Các khu vực có mức độ tự do thấp nhất là Trung Đông và Bắc Phi, Tiểu vùng Châu Phi Sahara và Nam Á. Điều đáng lo ngại là Trung Quốc đứng thứ 149 trong số 165 khu vực pháp lý về Chỉ số Tự do Con người.
Trong số 165 khu vực pháp lý, Thụy Sĩ tiếp tục có chỉ số tự do con người cao nhất, Đài Loan đứng thứ 12, cao nhất châu Á, Trung Quốc đứng thứ 149 và Việt Nam đứng thứ 132.
Theo hãng thông tấn trung ương Đài Loan (CNA), Báo cáo Chỉ số Tự do Con người năm 2023 chỉ ra rằng, sau đại dịch Covid-19, các quyền tự do của con người đã bị suy giảm nghiêm trọng.
Tự do trên nhiều lĩnh vực có xu hướng đi xuống, tự do pháp trị đã suy giảm đáng kể. Các quyền tự do đi lại, ngôn luận, hội họp, lập hội và thương mại cũng suy giảm.
Trong số 165 khu vực pháp lý được khảo sát, chỉ số trung bình về tự do con người cũng giảm nhẹ, từ 6,79 năm 2020 xuống còn 6,75 năm 2021. Từ năm 2019 – 2021 tự do của con người đã suy giảm.
Chỉ số Tự do Con người thể hiện tình trạng tự do của con người trên khắp thế giới dựa trên nhiều dữ liệu đánh giá, bao gồm tự do cá nhân, dân sự và kinh tế. Tự do của con người là một khái niệm xã hội, công nhận phẩm giá của cá nhân, được định nghĩa là tự do tiêu cực hoặc không có những ràng buộc cưỡng bức, bao trùm 98,8% dân số thế giới.
Chỉ số Tự do Con người năm 2023 sử dụng 86 chỉ số khác nhau về quyền tự do cá nhân và kinh tế để đánh giá, bao gồm pháp quyền, an ninh và an toàn, di chuyển, tôn giáo, hội họp, hiệp hội và các quyền tự do dân sự, lời nói và thông tin, mối quan hệ giữa các cá nhân, quy mô của chính phủ và hệ thống pháp luật và quyền sở hữu, tiền tệ lành mạnh, tự do và quy định về thương mại quốc tế.
Chỉ số Tự do Con người năm 2023 dựa trên dữ liệu từ năm 2021, năm gần nhất có đủ dữ liệu và bao gồm 165 khu vực pháp lý.
Xét về mặt khu vực, các khu vực có mức độ tự do cao nhất là Bắc Mỹ, Tây Âu và Châu Đại Dương, nơi có Canada và Hoa Kỳ. Trong khi đó, các khu vực có mức độ tự do thấp nhất là Trung Đông và Bắc Phi, Tiểu vùng Châu Phi Sahara và Nam Á.
Điều đáng lo ngại là Trung Quốc đứng thứ 149 trong số 165 khu vực pháp lý về Chỉ số Tự do Con người. Kết quả này phù hợp với báo cáo “Tự do thế giới năm 2023″, vào tháng 3 năm nay”.
Chỉ số Tự do Con người năm 2023 sử dụng 86 chỉ số khác nhau về quyền tự do cá nhân và kinh tế để đánh giá, bao gồm pháp quyền, an ninh và an toàn, di chuyển, tôn giáo, hội họp, lập hội và các quyền tự do dân sự, ngôn luận và thông tin, mối quan hệ giữa các cá nhân, quy mô của chính phủ, hệ thống pháp luật và quyền sở hữu, tiền tệ lành mạnh, và tự do về thương mại quốc tế.
Theo báo cáo Chỉ số Dân chủ năm 2022 của Economist Intelligence Unit – một doanh nghiệp chuyên cung cấp những dịch vụ dự đoán và cố vấn qua nghiên cứu và phân tích thuộc Tập đoàn Economist, nhìn chung toàn cầu có chưa đến một nửa dân số (45,3%) đang sinh sống tại quốc gia dân chủ, “hơn 1/3, khoảng 36,9% dân số thế giới sống dưới chế độ chuyên chế, trong đó một phần lớn là tại Trung Quốc và Nga”; chưa đến 8% dân số thế giới sống dưới chế độ “dân chủ hoàn toàn”, phân bố tại hơn 20 quốc gia như Canada, Thụy Điển, Uruguay.
Bài viết chỉ ra rằng quá trình dân chủ hóa đã chậm lại, và gặp phải những trở ngại trong những năm gần đây, nhưng người dân bình thường trên khắp thế giới, bao gồm cả Trung Quốc , Iran và Cuba, tiếp tục bảo vệ quyền lợi của mình và phản đối những hành vi xâm phạm của chế độ độc tài.
Bài viết cũng cho thấy cuộc đấu tranh vì dân chủ có thể đang tiến đến một bước ngoặt. Năm ngoái, có hàng chục quốc gia có sự cải thiện và suy giảm tổng thể về các quyền chính trị và tự do dân sự, đây là khoảng cách về số lượng nhỏ nhất trong lịch sử.
Báo viết cho biết chế độ ĐCSTQ vẫn là một trong những chế độ lạm dụng quyền lực chính trị và tự do dân sự tồi tệ nhất trên thế giới, và những người chỉ trích chế độ này vẫn bị trừng phạt nghiêm khắc.
Năm ngoái, người dân Trung Quốc đã xuống đường biểu tình hiếm hoi nhằm phản đối chính sách Zero Covid hà khắc của chính phủ, khiến nhiều biện pháp hạn chế đột ngột bị dỡ bỏ.
Những người biểu tình vẫn tiếp tục chịu sự giám sát rộng rãi, các cuộc thẩm vấn ngược đãi và đe dọa của chính quyền.
Yana Gorokhovskaia, Giám đốc nghiên cứu chiến lược và thiết lập tổ chức Freedom House, một trong những tác giả của báo cáo thường niên của tổ chức này, tuyên bố rằng: “Trung Quốc tiếp tục là một trong những quốc gia có thành tích tệ nhất trong bảng xếp hạng của chúng tôi khi nói đến quyền tự do dân sự và quyền chính trị, một xu hướng mà chúng tôi không may nhận thấy đang tiếp tục xấu đi”.
Ông Chu Phong Tỏa (周锋锁), giám đốc điều hành của Hội đồng Nhân quyền Trung Quốc tại Hoa Kỳ và là cựu lãnh đạo phong trào sinh viên ngày 4 tháng 6 năm 1989, cho biết: “Năm 2022, một mặt, sự kiểm soát và tập trung quyền lực của ĐCSTQ đã đạt đến đỉnh cao, mặt khác lại có sự phản kháng chưa từng có từ người dân, đặc biệt là nửa cuối năm 2022. Có thể nói có những thăng trầm, mà đỉnh điểm cuối cùng là ‘cuộc cách mạng giấy trắng’ vào cuối tháng 11”.
Ông Chu tin rằng điều này cũng cho thấy, sự kiểm soát của ĐCSTQ cuối cùng là không hiệu quả.
T.P