Vấn đề Biển Đông tiếp tục là chủ đề thường trực trong nghị sự của hội nghị Ngoại trưởng ASEAN, bởi những diễn biến kéo theo nhiều quan điểm khác nhau.
Diễn ra từ 11-14/7, Hội nghị Bộ trưởng Bộ Ngoại giao ASEAN lần thứ 56 (AMM 56) là đợt hoạt động quan trọng nhất trong năm của khu vực với những hoạt động dày đặc.
Đại sứ Vũ Hồ, Quyền Trưởng SOM ASEAN đã có những chia sẻ, nhận định sau khi kết thúc chuỗi hội nghị.
Đại sứ Vũ Hồ cho biết, đây vừa là dịp để ASEAN điểm lại hợp tác trước đó và cũng là thời điểm để các Ngoại trưởng đề ra phương hướng cho tiến trình hợp tác cả trong ASEAN lẫn với các đối tác. Đây là “ngày hội của toàn khu vực”.
Hội nghị đã thành công, ASEAN truyền tới cộng đồng khu vực và quốc tế thông điệp lớn, đó chính là “ASEAN tầm vóc: là tâm điểm trong phát triển khu vực”.
Ông Vũ Hồ chia sẻ, thông điệp này được thể hiện qua 3 khía cạnh chính. Phát triển phồn vinh là trọng tâm trao đổi. Không thể có phát triển phồn vinh nếu thiếu môi trường khu vực và quốc tế thuận lợi. Mục tiêu cao cả, quyết tâm mạnh mẽ không thể đạt được thành tựu nếu không nhắc tới đổi mới về cơ chế làm việc.
Ông cũng cho biết, tuy không thể tránh khỏi những va chạm trong lập trường, quan điểm cũng như cách tiếp cận vấn đề, nhưng đối tác đều khẳng định tôn trọng và đề cao vai trò trung tâm của ASEAN trong khu vực.
Ngày càng nhiều nước mong muốn nâng cấp quan hệ với ASEAN, trong số đó có những đối tác chiến lược lâu năm như Nhật Bản, Hàn Quốc, Canada… Các đối tác cũng đánh giá cao quá trình hợp tác với ASEAN trong đó có việc Trung Quốc chủ động đề xuất ra Tuyên bố chung kỷ niệm 20 năm nước này tham gia Hiệp ước TAC, hay Nga và ASEAN cũng thông qua Tuyên bố kỷ niệm 5 năm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Nga.
Các kế hoạch hợp tác của ASEAN với những đối tác đều có sự hậu thuẫn nhất định về vật chất. Hàn Quốc tăng đóng góp cho Quỹ Hợp tác ASEAN-Hàn Quốc từ 16 triệu lên 48 triệu USD đến 2027, dành hơn 200 triệu USD cho dự án hợp tác khác. Nhật Bản cho ASEAN vay 3,34 tỷ USD nhằm hỗ trợ phục hồi, đóng góp thêm 100 triệu USD cho Quỹ Hội nhập ASEAN-Nhật Bản. Australia hỗ trợ ASEAN 240 triệu AUD trong 10 năm cho chương trình, dự án hợp tác phát triển….
Tín hiệu tích cực xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông
Liên quan đến vấn đề an ninh, Đại sứ Vũ Hồ thông tin, đặc điểm chính của quan hệ quốc tế là sự biến động. Những phức tạp này phản ánh rõ nét trong các trao đổi ở Đông Nam Á – “ngã tư đường, nơi các lợi ích đa dạng hội tụ và giao thoa”.
Bởi vậy, trao đổi về những nội dung thời sự khu vực quốc tế cũng diễn ra hết sức sôi nổi.
Ông Vũ Hồ khẳng định: “Một trong những điều làm nên sức hút của ASEAN là năng lực điều hòa các khác biệt, cân bằng và hài hòa quan tâm của các nước”.
Do đó, mỗi cơ chế của ASEAN tuy mang sắc thái riêng, song đều hướng đến mục tiêu thúc đẩy đối thoại, tham vấn, xây dựng lòng tin, thu hẹp khác biệt và gia tăng điểm đồng. Đối thoại, tham vấn đã trở thành thói quen, tập quán và văn hóa trong đời sống ở khu vực.
Với tinh thần xây dựng như vậy, trao đổi của các nước về vấn đề quốc tế, khu vực đều thể hiện quyết tâm nhìn về tương lai, nỗ lực tìm kiếm tiếng nói chung, giải pháp phù hợp, góp phần vào hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực.
Dẫn chứng vấn đề Biển Đông, Đại sứ cho biết, đây là chủ đề thường trực trong nghị sự của ASEAN, cũng được các đối tác hết sức quan tâm bởi những diễn biến kéo theo nhiều quan điểm khác nhau.
Trong suốt ba thập kỷ, ASEAN đã không ngừng đối thoại cả trong nội bộ lẫn với các đối tác về nhiệm vụ chung đóng góp cho hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn tự do hàng hải và hàng không ở Biển Đông. Thông qua trao đổi, thậm chí là cọ xát, và thống nhất được lập chung về tầm quan trọng của kiềm chế, tôn trọng luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982, tránh các hành động có thể làm xói mòn lòng tin.
Lập trường chung này đã nhận được sự ủng hộ của các đối tác, dẫn đến những tiến triển trong thực hiện Tuyên bố DOC và xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử COC. Ông nhận định đây là “tín hiệu tích cực”, tạo đà cho nỗ lực thời gian tới.
T.P