Mỹ và Trung Quốc vừa nối lại tham vấn về kiểm soát vũ khí sau 4 năm gián đoạn.
Vòng tham vấn lần này được dư luận đặc biệt quan tâm khi diễn ra vào thời điểm hai bên đang xúc tiến kế hoạch cho một cuộc gặp cấp cao giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại San Francisco trong tuần tới.
Ông Mallory Stewart- Trợ lý Ngoại trưởng phụ trách Cục Kiểm soát, xác minh và tuân thủ Vũ khí, dẫn đầu phái đoàn Mỹ, trong khi phái đoàn Trung Quốc có đại diện là Cục trưởng Cục Kiểm soát vũ khí Tôn Hiểu Ba thuộc Bộ Ngoại giao Trung Quốc, tham dự cuộc thảo luận mang tính xây dựng về vấn đề kiểm soát vũ khí và không phổ biến vũ khí hạt nhân tại Washington ngày 6/11.
Cuộc tham vấn Mỹ- Trung lần này tập trung vào việc hai bên ngăn chặn hiểu lầm trong lĩnh vực ổn định chiến lược, thay vì bàn về cắt giảm vũ khí tấn công chiến lược. Một trong những ưu tiên hàng đầu của Mỹ là đảm bảo sự cạnh tranh thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới và những bất đồng địa chính trị khác không chuyển sang xung đột.
Trong một tuyên bố, Bộ Ngoại giao Mỹ nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường tính minh bạch về hạt nhân của Trung Quốc và sự tham gia thực chất vào các biện pháp thiết thực nhằm quản lý và giảm thiểu rủi ro chiến lược trên nhiều lĩnh vực, bao gồm cả hạt nhân và không gian vũ trụ.
Cuộc đàm phán hiếm hoi về kiểm soát vũ khí hạt nhân giữa Mỹ và Trung Quốc diễn ra trong bối cảnh hai bên đang nỗ lực cải thiện quan hệ. Nhà Trắng khẳng định đang đẩy mạnh các nỗ lực hướng tới cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Mỹ Joe Biden và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị Hội nghị Thượng đỉnh APEC tại San Francisco vào ngày 15 – 17/11.
Bà Tôn Vân – Giám đốc Chương trình Trung Quốc tại Trung tâm Stimson (Mỹ) nhận định cuộc gặp cấp cao giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ- Trung Quốc sắp tới sẽ mang lại sự ổn định rất cần thiết cho mối quan hệ giữa hai nước. Thế giới cần Mỹ và Trung Quốc đi theo con đường hợp lý và ổn định mối quan hệ của họ, mang lại cho khu vực và thế giới tình trạng chắc chắn hơn.
Đồng tình với quan điểm này, giáo sư Vinnie Aggarwal, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu APEC Berkeley nhấn mạnh: “Hàng năm đều có cuộc họp của APEC và nó đã diễn ra kể từ năm 1989. Tôi nghĩ năm nay nó đặc biệt quan trọng vì chúng ta đang chứng kiến quan hệ căng thẳng Mỹ – Trung Quốc , thì cơ hội để Chủ tịch Tập Cận Bình gặp Tổng thống Joe Biden là một một điều rất quan trọng.
Vì vậy, tôi nghĩ APEC năm nay chắc chắn sẽ được ghi nhớ với cuộc gặp song phương mà chúng ta sắp chứng kiến, dự kiến sẽ diễn ra vào tuần tới”.
Tuy đã có một số nỗ lực ngoại giao song phương trong những tháng gần đây, song quan hệ Mỹ Trung tiếp tục căng thẳng và cuộc gặp dự kiến giữa Chủ tịch Tập Cận Bình và Tổng thống Biden cho đến nay vẫn chưa được phía Trung Quốc xác nhận.
Cựu đại sứ Trung Quốc tại Washington Thôi Thiên Khải mới đây thừa nhận rằng, vẫn còn những yếu tố bất ổn vẫn che mờ đối thoại Trung – Mỹ, bất chấp chuyến thăm của các quan chức nội các, nhà lập pháp và chính trị gia Mỹ gần đây để cải thiện quan hệ song phương.
Theo vị quan chức này, bất kỳ cuộc gặp nào giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ – Trung Quốc trong thời gian diễn ra hội nghị cấp cao APEC đều cần phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo sự kiện diễn ra thành công, và một điều quan trọng là cũng cần dựa trên cơ sở sự đồng thuận của Bali.