Cuộc phản công của Ukraine đang trở nên cấp bách hơn khi mùa hè sắp kết thúc và thời tiết sẽ chuyển sang những ngày mưa dầm và tuyết rơi.
Binh sỹ Ukraine và Nga đều đã quen với thời tiết buốt giá khi xung đột kéo dài qua mùa đông đầu tiên. Nhưng những trận mưa như trút nước có thể khiến các con đường đầy bùn lầy và thời tiết băng giá khiến các hoạt động cơ bản từ nạp đạn pháo đến bắn súng trở nên phức tạp.
Một điều đáng lo ngại sau khi Ukraine đã khoét được một lỗ hổng trên các phòng tuyến của Nga là Kiev sẽ không thể nhanh chóng triển khai các phương tiện bọc thép hạng nặng vì địa hình quá lầy lội hoặc có tuyết.
Ukraine chỉ còn khoảng 1 tháng
Lực lượng Ukraine vẫn đang tấn công vào phòng tuyến dày đặc của Nga, tìm cách khoét rộng lỗ hổng mà họ đã đột phá được để đẩy xe tăng và xe bọc thép tiến qua.
Cuối tuần trước, ông Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo quân sự Ukraine thừa nhận: “Cuộc giao tranh sẽ tiếp tục bằng cách này hay cách khác. Chiến đấu trong thời tiết lạnh, ẩm ướt, trong bùn còn khó hơn. Tuy nhiên, chiến dịch phản công sẽ tiếp tục trên mọi mặt trận”.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Tướng Mark Milley, tỏ ra thận trọng hơn về khả năng tiến quân của Ukraine trong năm nay. Ông cho rằng Kiev “có lẽ chỉ còn khoảng 30 đến 45 ngày thời tiết thuận lợi cho chiến đấu” trong năm nay, sau đó các điều kiện sẽ bất lợi cho họ.
Một quan chức quốc phòng phương Tây khác cho biết, vào khoảng cuối tháng 10, Ukraine sẽ cần chuyển từ tấn công sang phòng thủ, bảo vệ cơ sở hạ tầng dân sự khỏi máy bay không người lái (UAV) và tên lửa của Nga trong mùa đông.
Trong khi thời tiết còn nóng và chủ yếu khô ráo, lực lượng của Ukraine đang cố gắng tiến lên. Tháng trước, họ đã tái chiếm làng Robotyne và hiện đang tìm cách chọc thủng tuyến phòng thủ chính của Nga. Diễn biến này làm dấy lên hy vọng về một bước đột phá đáng kể sau nhiều tháng phản công.
Ngay cả khi lực lượng Ukraine không thể tiến tới Biển Azov, cách mặt trận hiện tại khoảng 90km về phía Nam, họ chỉ cần tiến 8-15km cũng có thể đưa các tuyến tiếp tế quan trọng của Nga vào tầm bắn của pháo binh.
Trong những ngày gần đây, Ukraine đã mở rộng hỗ hổng trên phòng tuyến Nga, dường như nhắm vào một khoảng trống bao gồm các cánh đồng giữa hai ngôi làng phía Đông Nam Robotyne.
Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn rất khó khăn. Máy bay chiến đấu của Nga thả bom trong khi UAV xác định vị trí của quân Ukraine để tấn công bằng pháo binh. Binh lính Moscow ẩn nấp sau những hàng cây và những khúc cua khuất tầm nhìn trong các chiến hào ngoằn ngoèo.
“Họ (Nga) đang chiến đấu rất quyết liệt. Mỗi ngôi nhà, mỗi chiến hào là một cuộc chiến toàn diện với rất nhiều thương vong cho cả hai bên”, binh sỹ điều khiển UAV, có biệt hiệu là Syviy, thuộc đơn vị trinh sát trên không Ukraine hoạt động gần mặt trận Verbove, cho biết.
Đơn vị của Syviy đang phối hợp với lực lượng tấn công, giúp họ phát hiện những mối nguy hiểm phía trước. UAV thực hiện nhiệm vụ trinh sát và phát hiện hoạt động di chuyển của quân đội Nga, các đoàn xe tiếp tế và các mục tiêu cố định, từ các boong-ke có vũ trang đến xe chở thực phẩm.
Nỗi ám ảnh “bùn lầy”
Bất kỳ sự tạm dừng nào trong cuộc phản công của Ukraine cũng có thể đem lại thời gian để Nga củng cố phòng thủ trong lãnh thổ mà Moscow đang kiểm soát, làm phức tạp thêm những nỗ lực tái chiếm của Ukraine trong tương lai.
Theo Brady Africk, thuộc Viện nghiên cứu American Enterprise có trụ sở tại Washington, các hình ảnh vệ tinh cho thấy Nga đã tăng cường hệ thống phòng thủ được xây dựng từ trước ở phía sau tiền tuyến.
Một quan chức cấp cao của NATO cho rằng, các lực lượng Ukraine có thể chuyển sang đi bộ khi trời có tuyết, nhưng vẫn phải di chuyển thiết bị và phương tiện để đột phá qua phòng tuyến của Nga nếu có cơ hội.
Tuy nhiên, việc khoét rộng lỗ hổng trên phòng tuyến của Nga nhưng lại không thể lấp đầy khoảng trống đó do điều kiện mặt đất lại là một yếu tố ảnh hưởng đến quân đội Ukraine. Kiev muốn tiến lên trước khi những cánh đồng biến thành đầm lầy hoặc bãi tuyết.
“Mưa sẽ khiến mọi việc khó khăn hơn. Bùn lầy sẽ hạn chế khả năng cơ động. Các tuyến đường hậu cần vốn đã bị hạn chế và khi đó sẽ càng có ít lựa chọn hơn. Cơ hội cho xe bọc thép di chuyển sẽ bị thu hẹp”, Oleksandr Solonko, một thành viên khác của đơn vị UAV Ukraine đánh giá.
Những điều kiện bất lợi nhất sẽ đến vào tháng 11 và đầu tháng 12 – thời kỳ mà người Nga gọi là “rasputitsa”, khi đó các con đường sẽ trở nên lầy lội. Sau đó, bùn sẽ cứng lại và việc di chuyển sẽ trở nên dễ dàng hơn. Mặt đất đóng băng thích hợp cho vũ khí hạng nặng di chuyển qua nhưng tuyết có thể cản trở cả việc di chuyển và ẩn nấp vì binh lính và thiết bị dễ bị phát hiện hơn bằng mắt thường hoặc do dấu hiệu nhiệt.
Ukraine sẽ phải thay đổi chiến thuật
Mức độ và sự phức tạp của các công sự của Nga vào mùa xuân năm nay đã làm tiêu tan hy vọng thành công chớp nhoáng như mùa hè năm ngoái, khi lực lượng Ukraine nhanh chóng chiếm lại được một vùng lãnh thổ ở phía Đông Bắc. Sau khi mất phần lớn khu vực Kharkiv và buộc phải rút lui khỏi thành phố Kherson ở phía Nam, quân đội Nga đã nhanh chóng thiết lập các hệ thống phòng thủ để bảo vệ phần lãnh thổ còn lại mà nước này kiểm soát trước các cuộc tấn công của Ukraine trong tương lai.
Trong một báo cáo gần đây, Viện RUSI có trụ sở ở London, Anh, cho biết khu vực mà Ukraine vừa tái chiếm bị rải mìn dày đặc đến mức công binh phải đi từng bước để kiểm tra mặt đất phía trước, cản trở việc lập kế hoạch vượt ra ngoài các tuyến phòng thủ tiếp theo mà họ phải đối mặt. Nga vẫn có thể giám sát một số tuyến đường đi qua các bãi mìn.
Quan chức cấp cao của NATO cho biết Nga rải mìn cả ở phía sau lực lượng đang tiến quân của Ukraine, biến ngay những vùng lãnh thổ Kiev vừa chiếm lại được thành địa hình chết chóc.
Hầu hết các hoạt động này diễn ra trong bóng tối khi UAV khó quan sát hơn. Solonko cho biết, ngay cả vào ban ngày, UAV trinh sát của UAV cũng thường bị hệ thống tác chiến điện tử của Nga cản trở. Với chiến tuyến liên tục dịch chuyển, các UAV này đôi khi bị chính hệ thống tác chiến điện tử của Ukraine tác động.
“Chúng tôi không có được một bức tranh tươi sáng khi triển khai UAV”, Solonko nói.
Ảnh hưởng của mưa lớn vào mùa thu và tuyết rơi vào mùa đông đối với hoạt động sử dụng UAV vẫn là một câu hỏi bỏ ngỏ.
Solonko cho biết: “Có lẽ một số chiến thuật phải thay đổi, nhưng giao tranh sẽ vẫn tiếp tục. Chúng tôi cũng như đối phương đều đã có kinh nghiệm chiến đấu trong điều kiện như vậy”.
T.P