Thế thống trị của các hãng xe Nhật Bản ở thị trường Thái Lan có thể sớm rơi vào tay các hãng sản xuất EV đến từ Trung Quốc.
Cuộc đổ bộ của các hãng EV Trung Quốc
Siam Motors của Thái Lan đã hợp tác với Nissan Motors vào năm 1962 với một nhà máy có công suất 4 xe ô tô một ngày, từ đó hình thành một mối quan hệ đối tác có lợi nhuận kéo dài suốt nhiều thập kỷ với các công ty Nhật và giúp nó từ chỗ một đại lý ô tô trở thành công ty tiên phong trong lĩnh vực này.
Thế nhưng tập đoàn của Thái Lan, có mức doanh thu hàng năm lên tới 7 tỉ USD nhờ vào sự hợp tác thành công đó, giờ đang phải tìm kiếm cơ hội mới.
Siam Motors đang trong quá trình đàm phán với một số hãng sản xuất ô tô Trung Quốc về khả năng hợp tác, đặc biệt là trong sản xuất các dòng xe điện (EV) cấp cao, Phó Chủ tịch Sebastian Dupuy nói trong một cuộc phỏng vấn.
“EV sẽ tạo nên đà tăng trưởng mới”, ông nói. “Có cả một thị trường đang tăng trưởng dành cho EV, và chúng tôi muốn nắm giữ đà tăng trưởng đó”.
Tình thế hiện tại của Siam Motors phản ánh sự thay đổi nhanh chóng ở Thái Lan, nơi mà các khoản đầu tư từ Trung Quốc đổ sang trị giá 1,44 tỉ USD kể từ năm 2020, bao gồm các khoản đầu tư của BYD và Great Wall Motor, đã mở ra một mặt trận mới trong một thị trường mà các hãng sản xuất ô tô của Nhật Bản từng thống trị.
Ngay sau cuộc khủng hoảng doanh số bán ở Trung Quốc, các hãng ô tô Nhật Bản giờ lại đối diện với một cuộc chiến giành thị phần ở thị trường chủ chốt khác của châu Á liên quan tới EV, theo giới phân tích.
Làn sóng Trung Quốc đã bắt đầu làm thay đổi ngành công nghiệp ô tô của Thái Lan, khi các nhà sản xuất EV đến từ Trung Quốc mang các hãng cung ứng của họ vào thị trường nước này, trong khi các công ty địa phương, bao gồm cả các công ty từng có mối hợp tác lâu dài với các công ty Nhật Bản như Siam Motors, đang tìm kiếm quan hệ đối tác mới.
Thái Lan là quốc gia sản xuất và xuất khẩu ô tô lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á, và là thị trường tiêu thụ ô tô lớn thứ hai sau Indonesia. Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã thống trị thị trường này suốt nhiều thập kỷ, lâu đến nỗi họ coi nó như một phần mở rộng của thị trường trong nước họ.
Nhưng Trung Quốc đã vượt mặt Nhật Bản để trở thành nhà đầu tư nước ngoài hàng đầu của Thái Lan vào năm ngoái, được thúc đẩy bởi khoản đầu tư của BYD vào một nhà máy mới dự kiến khởi động vào năm 2024, ngay trong bối cảnh giới chức Thái Lan tìm cách mời gọi các hãng sản xuất EV Trung Quốc.
Sự chuyển dịch của Thái Lan được xem như trường hợp thử nghiệm cho các nền kinh tế khác, khi các hãng ô tô Trung Quốc tăng cường xuất khẩu và xây dựng dây chuyền sản xuất ở nước ngoài, chủ yếu là do tình hình cạnh tranh khốc liệt trong lĩnh vực EV ở trong nước họ.
Châu Âu cũng là một ví dụ. Các chính sách của khu vực này nhằm hỗ trợ sản xuất EV vẫn đang dần thành hình, và điều đó khiến các hãng ô tô Trung Quốc ra sức thâm nhập thị trường này. Hiện tại, doanh số bán EV tại châu Âu của các hãng xe Trung Quốc chiếm gần 1/5 tổng doanh số bán của họ.
Các hãng xe Nhật Bản mất thế thống trị
Pasit Chantharojwong, một cư dân sinh sống ở thủ đô Bangkok, đã lái một chiếc Toyota Corolla trong suốt một thập kỷ rưỡi, và trong năm nay đã chuyển sang chiếc EV Ora Good Cat của nhà sản xuất Great Wall.
“Tôi sẽ không bao giờ dùng lại một chiếc xe động cơ đốt trong nữa”, vị giáo viên 55 tuổi này cho hay.
Trong số gần 850.000 chiếc xe ô tô được đăng ký ở Thái Lan vào năm ngoái, chỉ có khoảng 1%là EV, theo dữ liệu của chính phủ. Nhưng trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay, con số đó đã tăng lên hơn 6%.
BYD giờ là công ty dẫn đầu thị trường, tiếp đến là SAIC và Hozon – đều của Trung Quốc – và Tesla của Mỹ. Trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay, có 18.481 chiếc EV được bán ra trên thị trường Thái Lan. Trong số đó, hơn 7.300 chiếc là của BYD. Chỉ có 11 chiếc EV được đăng ký mới trong năm nay đến từ Toyota – hãng xe từng thống trị thị trường Thái Lan khi cùng với các đối tác Isuzu và Honda chiếm tới gần 70% lượng xe ô tô và xe tải bán ra trong năm ngoái.
Hajime Yamamoto, người đứng đầu bộ phận tư vấn tại Thái Lan của Viện Nghiên cứu Nomura, cho hay các thương hiệu xe Trung Quốc có thể giành được ít nhất 15 điểm phần trăm thị phần từ phía Nhật Bản trong vòng một thập kỷ tới, bằng cách cho ra mắt các mẫu EV giá phải chăng.
“Phía Nhật chỉ có thể nhắm tới một số phân khúc xe hạng sang”, ông Yamamoto nói.
Toyota, cùng với các công ty mà họ hợp tác cùng, đã đầu tư gần 7 tỉ USD vào Thái Lan trong thập kỷ trước và thuê khoảng 275.000 nhân công, theo Reuters. Tính đến thời điểm hiện tại, Toyota cho hay họ đã nhận 3.356 đơn đặt hàng mẫu EV bZ4X, bắt đầu bán ở Thái Lan từ năm ngoái.
Hãng ô tô Nhật cũng đánh tín hiệu rằng mẫu xe bán tải chạy điện cũng sắp được ra mắt, nhưng Goldman Sachs trong tháng trước nhận định rằng “công ty này cần phải cân nhắc về việc mở rộng các phân khúc sản phẩm khác”.
Thị trường tiềm năng
Đến năm 2030, Thái Lan đặt mục tiêu chuyển đổi khoảng 30% sản lượng, trong số 2,5 triệu phương tiện, thành EV và có tham vọng trở thành trung tâm sản xuất chính trong khu vực. Bởi điều này mà họ đang tích cực thu hút các nguồn đầu tư.
Thứ mà Thái Lan sử dụng để mời gọi các hãng EV Trung Quốc chính là cơ sở cung ứng sẵn có, từng được xây dựng chủ yếu để phục vụ các hãng xe Nhật, và sẵn sàng đưa ra nhiều khuyến khích, bao gồm gỡ bỏ rào cản đối với nhập khẩu với điều kiện phải lắp ráp trong nước, và một số ưu đãi thuế dành cho sản xuất EV.
“Chúng tôi nhận ra rằng nếu muốn trở thành trung tâm EV của khu vực, chúng tôi không thể chỉ xây dựng ngành công nghiệp lắp ráp ô tô”, Tổng thư ký Hội đồng Đầu tư Thái Lan Narits Therdsteerasukdi, nói. “Chúng tôi cần phải tăng cường toàn bộ hệ sinh thái EV”.
Hội đồng này đã phê chuẩn 14 dự án của 13 công ty, đại diện cho công suất mỗi năm 276.640 chiếc EV tính đến thời điểm 31/5.
Hãng Great Wall đã lựa chọn Thái Lan là trung tâm EV của khu vực bởi cơ sở hạ tầng hiện đại, cơ sở cung ứng và nhân tài, cùng với tiềm năng phát triển của nước này, theo Narong Sritalayon, giám đốc quản lý chi nhánh Thái Lan của công ty.
“Bạn sẽ muốn thâm nhập một thị trường có sức mua và đủ khả năng hỗ trợ cho các kế hoạch tăng trưởng của bạn trong tương lai, đặc biệt là ngành kinh doanh mới như xe điện”, ông nói.
T.P