Những toa tàu với trang thiết bị hiện đại, nội thất được đánh giá xịn như máy bay nhưng đang phải chịu cảnh nằm phơi mưa, nắng tại nhà ga Gia Lâm, Hà Nội.
Bên trong khu vực sân đỗ của nhà máy xe lửa Gia Lâm (quận Long Biên, Hà Nội) là nơi tập kết của 13 toa xe lửa hạng sang. Đây là những toa xe nằm trong phương án xã hội hóa đầu tư toa xe do Công ty TNHH Phát triển thiết bị đường sắt (Việt Nam) thuộc Tập đoàn Jinxin (Trung Quốc) ký thỏa thuận hợp tác với Công ty Xe lửa Gia Lâm và Công ty Xe lửa Dĩ An đóng vỏ thép thùng xe và lắp ráp.
Theo thông tin từ tập đoàn Jinxin, 13 toa xe thuê đóng và lắp ráp ở Việt Nam gồm có 06 xe giường nằm, 05 xe ghế ngồi, 01 xe công vụ phát điện và 01 xe hàng cơm bằng công nghệ tiên tiến và hiện đại. Đặc biệt, một số thiết bị công nghệ tiên tiến lần đầu được sử dụng tại Việt Nam. Tổng giá trị đóng 13 toa tàu hơn 275 tỉ đồng, trung bình khoảng 21 tỉ đồng/toa.
Đây là toa xe thiết kế mới hoàn toàn từ bộ phận chạy đến thùng xe nên theo quy định của Việt Nam phải chạy thử nghiệm 100.000km trước khi cấp giấy phép đăng kiểm. Tuy nhiên, đến nay, 13 toa tàu này vẫn chưa được cấp giấy phép để đưa vào khai thác.
Năm 2022, các toa tàu này từng được kéo từ Hà Nội vào Đà Nẵng để giới thiệu tại Hội nghị đường sắt ASEAN lần thứ 42. Tuy nhiên từ đó đến nay các toa tàu phải chịu cảnh nằm phơi nắng mưa trong khuôn viên nhà máy xe lửa Gia Lâm, Hà nội. Theo ghi nhận, 7 toa xe được kết nối với nhau nằm gần khu vực hồ nước trung tâm của nhà máy xe lửa. 5 toa xe được phủ bạt kín mít.
Tập đoàn Jinxin vừa kiến nghị Tổng công ty Đường sắt Việt Nam định hướng, hỗ trợ và tháo gỡ những khó khăn để đưa 13 toa tàu chạy trên đường sắt Việt Nam. Theo tập đoàn này, việc dự án 13 toa tàu hạng sang kéo dài 5 năm đã gây lãng phí và khó khăn cho doanh nghiệp.
Các toa xe được cho là có hệ thống trang thiết bị, nội ngoại thất hiện đại, ứng dụng nhiều công nghệ cao cấp như hệ thống cửa lên xuống, cửa thông giữa các toa có thể vận hành tự động; trên toa có thiết bị phát wifi để hành khách kết nối, sử dụng cho các thiết bị điện tử cá nhân, thuận tiện để giải trí, làm việc; nội thất phía bên trong toa xe ghế ngồi mềm được bọc đệm, phủ vải nỉ. Nội thất chủ yếu là màu xanh dương với hệ thống đèn LED chạy dọc trần. Hệ thống điều hòa trên các toa giường nằm có thể điều chỉnh nhiệt độ theo nhu cầu từng buồng ngủ, không giống như toa xe giường nằm của đường sắt Việt Nam, là nhiệt độ chung cho toàn toa xe.
Được biết, năm 2019, Tập đoàn Jinxin hợp tác chạy thử với Công ty cổ phần Vận tải đường sắt Hà Nội nhưng đến năm 2022, khi mới chạy được 15.000km thì 2 bên đã thanh lý hợp đồng. Tập đoàn Jinxin cũng đang đề nghị Bộ Giao thông vận tải sửa đổi thông tư rút ngắn chạy thử nghiệm vận dụng từ 100.000km xuống còn 5.000km.
Đến năm 2023, tập đoàn này tiếp tục đề nghị hợp tác với đường sắt Sài Gòn chạy thử khai thác thương mại tuyến TP.HCM – Nha Trang nhưng bị từ chối. Một số nguyên nhân phía đường sắt Sài Gòn chỉ ra là phía công ty chưa tiếp cận được hồ sơ kỹ thuật của doanh nghiệp (do quy định bảo mật của Jinxin), hơn nữa, 13 toa tàu cũng chưa chạy thử nghiệm đủ 100.000km theo quy định.
Theo tìm hiểu, đây là những toa xe thiết kế mới hoàn toàn từ bộ phận chạy đến thùng xe nên quy định của Việt Nam phải chạy thử nghiệm 100.000km trước khi cấp giấy phép đăng kiểm. Tuy nhiên, đến nay, 13 toa tàu này vẫn chưa được cấp giấy phép để đưa vào khai thác.
T.P