Là ngôi chùa cổ có lịch sử gần nghìn năm tuổi còn lưu giữ được nhiều hiện vật có từ thời Lý, chùa Long Đọi Sơn hấp dẫn du khách bởi vẻ đẹp cổ kính, linh thiêng và yên bình.
Chùa Long Đọi Sơn hay còn gọi là chùa Đọi nằm trên đỉnh núi Đọi thuộc xã Đọi Sơn, huyện Duy Tiên, tỉnh Hà Nam. Theo sử sách ghi lại, chùa được khởi dựng vào thời Lý khoảng những năm 1054 – 1058 dưới triều vua Lý Thánh Tông. Đến đời Lý Nhân Tông chùa được tiếp tục xây dựng phát triển và xây tháp Sùng Thiện Diên Linh từ năm 1118 đến năm 1121.
Trải qua thời gian và chiến tranh, ngôi chùa bị tàn phá nặng nề. Sau ngày hòa bình lập lại ở miền Bắc, chính quyền cùng nhân dân địa phương đã tích cực tiến hành trùng tu lại. Lần sửa chữa lớn vào năm 1958 đã hoàn tất những công trình chính tại đây.
Do nằm trên đỉnh núi, du khách muốn đến chùa sẽ phải leo qua hơn 300 bậc đá men theo triền núi, hai bên là những tán cây xanh phủ bóng.
Ngay khi nhìn thấy cổng tam quan, du khách đã có thể cảm nhận được sự cổ kính, rêu phong nhuốm màu thời gian và lịch sử.
Những mái cong và các hoạ tiết được chạm trổ tỉ mỉ, chi tiết.
Bước qua cổng tam quan, du khách sẽ bắt gặp tấm bia Sùng Thiện Diên Linh – tấm bia cổ gần 900 năm tuổi được xem là một báu vật độc đáo của chùa Đọi. Tấm bia được xem là một công trình nghệ thuật điêu khắc đặc sắc thời Lý với chiều cao hơn 2,5 m, rộng 1,75 m, dày 0,3 m.
Đi tiếp ra phía sau, du khách sẽ đến với nhà thờ tổ, tam bảo và dãy hành lang đặt tượng các vị La Hán.
Điểm đặc biệt là ở hai bên đường lên, du khách sẽ bắt gặp những con đường nhỏ quanh co dẫn đến khu lăng mộ các đời trụ trì tại nhà chùa, nơi hàng chục ngọn tháp nằm xen lẫn dưới tán cây cổ thụ.
Do nằm trên đỉnh núi, chùa Long Đọi Sơn tách biệt hoàn toàn với nhịp sống hiện đại bên ngoài. Bước chân lên chùa, du khách sẽ chỉ nghe được tiếng chim vang vọng đâu đó hay tiếng bước chân đạp lá lao xao, và đắm chìm trong bầu không gian yên lành, trầm mặc.
Với những giá trị lịch sử, văn hóa tiêu biểu, cuối năm 2017, quần thể di tích chùa Long Đọi Sơn đã được Thủ tướng Chính phủ ký quyết định xếp hạng là Di tích quốc gia đặc biệt.
Lễ hội chùa Đọi Sơn được tổ chức hàng năm vào ngày 21 tháng 3 âm lịch, thu hút đông đảo du khách đến thăm.
T.P