CIA tiết lộ đã cố gắng ngăn cản Kiev nhiều tuần trước khi các vụ nổ phá hoại đường ống dẫn khí đốt tự nhiên của Nga đến châu Âu xảy ra.
Theo Washington Post, cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã sớm biết quân đội Ukraine lên kế hoạch cho cuộc tấn công vào đường ống Nord Stream từ tháng 6/2022, tức 3 tháng trước khi vụ hư hại xảy ra. Sau khi có được thông tin chi tiết về âm mưu phá hủy kết nối năng lượng chính giữa Nga và châu Âu, CIA cho biết đã cố gắng cảnh báo chính phủ Ukraine không tấn công các đường ống dẫn khí đốt Nord Stream.
Đồng thời, CIA cũng đặt câu hỏi liệu Ukraine có khả năng thực hiện cuộc tấn công hay không bởi kế hoạch liều lĩnh này đòi hỏi phải đặt một lượng lớn chất nổ sâu dưới biển Baltic.
Thông tin tình báo ban đầu cho rằng nhóm phá hoại đã thực hiện chiến dịch theo mệnh lệnh của Tướng Valeriy Zaluzhniy, chỉ huy Lực lượng Vũ trang Ukraine và Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky không hề hay biết về sự việc. Giả thuyết này sau đó đã bị các nhà điều tra ở ít nhất hai quốc gia châu Âu bác bỏ. Thay vào đó, các phán đoán đang đổ dồn vào một chỉ huy Ukraine khác, người được cho là đã chỉ đạo chiến dịch.
Văn phòng của tướng Zaluzhniy từ chối bình luận về nghi vấn trên.
Vào ngày 26/9/2022, các đường ống dẫn khí đốt bị tấn công. Phía Ukraine kịch liệt phủ nhận họ có liên quan đến vụ tấn công.
Các quan chức tình báo quân đội Hà Lan thông tin với CIA rằng nhóm phá hoại Ukraine đã tìm cách thuê một chiếc du thuyền trên bờ biển Baltic và sử dụng thợ lặn đặt chất nổ dọc theo bốn đường ống của đường ống Nord Stream 1 và 2.
Theo các quan chức tình báo châu Âu, kế hoạch tấn công được dàn dựng sau cuộc tập trận của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) mang tên Baltic Operations 22 diễn ra ở khu vực phía trên các đường ống và kết thúc vào ngày 17/6.
CIA đã nhanh chóng thông báo cho các quốc gia đồng minh, bao gồm cả Đức, về toạ độ xảy ra vụ nổ của các đường ống vào khoảng tháng 6/2022. Các quốc gia khác dọc theo bờ biển Baltic cũng được cơ quan này cảnh báo.
Sau khi nhận được các thông tin tình báo này, các quan chức CIA đã hỏi những người đồng cấp của họ ở Kiev rằng liệu họ có đang tiến hành một cuộc tấn công hay không nhưng phía Ukraine đã không thừa nhận. CIA sau đó tiếp tục nhận được thông tin rằng Ukraine đã hủy bỏ kế hoạch ban đầu, theo một quan chức Mỹ.
Tuy nhiên, chỉ một tháng sau, một loạt vụ nổ mạnh dưới lòng đại dương đã xé toạc ba trong số bốn đường ống chính của Nord Stream.
Ông Andriy Chernyak, phát ngôn viên của cơ quan tình báo quân đội Ukraine, phủ nhận việc Kiev có liên quan đến các vụ nổ khi được hỏi về cuộc điều tra của CIA.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây với tờ Bild của Đức, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết: “Tôi tin rằng quân đội và tình báo của chúng tôi đã không làm điều đó, và khi bất kỳ ai tuyên bố điều ngược lại, tôi muốn họ đưa ra bằng chứng cho chúng tôi”.
Tiết lộ trên dường như cho thấy, cơ quan tình báo Mỹ cùng với một số chính phủ phương Tây đã biết về kế hoạch phá hoại đường ống Nord Stream của chính phủ Ukraine từ nhiều tháng trước khi vụ việc thực sự xảy ra. Song, các chính phủ này lại lựa chọn giữ kín bí mật sau vụ tấn công.
Tại một cuộc họp với người đồng cấp châu Âu vào tháng 10/2022, Giám đốc CIA William Burns nói bằng chứng thu thập được không chỉ ra Nga là thủ phạm đứng đằng sau vụ nổ. Theo một quan chức có mặt tại cuộc họp, khi được hỏi liệu đó có phải là Ukraine không, ông nói: “Tôi hy vọng là không”.
Các quan chức phương Tây, bao gồm cả ở Mỹ và Đức, cho biết họ nghi ngờ một “nhóm thân Ukraine” đã dàn dựng và thực hiện vụ phá hoại. Một số chi tiết về cảnh báo của CIA, bao gồm cả việc tiết lộ vai trò của tình báo quân đội Hà Lan trong vụ lật tẩy CIA, đã được công bố hôm 13/6 bởi một tập đoàn truyền thông do tờ báo Zeit của Đức đứng đầu.
Tuần trước, WSJ đưa tin, các nhà điều tra Đức đang xem xét bằng chứng cho thấy một nhóm phá hoại Ukraine đã sử dụng Ba Lan làm trung tâm hậu cần và tài trợ cho cuộc tấn công Nord Stream vào năm ngoái. Song, các nhà điều tra đã không cáo buộc chính phủ Ba Lan hoặc bất kỳ cá nhân Ba Lan nào có liên quan.
Đường ống Nord Stream bị phá hoại hồi tháng 9/2022. Cho đến nay, chưa có nước nào đứng ra nhận trách nhiệm. Vụ phá hoại xảy ra ở các vùng biển của Thụy Điển và Đan Mạch. Cả hai nước đều cho biết đây là hành động có chủ ý, nhưng vẫn chưa xác định được ai chịu trách nhiệm và vẫn đang điều tra từ đó đến nay.
Nga, Ukraine Mỹ và các nước đồng minh thi nhau đổ lỗi qua lại. Giới phân tích cũng bối rối vì xét cho cùng nước nào cũng có động cơ làm hư đường ống dẫn khí đốt từ Nga sang Đức.
T.P