“Báo cáo nghiên cứu việc làm của nhóm cổ cồn xanh Trung Quốc năm 2023” cho thấy hiện trạng và xu hướng của các nhóm người lao động tay chân trong tìm kiếm việc làm và thu nhập.
Báo cáo vừa được Trung tâm Nghiên cứu thuộc Đại học Kinh tế và Kinh doanh Thủ đô công bố hôm 23/1, cho thấy thu nhập trung bình hàng tháng của các nhóm cổ cồn xanh (blue-collar worker – người lao động chân tay) năm 2023 là 6.043 NDT (851 USD), về cơ bản giống như năm 2022; trong đó, mức thu nhập hàng tháng của nghề bảo mẫu (giúp việc gia đình), tài xế xe tải và người giao hàng (shipper) cao nhất, lần lượt là 8.824 NDT (1.245 USD), 7.641 NDT (1.078 USD) và 6.803 NDT (960 USD), thuộc top 3 trong các nhóm cổ cồn xanh.
Phân khúc theo ngành, với việc cơ cấu nghề nghiệp liên tục điều chỉnh, mức thu nhập của ngành thứ ba (dịch vụ) đang dần tăng lên. Trong ngành thứ hai, thu nhập của các nhóm cổ cồn xanh truyền thống như công nhân xây dựng thời vụ và công nhân phổ thông ở mức mức trung bình. Nhân viên tạp vụ, bảo vệ và nhân viên phục vụ, bồi bàn thuộc ngành dịch vụ có thu nhập thấp hơn.
Mức lương của công nhân dần tiệm cận giới cổ cồn trắng
Theo Báo cáo của Trung tâm Nghiên cứu Tình hình việc làm mới Trung Quốc, nhóm cổ cồn xanh bao gồm những người lao động làm việc trong các ngành sản xuất, xây dựng, dịch vụ truyền thống, cũng bao gồm những người lao động trong các hình thức việc làm mới dựa trên nền tảng Internet trong bối cảnh của nền kinh tế số.
Mặc dù có sự khác biệt giữa các vùng về thu nhập nghề nghiệp do trình độ phát triển đô thị khác nhau, nhưng các hình thức việc làm mới đã cải thiện mức thu nhập của nhóm cổ cồn xanh ở một mức độ nhất định. Ví dụ, thu nhập của shipper vẫn có tính cạnh tranh cao ở các các đô thị loại 3 và 4.
Trong mười năm qua, thu nhập trung bình hàng tháng của công nhân Cổ xanh đã tăng đáng kể, từ 2.684 NDT (379 USD) năm 2012 lên 6.043 NDT (853 USD) vào năm 2023, tức tăng gấp 2,26 lần, khoảng cách thu nhập so với nhóm cổ cồn trắng đang dần thu hẹp.
Hiện nay, Trung Quốc đang bước vào giai đoạn chuyển đổi quan trọng về lợi tức nhân khẩu học, theo xu hướng nâng cấp nghề nghiệp và sản xuất thông minh ở mọi ngành nghề, nhu cầu việc làm tiếp tục tăng cao; lao động cổ cồn xanh dần thoát khỏi sự thụ động và bất lực, khao khát mức lương cao và phúc lợi của những nghề cổ trắng.
Tuy nhiên, trong những năm gần đây, với sự thay đổi trong quan niệm lựa chọn nghề nghiệp của người dân và sự nâng cao tính cạnh tranh về lương của các nghề cổ cồn xanh, ngày càng nhiều người tìm việc bắt đầu chủ động lựa chọn tham gia ngành này dựa trên điều kiện của bản thân và sở thích, đặc biệt là lao động cổ cồn xanh mới tiêu biểu là người bán đồ ăn mang về, shipper…đã đạt được sự phát triển cá nhân bền vững và ổn định.
Báo cáo cho thấy nhân viên giao hàng chiếm tỷ lệ 73% việc làm mới của các tỉnh, chỉ đứng sau nhân viên phục vụ. Công nhân phổ thông các nhà máy, người giúp việc, công nhân vệ sinh, công nhân xây dựng, phổ biến là lưu chuyển, có liên quan đến nhu cầu sản xuất và dịch vụ chủ yếu tập trung ở các đô thị loại một và loại hai.
Cường độ làm việc của shipper và tài xế xe công nghệ có đặc điểm là áp lực cao trong thời gian ngắn, vì vậy, “tự do” cũng trở thành từ khóa mấu chốt đối với người lao động các hình thức việc làm mới, gần 70% nhân viên giao hàng đồng ý rằng làm nhiều được hưởng nhiều.
Ngoài ra, việc bảo vệ quyền và lợi ích của người lao động trong các hình thức việc làm mới cũng đạt được kết quả tích cực. Tính đến tháng 9/2023, 6,68 triệu người trong các hình thức việc làm mới đã được đưa vào phạm vi bảo hiểm tai nạn lao động và tổng số tiền trợ cấp bảo hiểm tai nạn lao động 490 triệu NDT đã được chi trả. Bảo hiểm tai nạn lao động có các đặc điểm an sinh xã hội, dự kiến sẽ bao trùm nhiều ngành nghề Cổ xanh hơn trong tương lai, chẳng hạn như tài xế xe tải, người bán hàng online, giúp việc theo giờ trực tuyến, tạp vụ qua mạng…
“Thợ nề kiếm được 40.000 NDT trong nửa tháng”
Theo Red Star News, một đoạn video quay về một gia đình thợ xây 9X gồm 3 người kiếm được 40.000 NDT (5.644 USD) trong nửa tháng gần đây đã làm dấy lên những cuộc thảo luận sôi nổi trong cư dân mạng.
Tạ Ân Tùng, sinh năm 1997 tại Tế Nam, Sơn Đông, đã làm thợ nề được 9 năm, năm thứ hai đã mua một chiếc ô tô trị giá hơn 100.000 NDT (14.111 USD). Năm thứ 7, anh mua một căn hộ trả góp rộng 120 m2. Lấy công việc lát gạch một ngôi nhà mới rộng 160m2 làm ví dụ, thời gian lao động là 15 ngày, bao gồm cả công việc và vật liệu, gia đình ba người của Tạ Ân Tùng có thể kiếm được khoảng 40.000 NDT.
Về cuộc tranh luận xung quanh chuyện “một gia đình thợ xây kiếm được 40.000 NDT trong nửa tháng”, ông Hàn, người đứng đầu một công ty trang trí nội thất ở Thâm Quyến, cho rằng “đối với một ngôi nhà rộng 160 m2, nhân công và lãi vật liệu được 40.000 NDT trong nửa tháng là điều bình thường. Nhưng việc lát gạch không đảm bảo được tính liên tục của công việc”. Ông Đào, một thợ lát gạch, nói: “Vì lát gạch sàn nhà phải ngồi xổm cả ngày, về già lưng sẽ rất đau”.
Bà Lô, phụ trách một công ty trang trí ở Quảng Châu, cho biết, trong ngành trang trí, một cặp vợ chồng thu nhập 200.000 NDT/năm (28.222 USD) không có vấn đề gì, nếu tay nghề tốt thì luôn có việc làm. “Họ có thể làm việc 8 giờ, 10 giờ hoặc 12 giờ/ngày. Bằng cách này, 3 người có thể kiếm được 20.000 đến 30.000 NDT trong nửa tháng”.
Sinh viên đại học cần tăng cường kỹ năng
Điều đáng chú ý là ngoài tin ” gia đình thợ nề kiếm được 40.000 NDT trong nửa tháng”, gần đây những tin tức thu hút sự chú ý còn có “shipper kiếm được 1,02 triệu NDT trong 3 năm” và “chú bé shipper kiếm được 1,08 triệu NDT trong 3 năm”.
Theo Công nhân Nhật báo, ông Hùng Bính Kỳ, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21, dự đoán rằng với những thay đổi về dân số mới sinh, trong 10 năm tới mức lương của những thợ lành nghề sẽ cao hơn những nhân tài học thuật. Hơn nữa, địa vị và chế độ đãi ngộ của các vị trí có tay nghề đang dần được nâng cao, “có điều một số định kiến, khuôn mẫu đã phân loại công việc thành ba, sáu hoặc chín bậc vẫn cần có thời gian để đảo ngược”.
Ông cho rằng thực tế đang thay đổi và các quan niệm cũng cần thay đổi theo. “Ngày nay có chủ trương coi nhẹ trình độ học vấn, đề cao kỹ năng. Đất nước cần loại nhân tài có tay nghề cao, một số vị trí cần có tay nghề đang rất thiếu hụt. Nếu những người trẻ muốn làm những công việc cấp cao sẽ gây khó khăn về cơ cấu việc làm. Sinh viên đại học phải học cách xem nhẹ trình độ học vấn và nhấn mạnh kỹ năng của bản thân”.
T.P