái mà trước đó họ chưa hề quen biết nhau). Nhưng những biện pháp này dường như không có hiệu quả rõ rệt.
Hiện nay, có không ít người trẻ Trung Quốc ngại kết hôn và lập gia đình. Tỷ lệ đăng ký kết hôn đã giảm trong nhiều năm qua và còn giảm hơn nữa trong thời gian Trung Quốc phong tỏa vì Covid-19. Thậm chí số lượng đăng ký kết hôn vào ngày 20/5 năm nay cũng tụt xuống, đây vốn là ngày có mức đăng ký cao nhất vì ngày 520 (tháng viết trước ngày) có cách phát âm gần giống với “Anh yêu em / Em yêu anh” trong tiếng Trung. Hiện tượng này càng cho thấy rõ tình hình kết hôn hiện nay ở Trung Quốc.
Vấn đề mà giới trẻ Trung Quốc hiện đang phải đối mặt là khó kiếm được việc làm và thu nhập ổn định. Tỷ lệ thất nghiệp của nhóm tuổi 16 – 24 tại Trung Quốc đã đạt mức kỷ lục 20,4% vào tháng Tư năm nay.
Gần đây, một thanh niên 27 tuổi bị một công ty công nghệ tư nhân ở Bắc Kinh sa thải vào năm ngoái nói với Wall Street Journal rằng, anh đã nộp hơn 200 hồ sơ xin việc và tham gia 8 cuộc phỏng vấn nhưng vẫn chưa tìm được việc làm. Anh nói, “Tôi vốn nghĩ mọi thứ sẽ tốt hơn trong năm nay, nhưng mọi thứ lại tồi tệ hơn”, và cho biết thêm rằng anh không có kế hoạch kết hôn với bạn gái cho đến khi tìm được việc.
Phân tích chỉ ra rằng, để khuyến khích sinh đẻ và giảm chi phí nuôi con cho các gia đình, Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đàn áp các nhà phát triển bất động sản và ngành dạy thêm nhằm kiểm soát giá nhà đất tăng cao cũng như ngăn chặn những buổi phụ đạo đắt đỏ. Kết quả là chính quyền tự chuốc lấy thất bại vì có một lượng lớn lao động trong các ngành bị đàn áp đã mất việc, điều này lại làm trầm trọng thêm tình trạng thất nghiệp trong giới trẻ.
T.P