Với trữ lượng ước tính 15 triệu tấn, đây là mỏ “vàng trắng” lớn nhất trên thế giới. Nguồn tài nguyên này rất cần cho sự phát triển của ngành xe điện hiện nay.
Theo đó, ở sâu dưới đáy hồ Salton, hồ nước mặn lớn nhất bang California (Mỹ), các chuyên gia phát hiện có một mỏ “vàng trắng” khổng lồ. Thứ “vàng trắng” này chính là lithium, một kim loại có màu trắng bạc. Đây cũng là thành phần quan trọng để làm ra pin lithium, loại pin có mặt ở trong điện thoại, xe điện, tivi…
Bà Maria Nava-Froelich, thị trưởng của thành phố Calipatria, thuộc bang California, đang quan sát theo dõi những bong bóng bùn nổi lên tại rìa hồ Salton, nơi lấy nguồn nước từ dòng sông Colorado đang dần cạn.
Trên thực tế, hồ Salton, hồ nước mặn lớn nhất của bang California, đang dần bị thu hẹp lại. Điều này khiến lượng thuốc trừ sâu độc hại vốn được tích tụ ở trong nước lan tỏa ra ngoài, dẫn tới mối đe dọa hủy hoại những loài cá, chim ở trong khu vực. Đặc biệt, điều này cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư của người dân địa phương.
Thế nhưng ở sâu bên dưới lòng hồ nước mặn này là một “kho báu”. Đó là mỏ lithium khổng lồ nằm ở độ sâu hơn 1,6 km bên dưới lớp bùn địa nhiệt tại sa mạc phía bắc Mexico và phía đông của thành phố San Diego. Theo các chuyên gia, nếu được khai thác với quy mô lớn, mỏ lithium này có trữ lượng đủ để đáp ứng được nhu cầu của toàn bộ nước Mỹ và thậm chí còn có thể xuất khẩu.
Điều này khiến bà Nava-Froelich và những người dân khác đang sống trong cảnh nghèo khó ở hạt Imperial này mơ về một cơn sốt vàng mới ở California, trong bối cảnh nước Mỹ khó có thể thuyết phục Trung Quốc nới lỏng hạn chế về việc xuất khẩu lithium.
Bà Nava-Froelich cho biết: “Chúng tôi phấn khích vì trữ lượng lithium ở dưới lòng đất. Nguồn tài nguyên này có thể giúp các quốc gia khác và cải thiện cuộc sống của chúng tôi, giúp Mỹ không còn bị phụ thuộc”.
Trên thực tế, nhu cầu toàn cầu đối với lithium, kim loại được dùng để sản xuất pin cho xe điện hay máy bay phản lực được dự đoán là sẽ tăng gấp 5 lần vào năm 2030.
Việc khai thác mỏ lithium không hề dễ dàng
Với trữ lượng ước tính 15 triệu tấn, thung lũng Imperial chính là mỏ lithium trong hồ nước mặn lớn nhất trên thế giới. Mặc dù việc khai thác lithium ở thung lũng này dễ dàng hơn vì quá trình trích xuất tài nguyên dưới lòng đất đã được các nhà máy điện địa nhiệt trong khu vực này thực hiện.
Theo đó, các nhà máy khai thác mot lithium sẽ được cung cấp năng lượng địa nhiệt. Đây là một nguồn năng lượng tái tạo khai thác sau khi nước mối được đưa lên từ lòng đất và chuyển thành hơi nước quay turbine. Nhưng việc trích xuất trữ lượng lithium với quy mô lớn thì ở đây vẫn chưa tiến hành thử nghiệm.
Hơn nữa, Mỹ và nhiều quốc gia phương Tây khác hiện vẫn đang tồn tại không ít quy định về bảo vệ môi trường khắt khe hơn so với Trung Quốc, nước đang tinh chế lithium hàng đầu trên thế giới.
Tuy nhiên, các kỹ sư cho biết, quá trình khai thác lithium ở thung lũng Imperial có nhiều lợi thế đặc biệt do tiến hành ở dưới lòng thung lũng nên sẽ ít gây ảnh hưởng tới môi trường. Mặt khác, quá trình khai thác lại sử dụng ít nước và điện hơn so với những mỏ lộ thiên, hoặc sử dụng phương pháp bay hơi nước muối ở trong hồ.
Trên thị trường, giá của lithium carbonate đạt tới mức kỷ lục là 86.000 USD/tấn vào tháng 11/2022. Đây là mức giá quá cao so với mức chỉ 6.000 USD/tấn cách đây khoảng 10 năm.
Hiện nay, sự chi phối của Trung Quốc với lithium thúc đẩy nước Mỹ phải chạy đua để tìm được chỗ đứng trong ngành công nghiệp. Cơ quan Năng lượng Quốc tế cho biết, Bắc Kinh hiện đang kiểm soát 3/5 nguồn cung cấp lithium ở trên toàn thế giới và chiếm 3/4 sản lượng pin lithium-ion. Đây là lọai pin đang được dùng trên các mẫu xe của những hãng Tesla, BMV, Ford, VinFast… Pin lithium-ion có nhiều ưu điểm như độ bền cao, có khả năng lưu trữ lớn, không gây ô nhiễm môi trường…
Ở nước Mỹ, có một số quặng lithium khác được phát hiện tại các bang như Nevada, Arkansas, North Carolina và Utah. Tuy nhiên, khu mỏ duy nhất hiện đang hoạt động ở bang Nevada lại chiếm chưa đến 1% sản lượng toàn cầu.
Theo các chuyên gia, tìm kiếm các mỏ quặng lithium ở Mỹ là việc dễ dàng. Nhưng khó khăn lớn hơn chính là việc xây dựng một ngành công nghiệp từ đầu, trong đó bao gồm khai thác công nghệ, đầu tư vào những dự án cấp bang và liên bang, cấp kinh phí nghiên cứu, giảm thuế.
Bên cạnh đó, dây chuyền cung cấp pin toàn cầu ước tính cần tới 514 tỷ USD vào năm 2030 nhằm đáp ứng nhu cầu dự kiến. Đặc biệt, mối lo ngại là Mỹ cũng phải đối mặt với nhiều hạn chế về môi trường và những phản ứng từ cộng đồng so với Trung Quốc, nhất là trong quá trình xử lý lithium.
Các chuyên gia cho biết, trọng tậm hiện nay là khai thác lithium trước khi bơm nước muối từ sâu trong lòng đất để quay turbine và sản xuất điện.
Hiện nay, ba công ty địa nhiệt là Berkshire Hathaway Energy, Controlled Thermal Resources và EnergySource Minerals đang tiến hành các dự án thử nghiệm. Trong đó, công ty EnergySource dự kiến sẽ tiến hành khởi công xây dựng một nhà máy chiết xuất lithium quy mô lớn trong năm 2023. Theo các dự đoán, 3 công ty trên dự kiến sẽ sản xuất được 100.000 tấn lithium mỗi năm vào 2027, đủ để có thể cung cấp cho 50.000 chiếc xe điện, và đặc biệt là hướng tới mục tiêu khai thác hàng năm được Mỹ đặt ra là 600.000 tấn.
Với viễn cảnh lạc quan trên, nhà địa hóa học tại ĐH bang California ở Riverside nhận định rằng: “Tôi sẽ không cảm thấy ngạc nhiên nếu như 5 năm sau nước Mỹ trở thành một trong những nhà sản xuất lithium hàng đầu trên thế giới”.
T.P