Sau khi Liên Xô tan rã thế giới chỉ còn một cực và nước Mỹ ở ngôi vị số một thế giới. Nhưng sau hai thập kỷ, nước Nga bắt đầu hồi phục, Trung Quốc trở thành nền kinh tế thứ hai thế giới, ngôi vị số một của Mỹ bị đe dọa.
Ông Donal Trump khi trở thành Tổng thống Mỹ đã nhận ra nguy cơ ấy và tuyên bố sẽ đưa “nước Mỹ vĩ đại trở lại”. Rút kinh nghiệm của Liên Xô trong việc “bao bọc” đồng minh, ông Trump tuyên bố giảm việc đầu tư bao bọc NATO, yêu cầu sự đóng góp công bằng, cắt giảm tối đa việc đóng góp vào các tổ chức quốc tế kể cả Liên Hợp Quốc. Nước Mỹ bắt đầu tìm cách hạn chế sự vươn lên của Trung Quốc bằng việc đánh thuế nhập khẩu hàng hóa Trung Quốc ở mức cao, kêu gọi các doanh nghiệp Mỹ rút khỏi Trung Quốc quay về đầu tư tại Mỹ. Giải pháp lớn thứ ba là ngăn chặn làn sóng người nhập cư gây nhiều khó khăn cho kinh tế và xã hội Mỹ, mà trước hết là xây ngăn biên giới với Mexico. Trong nhiệm kỳ của ông Trump, nước Mỹ đã thực sự phát triển, tỉ lệ thất nghiệp giảm rõ rệt, thu nhập của người dân tăng lên.
Ông Biden trở thành Tổng thống đã làm ngược lại những gì ông Trump đã làm. Trước hết là củng cố liên minh NATO, nước Mỹ tiếp tục là vai trò trụ cột về tài chính cho tổ chức này. Tiếp theo là dừng việc xây tường biên giới với Mexico, nới rộng chính sách cho người nhập cư. Chỉ riêng chính sách với Trung Quốc thì gần như không thay đổi vì lo ngại sự vươn lên mạnh mẽ của Trung Quốc.
Nền kinh tế Mỹ bắt đầu gặp nhiều khó khăn, trong khi đó chiến tranh bùng nổ ở Ukraine, ở Dải Gaza buộc Mỹ phải chi các khoản viện trợ khổng lồ để cứu đồng minh. Ông Biden muốn thế hiện vai trò số một về quân sự.
Sau gần hai năm đổ tiền và vũ khí cho Ukraine nhưng không ngăn chặn được tiến công của Nga lại phải viện trợ cho Israel, nước Mỹ bắt đầu phân hóa. Đảng Cộng sản kiên quyết phản đối đề xuất gia tăng viện trợ hàng trăm tỉ USD mà ông Biden đề xuất.
Trong khi đó đời sống người dân Mỹ chịu tác động và suy giảm, giá thuê nhà tăng cao, số người vô gia cư tăng cao kỷ lục. Giá thuê nhà trung bình ở Mỹ tăng 18,8% trong năm 2021 và 2022 thì năm 2023 tăng thêm 12%. Người dân Mỹ đang bị đẩy vào một thị trường nhà ở “khốc liệt, với gia thuê tăng vọt và lạm phát cao”. Đó là đánh giá của các chuyên gia Mỹ và nhà ở thu nhập thấp.
Năm 2023, nước Mỹ gặp nhiều khó khăn, thách thức trong đối nội và đối ngoại, nghị viện bị chia rẽ, xã hội bất ổn. Năm 2024 là năm bầu cử Tổng thống Mỹ, người ta đang hy vọng sẽ có nhiều đổi thay.
H.L