Cơ quan quan sát thuế Liên minh Châu Âu (EU) hôm 23-10 khuyến nghị các chính phủ nên mở một mặt trận mới trong việc đấu tranh chống nạn trốn thuế. Cơ quan này cũng cho rằng nếu áp mức thuế tối thiểu toàn cầu đối với các tỷ phú có thể thu về 250 tỷ USD hàng năm.
Nhóm nghiên cứu tại Trường Kinh tế Paris cho biết, nếu bị đánh thuế, số tiền này sẽ chỉ tương đương 2% trong số gần 13 nghìn tỷ USD tài sản thuộc sở hữu của 2.700 tỷ phú trên toàn cầu.
Nhóm này cho biết hiện tại, các tỷ phú nộp thuế cá nhân ít hơn nhiều so với những người nộp thuế khác vì họ có thể gửi tài sản vào các công ty vỏ bọc để che đậy việc họ khỏi thuế thu nhập, thông tin này thể hiện trong Báo cáo trốn thuế toàn cầu năm 2024.
Giám đốc Gabriel Zucman nói với các nhà báo: “Theo quan điểm của chúng tôi, điều này khó có thể biện minh vì nó có nguy cơ làm suy yếu tính bền vững của hệ thống thuế và khả năng chấp nhận thuế của xã hội”.
Theo ước tính, thuế cá nhân của các tỷ phú ở Hoa Kỳ được ước tính là gần 0,5% và thấp tới mức 0% ở Pháp.
Bất bình đẳng giàu nghèo ngày càng gia tăng ở một số quốc gia đang thúc đẩy lời kêu gọi những công dân giàu nhất phải nộp thêm thuế khi tài chính công gặp khó khăn trong việc đối phó với dân số già đi, nhu cầu tài chính khổng lồ cho quá trình chuyển đổi năng lượng và nợ nần chồng chất sau đại dịch Covid-19.
Ngân sách năm 2024 của Tổng thống Mỹ Joe Biden bao gồm các kế hoạch đánh thuế tối thiểu 25% đối với những người giàu nhất, nhưng đề xuất đó đã thất bại khi các nhà lập pháp ở Washington bận tâm với các mối đe dọa đóng cửa chính phủ và thời hạn cấp vốn sắp đến.
Mặc dù nỗ lực phối hợp quốc tế nhằm đánh thuế các tỷ phú có thể mất nhiều năm, nhưng nhóm nghiên cứu chỉ ra rằng các chính phủ đã đạt được thành công trong việc chấm dứt bí mật ngân hàng và giảm cơ hội cho các công ty đa quốc gia chuyển lợi nhuận sang các nước có thuế thấp.
Cơ quan quan sát ước tính, việc ra mắt tính năng chia sẻ thông tin tài khoản tự động vào năm 2018 đã làm giảm lượng tài sản nắm giữ ở các ‘thiên đường thuế’ ở nước ngoài xuống gấp ba lần.
Thỏa thuận năm 2021 giữa 140 quốc gia sẽ hạn chế phạm vi giảm thuế của các công ty đa quốc gia bằng cách đặt lợi nhuận ở các quốc gia có mức thuế thấp bằng cách đặt mức thuế doanh nghiệp 15% trên toàn cầu từ năm tới.
Zucman nói: “Điều mà nhiều người nghĩ là không thể, giờ đây chúng tôi biết thực sự có thể thực hiện được. Bước hợp lý tiếp theo là áp dụng logic đó cho các tỷ phú, chứ không chỉ cho các công ty đa quốc gia”.
Trong trường hợp không có sự thúc đẩy quốc tế rộng rãi về mức thuế tối thiểu đối với các tỷ phú, Zucman cho biết một “liên minh gồm các quốc gia sẵn sàng” có thể đơn phương dẫn đường.
Báo cáo cho biết, mặc dù việc chấm dứt bí mật ngân hàng và thuế tối thiểu đối với doanh nghiệp phần lớn đã chấm dứt sự cạnh tranh kéo dài hàng thập kỷ giữa các quốc gia về thuế suất, nhưng vẫn còn nhiều cơ hội để giảm hóa đơn thuế.
Ví dụ, người giàu ngày càng đầu tư tài sản vào bất động sản thay vì tài khoản ở nước ngoài trong khi các công ty có thể khai thác lỗ hổng trong mức thuế doanh nghiệp tối thiểu 15%.
Trong khi đó, các chính phủ đang ngày càng cạnh tranh để đầu tư thông qua trợ cấp thay vì chỉ cạnh tranh về mức thuế suất thấp.
T.P