Sau chiến tranh lạnh phương Tây vẫn giữ quan điểm bài Nga. Ngược lại, quan hệ Trung- Nga lại dần nồng ấm và đã trở thành quan hệ chiến lược bền vững hơn.
Trong quá trình cải cách mở cửa ngoài việc tạo điều kiện để các nước phương Tây đầu tư phát triển kinh tế, Trung Quốc rất muốn được tiếp cận khoa học- công nghệ của Mỹ và phương Tây. Nhưng phương Tây vẫn coi Trung Quốc là quốc gia có sự khác biệt chính trị và là đối thủ tiềm tàng vì thế vẫn tìm cách ngăn chặn không để Trung Quốc tiếp cận với khoa học – công nghệ nhất là khoa học – công nghệ quân sự.
Vì thế, Trung Quốc đã lựa chọn quay lại tiếp cận và hợp tác trong các lĩnh vực sản xuất, khoa học công nghệ đối với nước Nga.
Ngay sau cách mạng thành công (1949) nước Cộng hòa nhân dân Trung Hoa đã nhận được sự giúp đỡ nhiệt tình của Liên Xô. Các nhà máy, nhất là các nhà máy quốc phòng từ sản xuất ô tô, xe tăng, pháo, máy bay đều do Liên Xô viện trợ. Đội ngũ cán bộ khoa học- công nghệ, công nhân kỹ thuật cũng được Liên Xô đào tạo.
Cho đến nay, dù Trung Quốc đã có nền kinh tế, khoa học – công nghệ phát triển dựa trên nền tảng khoa học – công nghệ từ thời Liên Xô trước đây và nước Nga ngày nay.
Trong các vũ khí tiên tiến của Trung Quốc hiện nay từ máy bay, xe tăng, pháo, tên lửa, tàu chiến cho đến vũ khí hạt nhân đều cải tiến, phát triển từ vũ khí của Nga. Ngay chiếc tàu sân bay đầu tiên của Trung Quốc cũng là mua lại của Ukraina là chiếc tàu đã được hoàn thiện từ thời Liên Xô. Có thể khẳng định, sự phát triển kinh tế, khoa học – công nghệ của Trung Quốc đều dựa trên nền tảng ban đầu của Liên Xô và nước Nga.
Trong quá trình phát triển gần đây cả Trung Quốc và Nga đều gặp phải sự cản trở của Mỹ và các nước Tây Âu, nhất là các đòn trừng phạt kinh tế, cho nên Nga – Trung càng xích lại gần nhau hơn và hỗ trợ nhau nhiều hơn.
Khi Mỹ và EU trừng phạt kinh tế Nga thì Trung Quốc sẵn sàng hỗ trợ Nga. Tập Cận Bình đã ngay lập tức sang thăm Nga và ký kết nhiều văn bản hợp tác. Tháng 7 này cả Nga và Trung Quốc đã thông báo việc Tổng thống Putin chuẩn bị thăm Trung Quốc đúng lúc các lãnh đạo Nato nhóm họp.
Trong hơn một năm vừa qua trong bối cảnh Nga mở chiến dịch quân sự ở Ukraina, Bắc Kinh và Matxcova tăng cường hợp tác kinh tế và tiếp xúc ngoại giao.
Ngày 10/07, Chủ tịch Tập Cận Bình đã tiếp và Valentina Ivanovna Matviyenko, Chủ tịch hội đồng liên bang (thượng viện Nga) đang thăm Trung Quốc, ông khẳng định việc phát triển quan hệ giữa hai nước là “lựa chọn chiến lược của cả hai nước dựa trên lợi ích căn bản của mỗi bên” và “Trung Quốc sẵn sàng làm việc với Nga để phát triển quan hệ toàn diện vì sự hỗ trợ lẫn nhau, hội nhập sâu rộng, đổi mới và hợp tác toàn diện trong kỷ nguyên mới”.
Bà Matviyenko cũng khẳng định quan hệ đối tác chiến lược giữa Bắc Kinh và Mátxcơva “đã đặt mức cao nhất trong lịch sử và sẽ tiếp tục phát triển ổn định”.
Đặc biệt, Chủ tịch Tập Cận Bình cho rằng Trung Quốc và Nga cần “dẫn dắt việc cải cách quản trị toàn cầu theo đúng hướng”.
H.L