Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Tayyip Erdogan vừa kết thúc chuyến thăm Nga, với cuộc hội đàm kéo dài 3 giờ đồng hồ với người đồng cấp nước chủ nhà Vladimir Putin. Mối quan hệ Nga – Thổ Nhĩ Kỳ xích lại gần hơn và thỏa thuận Sáng kiến ngũ cốc biển Đen “rộng cửa” hồi sinh là kết quả nổi bật của chuyến thăm này.
Trọng tâm cuộc hội đàm giữa hai Tổng thống Nga – Thổ Nhĩ Kỳ được quốc tế quan tâm nhất chính là việc khôi phục Sáng kiến Ngũ cốc biển Đen. Tại cuộc hội đàm, Tổng thống Putin đã nhắc lại quan điểm mang tính nguyên tắc của nước này.
“Chúng tôi đã nói về việc hủy bỏ Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen từ ngày 18/7. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ rất quan tâm đến điều này. Nhưng như tôi đã nói, chúng tôi buộc phải làm như vậy, vì các nước phương Tây. Họ từ chối dỡ bỏ các lệnh trừng phạt đối với việc xuất khẩu ngũ cốc và phân bón Nga, không giao các thiết bị nông nghiệp cho Nga và không giải quyết các vấn đề về hậu cần, vận chuyển hàng, dịch vụ ngân hàng và bảo hiểm cho các mặt hàng nông sản. Tôi muốn nhắc lại quan điểm nguyên tắc của chúng tôi là Nga sẵn sàng xem xét khả năng nối lại thỏa thuận ngũ cốc. Chúng tôi sẽ quay trở lại ngay khi tất cả các điều khoản dỡ bỏ hạn chế xuất khẩu nông sản của Nga được thực hiện đầy đủ”, Tổng thống Putin nói.
Tổng thống Nga cũng bác bỏ mọi thông tin cho rằng, việc Nga dừng thực thi Sáng kiến Ngũ cốc biển Đen đã gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu. Ông khẳng định, giá ngũ cốc vẫn trên đà giảm, không có tình trạng thiếu lương thực trên thực tế. Vấn đề chỉ là sự phân phối đang được thực hiện “không công bằng”. Các nước châu Âu đang là bên được hưởng lợi vì Sáng kiến ngũ cốc biển Đen, thay vì các quốc gia ở châu Phi.
Đáp lại, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Erdogan cho biết, tất cả các bên đều rất rõ những yêu cầu, kỳ vọng của Nga và những thiếu sót cần được loại bỏ. Do đó, Thổ Nhĩ Kỳ và Liên Hợp Quốc đã nghiên cứu một gói đề xuất mới để giảm bớt những lo ngại của Nga.
Ông Erdogan bày tỏ sự kỳ vọng: “Trong bối cảnh này, chúng tôi đã chuẩn bị một loạt các đề xuất mới với sự tham vấn của Liên Hợp Quốc. Tôi nghĩ rằng có thể đạt được kết quả trong vấn đề này. Với tư cách là Thổ Nhĩ Kỳ, chúng tôi tin rằng sẽ đạt được giải pháp đáp ứng mong đợi trong thời gian ngắn. Nhưng Ukraine cũng cần mềm mỏng hơn trong cách tiếp cận của mình để có thể thực hiện các bước đi chung với Nga”.
Ngoài vấn đề Sáng kiến ngũ cốc biển Đen, trước báo giới, Tổng thống Nga Putin đã ca ngợi chuyến thăm của Tổng thống Erdogan giúp nâng tầm mối quan hệ giữa hai nước. Nhiều vấn đề song phương đã được hai nhà lãnh đạo thảo luận như việc Nga hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng nhà máy điện hạt nhân bên bờ Địa Trung Hải, giúp Thổ Nhĩ Kỳ trở thành trung tâm trung chuyển khí đốt Nga ra quốc tế…
Tờ New York Time của Mỹ đưa ra nhận định, chuyến thăm Nga của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ đã xóa bỏ những đồn đoán cho rằng Ankara đang “xa rời” mối quan hệ thân thiết với Nga, sau loạt động thái chấp thuận Thụy Điển gia nhập NATO, thả binh sĩ Ukraine,… Sự xuất hiện của ông Erdogan ở Sochi cho thấy rõ ràng, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ vẫn định vị mình là người ở giữa, lãnh đạo của một thành viên NATO nhưng vẫn giữ quan hệ chặt chẽ với Nga khi ông tin rằng làm như vậy là vì lợi ích của đất nước Thổ Nhĩ Kỳ.
T.P