Cuộc bầu cử Tổng thống Đài Loan vào tháng 1/2024 đã cận kề. Ý đồ của Bắc Kinh về việc hợp tác giữa “phe Trắng” và “phe Xanh” đã thất bại. Vậy là âm mưu chọn người đứng đầu chính quyền Đài Bắc thân cận với Trung Nam Hải đã tan thành mây khói.
Phe Trắng ám chỉ Quốc dân đảng còn phe xanh là Đảng Nhân dân Đài Loan. Đảng thứ ba là Đảng Dân chủ tiến bộ (DPP). Tổng thống Thái Anh Văn và Ứng cử viên Tổng thống năm 2024 Lại Thanh Đức thuộc Đảng này.
Trung Quốc đại lục muốn hợp nhất phe Trắng và phe Xanh để tăng cường sức mạnh, tăng số phiếu bầu cho ứng viên của hai đảng này, hy vọng sự bắt tay nhau giữa hai thế lực sẽ áp đảo Đảng Dân chủ tiến bộ. Và khi một trong hai ứng viên của hai đảng trúng cử Tổng thống thì Bắc Kinh sẽ dễ bề sai bảo. Khi ấy, không cần đến vũ lực, Đài Loan sẽ sớm bị thu hồi.
Thế nhưng việc hợp nhất hai phe/đảng bất thành. Và khả năng rất cao là Lại Thành Đức, người của đảng DPP sẽ thắng cuộc. Ông Lại sinh năm 1959, là một chính trị gia Đài Loan, đương kim Phó Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc, từng là Phó Thủ tướng. Ông này cùng với Tổng thống đương nhiệm Thái Anh Văn bị xem là “cái gai” trong mắt chính quyền Bắc Kinh.
Cách đây chưa lâu, vào tối hôm 19/8, vào lúc quân đội Trung Quốc tổ chức tập trận áp sát Hòn đảo, Truyền hình Đài Loan đã phát bài phỏng vấn Phó Tổng thống Lại Thanh Đức. Ông này hướng đến cử tri Đài Loan với lời kêu gọi: “Bằng lá phiếu của mình, người dân Đài Loan sẽ phải dứt khoát lựa chọn giữa dân chủ và độc tài chuyên chế ”. Thật là một cú đấm trời giáng vào nhà cầm quyền Bắc Kinh!
Nhưng ai đã “phá” sự hợp nhất hai phe Trắng và Xanh?
Chuyện là thế này: Cuộc đàm phán liên kết giữa Quốc dân đảng – Đảng Nhân dân Đài Loan, cùng người sáng lập Hon Hai (Foxconn) Quách Đài Minh hôm 24/11 đã thảm bại. Đương nhiên, vẫn còn đủ 3 ứng cử viên chính là ông Lại Thanh Đức – đảng Dân chủ tiến bộ (DPP), Hầu Hữu Nghi – Quốc dân đảng (KMT) và ông Kha Văn Triết – đảng Nhân dân Đài Loan (TPP).
Trước đó, tại khách sạn Grand Hyatt ở Đài Bắc, Hầu Hữu Nghi đã có buổi gặp gỡ công khai với ứng viên Tổng thống Đảng TPP Kha Văn Triết và người sáng lập Hon Hai Quách Đài Minh. Bất ngờ cuộc gặp này lại có cả hai ông Cựu Tổng thống Mã Anh Cửu và Chủ tịch Quốc dân đảng Chu Lập Luân.
Xin nói thêm về Quách Đài Minh. Ông sinh năm 1950, là một doanh nhân, tỷ phú người Đài Loan, nhà sáng lập kiêm chủ tịch và tổng giám đốc của Foxconn – nhà sản xuất thiết bị điện tử theo hợp đồng lớn nhất thế giới. Trước khi tham dự, ông Quách tưởng rằng cuộc gặp chỉ có 3 yếu nhân, nhưng không ngờ trở thành cuộc họp … 5 người.
Không giải thích lý do, tỉ phú Quách xin rút khỏi danh sách ứng cử Tổng thống. Sự kiện ở “phút thứ 89” này đánh dấu sự kết thúc chủ trương thúc đẩy liên kết các bên đối đầu với Đảng DPP của ông Lại Thanh Đức.
Rõ ràng vai trò của cựu Tổng thống Mã Anh Cửu còn rất lớn. Hôm 15/11, các các ông Kha Văn Triết, Chu Lập Luân, và Hầu Hữu Nghi, đã dự định ký kết văn bản “Đồng thuận 6 điểm”, dưới sự chứng kiến của ông Mã. Thế nhưng, mọi việc đã diễn ra không như tính toán, họ đã không đồng thuận, cho rằng có sự can thiệp thô bạo từ Bắc Kinh. Và rồi, Quách Đài Minh tuyên bố “rời sân”.
Chủ trương liên kết phe Xanh-phe Trắng là tính toán của Bắc Kinh đối với cuộc bầu cử ở Đài Loan. Thế nhưng, hai phe Xanh và Trắng đã đi theo con đường riêng, thậm chí tấn công lẫn nhau. Đây là kết quả mà Bắc Kinh hết sức bất ngờ. Thật đúng là “gậy ông đập lưng ông”.
Theo các nhà phân tích, tình hình cạnh tranh và đối lập lẫn nhau giữa các phe ở Đài Loan có thể ngày càng gay gắt hơn, sau khi tan vỡ ý định liên kết phe Trắng và Xanh. Một khi cạnh tranh quá mức, thậm chí không ngừng gia tăng thành thù địch nhau thì có lẽ Trung Quốc nhân cơ hội này có những biện pháp cứng rắn hơn.
Trước đây phe Trắng từng nói về “ứng xử bình đẳng giữa các cường quốc”, theo đó nhấn mạnh cần ứng xử như nhau giữa Mỹ (nước đang hỗ trợ Đài Loan) và Trung Quốc (nước đang thúc đẩy gây chiến ở Đài Loan). Còn nay, theo ông Kha Văn Triết thì, “hai bên eo biển Đài Loan là một nhà”. Nói như thế, liệu ông có phớt lờ các cuộc tập trận quân sự của Trung Quốc xung quanh Đài Loan? Quan điểm như vậy là không phân biệt bạn và thù.
Có điều, gần như chắc chắn, người thần phục Bắc Kinh như Kha Văn Triết sẽ khó có thể trúng cử. Gần như Lại Thanh Đức và Đảng DPP của ông đã đến gần chiến thắng. Nếu ông Lại trúng cử Tổng thống thì đây sẽ là lần đầu tiên một đảng giành được ba nhiệm kỳ liên tiếp kể từ cuộc bầu cử dân chủ bắt đầu vào năm 1996.
H.Đ