Mức tiêu thụ rượu vang giảm trên toàn thế giới nói chung và tại Trung Quốc nói riêng đã ảnh hưởng nặng nề đến Úc do nhu cầu giảm nhanh nhất đối với rượu vang đỏ giá rẻ – một trong những sản phẩm chủ lực của nước này.
Nhu cầu giảm, Úc ‘thừa mứa’ rượu vang
Các số liệu gần đây nhất cho thấy, Úc – nhà xuất khẩu rượu vang lớn thứ 5 thế giới, có hơn 2 tỷ lít rượu tồn kho trong năm 2023. Con số này tương đương sản lượng sản xuất trong khoảng 2 năm, và việc lưu trữ chúng quá lâu dẫn tới việc một số đang bị hư hỏng và cần phải loại bỏ.
Ông James Cremasco, người thuộc thế hệ thứ 4 của một gia đình có truyền thống sản xuất rượu vang, cho biết: “Từ lâu rồi chúng tôi chỉ có thể tiếp tục trồng trọt và thua lỗ”.
Theo số liệu từ hiệp hội Wine Australia, rượu được bán với giá dưới 10 AUD/lít – hầu hết được làm từ nho trồng ở các khu vực như Griffith – chiếm 2/3 giá trị xuất khẩu rượu vang của Úc trị giá 1,9 tỷ AUD trong năm tính đến tháng 12/2023.
Một số khu vực đang hoạt động tốt hơn, chẳng hạn như Tasmania và Thung lũng Yarra ở Victoria, nơi sản xuất nhiều loại rượu vang trắng hơn và rượu vang đỏ nhẹ hơn, đắt tiền hơn đang ngày càng phổ biến.
Nhưng ở Griffith – nơi có những cụm bể chứa kim loại, mỗi bể chứa hàng nghìn lít rượu vang giá rẻ, tình hình ngày càng tệ. Khoảng 2/3 số nho làm rượu vang của Úc được trồng ở các khu vực nội địa được tưới tiêu như Griffith.
Khi các nhà sản xuất rượu vang lớn như Treasury Wines TWE.AX và CG.O Accolade Wines của Tập đoàn Carlyle tập trung vào những chai rượu đắt tiền hơn đang bán chạy hơn, thì các khu vực xung quanh Griffith đang gặp khó khăn, và những quả nho chưa hái phải chịu cảnh héo rũ trên cây nho.
Trong đó, sản phẩm rượu vang đỏ bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Ở những khu vực như Griffith, giá nho sản xuất đã giảm xuống mức trung bình 304 AUD (200 USD) một tấn vào năm ngoái, mức thấp nhất trong nhiều thập kỷ và giảm từ mức 659 AUD vào năm 2020, dữ liệu từ cơ quan công nghiệp Wine Australia cho thấy.
Chính phủ dự báo giá sẽ tiếp tục giảm trong năm nay do những thách thức đáng kể mà người trồng phải đối mặt và cam kết hỗ trợ ngành này.
Ông James Cremasco cho biết một số loại nho đỏ của ông chỉ được bán với giá hơn 100 AUD/tấn.
Nông dân phải chặt bỏ nho
Ông Andrew Calabria, chủ sở hữu vườn nho và nhà sản xuất rượu vang thế hệ thứ 3 tại Calabria Wines cho biết: “Có cảm giác như một kỷ nguyên đang kết thúc. Thật xót xa khi những người trồng nho giờ đây nhìn ra vườn và chỉ nhìn thấy bãi đất trống, thay vì những cây nho đã tồn tại trong nhiều năm”.
Gần khu vườn của ông Andrew, phần còn lại của 1,1 triệu cây nho từng là một trong những vườn nho lớn nhất nước Úc giờ đây đã được chất thành những đống gỗ “xương xẩu và cong queo” ngút tầm mắt.
Ông Jeremy Cass, người đứng đầu nhóm nông dân trồng nho Riverina Winegrape Growers, cho biết để cân bằng thị trường và nâng giá, có tới 1/4 số cây nho ở những khu vực như Griffith phải bị nhổ bỏ.
Điều này đồng nghĩa với việc nông dân Úc sẽ phải phá hủy hơn 20 triệu cây nho trên 12.000ha, tương đương 8% tổng diện tích trồng nho của quốc gia này.
Không chỉ ở Griffith, người trồng và sản xuất rượu vang ở các khu vực khác cũng đã nhổ bỏ cây nho.
Một nhà sản xuất rượu ở Tây Úc cho biết: “Kể cả một nửa số cây nho ở Úc bị chặt bỏ, thì cũng chưa chắc giải quyết được tình trạng dư cung”.
Mặc dù vậy, cũng có nhiều người trồng nho không muốn nhổ cây nho vì hy vọng thị trường sẽ đảo chiều.
Một kỷ nguyên đang kết thúc
Không chỉ Úc, mà Chile, Pháp và Mỹ cũng nằm trong số những nhà sản xuất rượu vang lớn khác đều đang vật lộn với tình trạng dư cung, thậm chí những khu vực đắc địa như Bordeaux (Pháp) đã nhổ bỏ hàng nghìn ha vườn nho.
Những lo ngại về sức khỏe đang khiến người tiêu dùng trên toàn thế giới uống ít rượu hơn và khi uống rượu, họ chọn những chai đắt tiền hơn.
Khi Trung Quốc chặn nhập khẩu do tranh chấp chính trị vào năm 2020, Úc đã mất thị trường xuất khẩu rượu vang lớn nhất tính theo giá trị. Và không giống như châu Âu, nước này không cung cấp hỗ trợ tài chính cho nông dân để giúp họ tiêu hủy cây nho và lượng rượu dư thừa.
Mặc dù Trung Quốc dự kiến sẽ cho phép nhập khẩu trở lại trong tháng này, nhưng điều đó sẽ không giải quyết được tình trạng dư thừa tại Úc vì nhu cầu của Bắc Kinh giảm nhanh hơn nhiều so với những nơi khác.
Bên cạnh việc chặt bỏ nho, nhiều nông dân đang chuyển sang trồng các cây có múi và hạt.
Ví dụ, ông James Cremasco đang hy vọng thu được lợi nhuận lớn hơn từ những cây thay thế mà ông trồng trên những vườn nho cũ của mình, trong khi tập đoà GoFARM đang trồng hơn 600ha cây hạnh nhân gần đó, cũng thay thế cây nho.
Ông Cremasco nói thêm: “Sẽ không có thế hệ gia đình trồng nho tiếp theo. Thay vào đó, sẽ có các tập đoàn rượu vang lớn và các thế hệ thanh niên tiếp theo sẽ làm việc cho họ”.
T.P