Theo tờ Nikkei Asia đưa tin, đô đốc Linda Fagan, Tư lệnh Lực lượng tuần duyên Mỹ (USCG), đã trả lời về kế hoạch hoạt động của lực lượng này tại khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương (Indo-Pacific). Mỹ không chỉ tăng cường răn đe bằng sức mạnh quân sự, mà còn đẩy mạnh triển khai lực lượng tuần duyên để đối phó với chiến lược vùng xám của Trung Quốc.
“Phô trương thanh thế”
Theo đó, bà Fagan nhấn mạnh rằng “Chiến lược Indo-Pacific của Mỹ xác định vai trò mở rộng của USCG ở khu vực là ưu tiên của Washington để đảm bảo một khu vực tự do và cởi mở”. USCG sẽ tiếp tục có mặt lâu dài trong khu vực này thông qua việc triển khai thêm tàu và các lực lượng chuyên biệt. Đô đốc Fagan cũng cho biết rằng “USCG đang tăng cường hoạt động trên khắp Indo-Pacific và sẽ triển khai nguồn lực đến Đông Nam Á và châu Đại Dương”.
Trong năm nay, tàu tuần duyên USCGC Harriet Lane (WMEC-903) sẽ được điều động từ căn cứ ở bang Virginia (Mỹ) sang khu vực Indo-Pacific để thực hiện nhiệm vụ. USCGC Harriet Lane có trọng lượng cận nước khoảng 1.800 tấn, được trang bị pháo và có khả năng vận chuyển máy bay.
Thực tế, việc chuyển đổi chiến lược của USCG sang khu vực Indo-Pacific không phải là điều mới. Vào cuối năm 2020, Mỹ đã đề ra kế hoạch “tích hợp 3 trong 1” để xây dựng lực lượng hải quân, thủy quân lục chiến và tuần duyên thành một lực lượng quân sự đồng nhất trên biển, nhằm ứng phó với các thách thức mới, bao gồm Biển Đông.
Vào cuối tháng 3/2021, đô đốc Karl Schultz, tư lệnh USCG, đã phát biểu về chiến lược phát triển và hoạt động của lực lượng. Trong cuộc trò chuyện với một số nhà báo, ông Schultz đã xác nhận rằng USCG đang tập trung đặc biệt vào khu vực Indo-Pacific.
Theo nguồn tin từ chuyên san USNI, ông đã đánh giá rằng Indo-Pacific là nơi mà Mỹ phải cạnh tranh với Trung Quốc. “Hải cảnh Trung Quốc không chỉ thực hiện tuần tra biển thông thường, mà còn sở hữu các tàu vũ trang vượt trội so với tàu tuần duyên và mở rộng hoạt động tại các quần đảo. Đây là một phần trong chiến lược mở rộng của chính quyền Trung Quốc”, đô đốc Schultz đã đánh giá vào tháng 3/2021.
Kể từ đó, USCG đã dần tăng cường hoạt động của mình trong khu vực. Trong năm 2021, Hải quân Mỹ thông báo rằng tàu tuần duyên USCGS Munro (WMSL 755) sẽ đến vịnh Subic (Philippines). Tàu này có trọng lượng cận nước khoảng 4.500 tấn và được trang bị pháo 57mm với hệ thống hỗ trợ khai hỏa, hệ thống pháo phòng không cận chiến Phalanx, cũng như có khả năng vận chuyển trực thăng chiến đấu và trực thăng không người lái. Tàu Munro đã tham gia diễn tập cùng lực lượng tuần duyên Philippines ở phía đông Biển Đông.
Vào cuối tháng 2, Reuters đưa tin rằng Mỹ và Philippines đang tiến hành thảo luận về việc tiến hành tuần tra chung giữa lực lượng tuần duyên của hai nước, bao gồm cả khu vực Biển Đông. Ông Jay Tarriela, phát ngôn viên của Lực lượng Tuần duyên Philippines (PCG) về các vấn đề Biển Đông, cho biết rằng cuộc đối thoại với Mỹ đã đi qua giai đoạn sơ bộ và khả năng tiến hành tuần tra chung là rất cao. Sau đó, từ ngày 1 đến 7 tháng 6, Mỹ đã cùng với Nhật Bản và Philippines tổ chức tập trận tuần duyên chung lần đầu tiên tại Biển Đông. Tập trận cũng có sự tham gia của Úc với vai trò là quan sát viên. Đây là lần đầu tiên ba quốc gia này thực hiện tập trận tuần duyên chung.
“Gậy ông đập lưng ông”
Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã sử dụng lực lượng hải cảnh, kết hợp với các tàu dân binh và các tàu vũ trang khác, nhằm thực hiện các hoạt động kiểm soát Biển Đông theo các pháp luật một chiều được Bắc Kinh đề ra. Trong trường hợp các bên khác sử dụng hải quân để đối phó với hải cảnh Trung Quốc, Bắc Kinh có thể đổ trách nhiệm sử dụng bạo lực và tạo ra lý do để leo thang căng thẳng bằng hải quân. Nếu chỉ sử dụng các lực lượng chấp pháp tương tự như hải cảnh, thì các bên khác trong khu vực khó có thể sánh ngang với sức mạnh của hải cảnh Trung Quốc. Đây chính là cách mà Bắc Kinh thực hiện chiến lược vùng xám và gia tăng sự kiểm soát trên Biển Đông.
Dựa trên ngữ cảnh trên, Mỹ có thể sử dụng tàu tuần duyên, vốn cũng có nhiệm vụ chấp pháp, như một biện pháp để đối phó với hải cảnh Trung Quốc. Khi trả lời phỏng vấn của báo Thanh Niên, ông Derek Grossman, một chuyên gia phân tích quốc phòng thuộc tổ chức RAND (Mỹ), cho rằng việc sử dụng USCG, trong kế hoạch tích hợp “3 trong 1”, nhằm tận dụng các nền tảng linh hoạt và ít có tính chất vũ trang để đối phó với lực lượng hải cảnh và dân quân biển mà Trung Quốc đang triển khai ở các vùng biển tranh chấp trong khu vực.
Ông Carl O. Schuster, một chuyên gia trong lĩnh vực quan hệ quốc tế và lịch sử, cựu Giám đốc bộ phận điều hành của Trung tâm tình báo hỗn hợp – Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương của hải quân Mỹ và hiện đang giảng dạy tại Đại học Hawaii Thái Bình Dương, chia sẻ quan điểm rằng: “USCG là lực lượng phù hợp để đối phó với các thách thức về môi trường và thực thi pháp luật trong lĩnh vực hàng hải, bao gồm ngăn chặn hành vi bắt nạt ngư dân, xử lý vi phạm môi trường và phòng chống buôn lậu… Những hành vi này không dẫn đến xung đột trực tiếp, nhưng có tiềm ẩn nguy cơ gây phá hoại và có thể dẫn đến xung đột trong tương lai”.
T.P