Các dự án nhà ở xây dựng dở dang hoặc bị bỏ hoang là khung cảnh thường thấy ở Đồng Lăng, tỉnh An Huy, Trung Quốc.
“Mua một nhà, tặng một nhà”, theo như một tấm áp phích quảng cáo tại một khu dự án nhà ở đang phát triển dở dang ở vùng ngoại ô. Thế nhưng kể cả với lời chào mời hấp dẫn như vậy, cái giá 1,45 triệu NDT (202.000 USD) vẫn là quá cao đối với hầu hết mọi người, theo một người dân bản địa, bởi lương tháng ở khu vực này chỉ ở mức trung bình 3.000 – 4.000 NDT.
“Kể cả họ có hạ giá sâu hơn thì vẫn sẽ không có bất cứ ai thèm mua”, một số người dân trong vùng nói với Nikkei Asia.
Tình trạng nhà ở chưa bán được chỉ là một triệu chứng cho thấy suy thoái nghiêm trọng trong lĩnh vực bất động sản Trung Quốc, điều mà các nhà hoạch định chính sách đã phải thừa nhận, trong đó “có sự thay đổi lớn trong mối quan hệ giữa cung và cầu trên thị trường bất động sản Trung Quốc”.
Theo dữ liệu chính thức, doanh số bán nhà mới trên toàn quốc, tính theo diện tích sàn, đã giảm 26,8% trong năm 2022 và giảm thêm 2,8% trong quý đầu tiên của năm 2023 so với cùng kỳ năm trước.
Người mua đặc biệt khan hiếm ở những thành phố cấp 3 và cấp 4 như Đồng Lăng. Zhou Junzhi, chuyên gia phân tích đến từ hãng Minsheng Securities, ước tính rằng sẽ phải mất hơn 13 năm mới có thể tiêu thụ hết số lượng nhà ở của Đồng Lăng.
Trong một dấu hiệu cho thấy sự suy giảm sâu hơn của thị trường bất động sản, tuyên bố được đưa ra sau cuộc họp của Bộ Chính trị đã bỏ cụm từ “nhà là để ở, không phải để đầu cơ”, từng là khẩu hiệu cho thấy nỗ lực của chính phủ trong việc kiềm chế bong bóng bất động sản ở nước này.
Bất động sản và các ngành liên quan đóng góp khoảng 30% GDP của Trung Quốc. Mặc dù nó thúc đẩy đà tăng trưởng nhanh chóng khi nhu cầu tăng cao, nhưng hiện giờ lại đang kéo tụt nền kinh tế.
GDP thực tế được điều chỉnh theo mùa tăng chỉ 0,8% trong quý từ tháng 4 đến tháng 6, chậm hơn so với 2,2% trong quý đầu năm nay. Một số nhà kinh tế học giờ dự báo đà tăng trưởng cả năm nay sẽ thấp hơn 5%.
Các nhà phát triển bất động sản vay nợ nhiều như China Evergrande Group đã chịu ảnh hưởng nặng nề từ chính sách zero-COVID, khiến họ phải đối mặt với những rắc rối tài chính trầm trọng. Trong khi đó, dân số của Trung Quốc bắt đầu suy giảm lần đầu tiên trong 61 năm, từ cuối năm 2022, cùng lúc thị trường chuyển từ thiếu hụt sang dư thừa.
Số lượng nhân viên tại các công ty bất động sản niêm yết ở đại lục đã giảm khoảng 100.000 trong năm ngoái, từ khoảng 890.000 ở thời điểm cuối năm 2021, theo công ty dữ liệu Wind có trụ sở tại Thượng Hải.
“Tình trạng sa thải nhân viên càng tạo áp lực, khiến các hộ gia đình hạn chế chi tiêu”, Meng Lei, chiến lược gia đến từ UBS, cho hay.
Căng thẳng ở các công ty nặng nợ khác cũng bắt đầu lộ rõ. Thành phố Giang Âm, tỉnh Giang Tô vào ngày 19/7 đã nhất trí mua 80% cổ phần của công ty sản xuất vật liệu Jiangsu Huaxi Group chỉ với giá 1 NDT. Công ty này, được vận hành bởi làng Huaxi, chuyên điều hành các nhà máy dệt và thép, từng là hạt nhân kinh tế của ngôi làng có thời được xem là giàu nhất Trung Quốc.
Năm 2011, nhận thấy du lịch có thể là động lực mang lại lợi nhuận trong tương lai, tập đoàn này đã xây dựng một khách sạn 72 tầng cao 328m tại trung tâm Huaxi. Tuy nhiên, khách sạn này chỉ thu hút được vài du khách trong một khu vực thiếu các điểm đến du lịch, và hiện tại gần như bị bỏ hoang.
Báo cáo tài chính gần đây nhất của Huaxi Group cho thấy tài sản ròng của họ là khoảng 14 tỉ NDT (1,95 tỉ USD) vào cuối tháng 9/2018. Chính quyền địa phương buộc phải giải cứu nó sau khi số tài sản đó bị mất giá trị.
Các thị trường tài chính hiện đang theo dõi sát sao những rủi ro từ chương trình các đơn vị phát hành trái phiếu chính quyền địa phương (LGFV), được các công ty thuộc chính phủ đứng ra thực hiện để huy động tiền phục vụ cho chi tiêu của chính quyền địa phương. Doanh số bán quyền sử dụng đất – một nguồn thu quan trọng của chính quyền địa phương – đã sụt giảm, và làm dấy lên một số quan ngại.
Citigroup ước tính rằng tổng nợ công của Trung Quốc – bao gồm khoản nợ chịu lãi từ LGFV – là khoảng 108 nghìn tỉ USD, tương đương 90% GDP của nước này.
T.P